Մարիյա Մոնտենսորի մեթոդիկան

Մարիա Մոնտեսորիի մեթոդիկան

Կարգախոսը՝ օգնիր ինձ անեմ դա ինքնուրույն

Մարիա Մոնտեսորի ՝ իտալացի  բժիշկ, մանկավարժ, մեծ հումանիստ, փիլիսոփա(1870-1952)

Մ. Մոնտեսորիի տեսությունը համաշխարհային ճանաչում ունի և ամբողջ աշխարհում լայնորեն կիրառվում է երեխաների կրթության և դաստիարակության մեջ: Մոնտեսորիի մեթոդիկան պրակտիկայում կիրառելի ազատ կրթության փայլուն օրինակ է :

Մեթոդի հիմնական տարբերությունը ավանդական մեթոդներով աշխատող մանկապարտեզներից՝ երեխային որպես յուրօրինակ, եզակի չկրկնվող անձին վերաբերվելն ու ընդունելն է ՝ իր անհատական զարգացման պլանով, անհատական առանձնահատկություններով, և շրջակա միջավայրի մասին գիտելիքները յուրացնելու անհատական ժամկետով:

Երեխան սովորում է այն, ինչ իրեն շրջապատում է:

Աշխատելով երեխաների հետ Մոնտեսորին եկավ այն եզրակացությանը , որ երեխան ինքն է հանդիսանում սեփական կյանքի կերտողը, «ստեղծագործողը»: Ի սկզբանե երեխայի մեջ ներդրված է էներգիա և ձգտում ԻՆՔՆազարգացման

Մեծահասակի խնդիրն է միայն օգնելու երեխային գործել ինքնուրույն: Սրա համար ընդամենը անհրաժեշտ է հատուկ միջավայր և «պատրաստված» մանկավարժ , ով կհարգի իր սանի անձ:

Մոնտեսորին ապացուցեց , որ երեխան հետաքրքրությամբ, տարվածությամբ սովորում են միայն ազատ ընտրության պայմնաններում, ճիշտ հաշվառելով երեխաների անհատական, տարքային առանձնահատկությունները:

Մի խոսեք վատը երեխայի մասին ո՛չ իր ներկայությամբ, ո՛չ էլ նրանից առանձին:

Մոնտեսորին մեթոդիկայի համակարգում առանձնացնում է երեք հիմնական « բաղադրամաս » երեխան, միջավայրը, «ուսուցիչ»: Համակարգի կենտրոնում կանգնած է երեխան, իսկ նրա շուրջը հատուկ միջավայրը ,որտեղ նա ապրում և սովորում է ինքնուրույն: Մանկավարժը հետևում է երեխային և օգնում է նրան , երբ դրա կարիքը կա: Տեսության հիմքը ՝ նրա կարգախոսն է օգնիր ինձ անեմ դա ինքնուրույն:

Եթե երեխան  իրեն ապահով է զգում, նա սովորում է հավատալ:

Մեթոդում չկա դաս- դասարանային համակարգը, դպրոցական սեղան-աթոռի փոխարեն , թեթև, հեշտ տեղաշարժվող աթոռ և սեղան են , ինչպես նաև գորգ , որի վրա նստած աշխատում են : Մոնտեսորի –մանկավարժը դասարանի կենտրոնական օղակը չի հանդիսանում , չի նստում սեղանի մոտ (ինչպես ավանդական կրթության մեջ), այլ երեխաների հետ անհատական աշխատանք է կատարում ; Մանկավարժը հետևում է երեխային և օգնում է նրան , երբ դրա կարիքը կա:

Եթե երեխային շատ գովեք, նա կսովորի գնահատել:

Մոնտեսորի – դասարան

Մեթոդիկայով հատուկ պատրաստաված միջավայրը բաժանված է մի քանի զոնաների,որոնք ուղղված են կոնկրետ ոլորտների զարգացման

• Մաթեմատիկակն զոնա
• Արվեստի զոնա
• Խոսքի և հաղորդակցման զոնա
• Կառուցողական զոնա
• Զգայականմ սենսորային զոնա
• Շարժողական զոնա
• Բնական գիտությունների զոնա

Եթե երեխայի հանդեպ ներողամիտ եք լինում, նա սովորում է լինել համբերատար:

Երեխային հաճախ քաջալերելու դեպքում նա սովորում է լինել ավելի ինքնավստահ:

Մոնտեսորի համակարգի առավելությունները .

• Երեխան հնարավորություն ունի ինքնուրույն զարգանալ ՝ առանց մեծերի անընդհատ միջամտության և անձամբ իրեն հարմար տեմպով
• Մեթոդի հիմնական սկզբունքը անձնային ազատությունն է, ուստի ամբողջ համակարգը միտված է ստեղծել այնպիսի ազատ մարդ, ով հարգում և գնահատում է շրջապատի մարդկանց ազատությունը:
• Պարապմունքններին արգելվում է քննադատությունն ու բացասական գնահատականը
• Երեխան սովորում է խաղի միջոցով, նա տարված է գործունեությամբ և սովորելը այդպիսով հեշտ է տրվում
• Մեթոդիկայի մեջ մեծ ուշադրություն է դարձվում երեխաների զգայական և զգայական-շարժական զարգացմանը, որն անմիջականորեն կապված է մտավոր զարգացման հետ
• Մեկ խմբում կարող են լինել երեխաներ սկսած 1 տարեկանից մինչև 7 տարեկան և 7-ից 12 տարեկան, երեխաների խմբում ենթախմբերը բաշխվում են ոչ թե ըստ տարիքի, այլ ըստ հետաքրքրությունների
• Փոքր երեխաները հնարավորություն ունեն սովորելու ավելի մեծ երեխաներից, ինչը շատ ավելի արդյունավետ է, քան մեծերի բարդ բացատրությունները
• Երեխաները սովորում են ինքնուրույն որոշումներ կայացնել:

Մոնտեսորի համակարգի թերությունները

• Այս համակարգը ուղղված չէ երևակայության, ստեղծագործական ունակությունների և հաղորդակցման հմտությունների զարգացմանը, ինչը նրա հիմնական թերությունն է
• Մեթոդաբանությունը թերագնահատում է խաղային գործունեության կարևորությունը երեխայի զարգացման գործում: Մոնտեսորին հավատում էր, որ խաղալիքները միայն երեխային հեռացնում են իրական կյանքից և ոչ մի գործնական օգուտ չեն տալիս: Բայց վաղուց արդեն ապացուցված է, որ դա ամենևին էլ այդպես չէ, խաղի կարևորությունը երեխայի զարգացման գործում շատ մեծ է
• Մոնտեսորին թերագնահատեց մանկավարժական գործընթացում հեքիաթների կարևորությունը ՝ դրանք փոխարինելով առարկաների բավականին չոր նկարագրությամբ, մինչդեռ հեքիաթները գաղափար են ձևավորում երեխայի մեջ կյանքի, փոխհարաբերությունների, բարու և չարի մասին
• Մոնտեսորիի համակարգում ուսուցիչը հաճախ չունի այնպիսի մեծ հեղինակություն, որն այնքան ծանոթ է մեր երկրին: Այս առումով երեխան կարող է խնդիրներ ունենալ հետագա կրթության հետ:
• Այս համակարգում դաստիարակված երեխաները սովորում են գիտելիք ձեռք բերել առանց մեծ ջանքեր գործադրելու, ինչը կարող է հանգեցնել այն բանի, որ հետագայում նրանք չեն ցանկանա կատարել բարդ աշխատանք ցանկալի արդյունքի հասնելու համար:
• Կարծիք կա, որ Մոնտեսորիի մեթոդով մարզվելուց հետո երեխաների համար դժվար է հարմարվել դպրոցին, որտեղ պահանջվում է կարգապահություն և հնազանդվելու ունակություն

Միշտ լսեք և պատասխանեք երեխային, երբ նա դիմում է ձեզ:

Մոնտեսորիի մանկավարժության ֆենոմենը կայանում է դեպի երեխան նրա անսահման հավատի մեջ, նրա կողմից ձգտումը բացառել ցանկացած ավտորիտար, ստիպողական ներգործություն նրա ձևավորվող անհատականության վրա և նրա կողմնորոշվածությունը ձևավորելու ազատ, ինքնուրույն, ակտիվ անձ:

Երեխային հաճախ քաջալերելու դեպքում նա սովորում է լինել ավելի ինքնավստահ: