Лекция клетка жөнүндө

Лекция. Клеткалык теория.

1.Роберт Гук пробканы кесип көрүп,андан көзөнөктөпдү байкаган жана аны биринчи долу "клетка"деп атаган.

2. Антон ван Левенгук биринчи жолу бир клеткалуу жаныбарларды ачкан.

3. Р.Вирхов "Бардык клеткалар баштапкы клетканын бөлүнүшүнөн пайда болот.

Клеткалык теориянын негизги доболору:

1.Клетка бардык тирүү организмдердин структуралык бирдиги.

2. Клетка бардык тирүү организмдердин функционалдык бирдиги.

3.Клетка бардык тирүү организмдердин өөрчүү бирдиги.

4. Бардык тирүү организмдердин генетикалык бирдиги.

5. Бардык тирүү организмдердин клеткасы:химиялык курамы,түзүлүшү,фукциясы боюнча окшош.

Клеткалык түзүлүштүн типтери:

Бардык тирүү организмдердин ичинде бир гана вирустар клеткалык түзүлүштө болбойт,калган оранизмдер клеткалык түзүлүштө.

Клетка түзүлүшүнө карар 2ге бөлүнөт:

1.Прокариоттук -ядросу жок.Буга:бактеричлар,көк жашыл балырлар кирет. ДНКсы цитоплазмада жайгашкан,рибосомасы кичине,микротүтүкчөлөрү жок,ошондуктан цитоплазмасы кыймылсыз.

2. Эукариоттук -ядролуу клеткалар.Буга:жөнөкөйлүүлөр,кощу карындар,өсүмдүктөр жана жаныбарлар кирет.

А) Өсүмдүк клеткасынын стенкасы целлюлозадан турат.Борборунда чон вакуолу,пластидасы,четирээк жагында ядросу болот.Жогорку түзүлүштөгү өсүмдүктөрдө запас азык-крахмал түрүндө болот.

Б) Козу карындар клетканын чел кабыгы хитинди кармайт,борбордук вакуолу бао,пластидасы жок.яуглеводдун запасы болуп,гликоген эсептелет.

В) Жаныбар клеткасы чел кабыгы жуеа,пөастидасы,вакуолу жок,клеткалык борбор бар.Углеводдун зарасы-гликоген.