1 класс
Математикага классан дашкаар кичээл
Темазы: Эң шыырак санакчыны илередири
Сорулгазы: Бердинген онаалгаларны кичээнгейлиг шын күүседирин чедип алыр; Онаалгалар күуседип тургаш, уругларның сагынгыр, тывынгыр, чогаадыкчы чоруун сайзырадыр; оюн хевирлиг кичээлди чорудуп тура, уругларны сан эртеминге сонуургалдыг болурунга кижизидер.
Кичээлдиң чорудуу
I Организастыг кезээ.
Башкы: Уруглар, бөгүн бис анаа-ла математика кичээлдеринде кылып турар чүүлдеривис эвес, анаа эвес саннар бодаар-дыр бис. Оларны кылырынга биске бөгүн аалчывыс дузалаар. Ол кым-дыр? (Слайд 1)
- Силер ында чүү барын билип алыксап тур силер бе? Көрээлиңерем. Көрүңер даан, Билбеспей силерге дыка солун онаалгалар эккелген-дир. Силер оларны бодап шыдаар боор силер деп чүвеге ол бүзүреп турар-дыр, уруглар. Оон ыңай Билбеспей силерниң клазыңарда кым эң-не сагынгырыл, кым эң-не хөй чүүл билир эвес деп чүвени билип алыксап турар-дыр уруглар.
Онаалга 1
- Бо саннарны бодаптар болзуңарза Билбеспейниң онаалгаларын күүседип кириптер бис. (слайд 2)
5+2 9-4 7+3
( Ол саннарны бодаптарга артында табличкалар бар) (слайд 3)
санаар тывар бодаар
- Чүнү канчаар-дыр бис?
Уруглар: санаар тывар бодаар
Онаалга 2
-Шүлүктеп каан бодалгалар бодап шыдаар силер бе?. (Слайд 4)
1.Кушкаштарга кормушканы
Кышка бистер белеткээн бис.
Катчыгаштар, тарааларны
Катап-катап ургулаан бис.
Кышкы үе чедип кээрге
Кормушканы сонуургаар дээш
Катя, Маша, Миша келген.
Каарганнар 3, көк-хөкпештер 4
Кызыл-хөректер 2, бора-хөкпеш 1 орган.
Куштар шупту чеже-дир
Харыызын тып көргерем
2. Кызыл-Тейде чуңгуга 7 ооллар чуңгулаан
Кызыл-оол-даа чаныпкан,
Ооң соондан Кара-кыс,
Ооң соондан Сылдыс чанган.
Кызыл-Тейде чуңгувуста
Каш кижи арткан-дыр чээ?
3.Харыыларны салааңар-биле көргүзүңер.
Дээрде каш хүн барыл? (1)
Үгүнүң карактары чежел? (2)
СВетофорнуң отары кажыл ? (3)
Перчатканың салаалары чежел? (5)
Челээште каш өң барыл? (7)
Машинаның дугуйлары чежел? (4)
Хадыңда каш яблок барыл?
4. Хөөлбекке өдүрекчигештер эштип турганнар
Ава өдүрек көөрге 5 өдүрекчигеш шымнып турган
3 өдүрекчигеш шымныр хөңнү чок болган.
Хөөлбекте шупту каш өдүректер турганыл?
Онаалга 3
Башкы: Көрүңерем, уруглар, Билбеспей чурук чуруп эккелген-дир. Чурукта кымнарны чураан чоор? Слайд 5)
- Чүзү-биле дөмей-дирлер? Чүзү-биле ылгалып турлар?
- Кандыг геометрлиг фигуралардан тургустунганнар-дыр?
- Төгериктер чеже-дир?
- Үш-булуңчуктар чеже-дир?
Онаалга 4
Башкы: Билбеспей бодунуң өрээлинде мебелин эде салыр деп турган. .Ол силерден мындыг дилег кылган-дыр. Өрээлге үш сандайны өрээлдиң 4 ханаларының хана бүрүзүнүң мурнуннга-ла 1 сандай турар кылдыр салып алыксаан-дыр. Дузалажыптыңарам, уруглар.(Слайд 6)
Онаалга 5
Башкы: Бистер бодап, санап шаг болдувус. Ам тып көрээлиңерем. ( Слайд 7)
Чер кырында чүүлдерни
Кончуг тода болгаш солун
Чугаалап бээр өңнүүвүс бар.
Ооң-биле өңнүктешсиңзе
Он, чүс катап угаанныг боор сен. Чүл ол? (ном)
2. Кончуг дыыжы кулактарлыг
Дырбактаптар 4 адыштыг
Күскелерниң чаңныы
Чүү деп ындыг амытаныл? (диис)
3.Чаңгыс кулактыг кырган кадай мен
Пөске маңнап турар мен.
Кончуг узун хендирни
Ээремчик дузаа дег шөер мен. (ине)
4 Ийи кижи баран хараан,
Ийи кижи дыңнаалаан,
Ийи кижи дураннаан,
Дөрт кижи малгаш таптаан,
Бир кижи ымыраа хоюскан,
Бир кижи өлең кескен.
(теве мөгеннери, карактары, кулактары, даваннары, кудуруу, аксы)
Онаалга 6
Башкы: Ам Билбеспей силерниң кайы-хире санап билириңерни көөрү ол-дур
(Доскага санаар өөреникчини кыйгырыптар.Үезин көор).(Слайд 8)
- Мээң командам-биле шупту 1-ден 10-га чедир саннарны айтып тургаш санаалыңар.
Онаалга 7
Башкы: Ребустарны тыпкаш, сөстү номчу. Слайд 9
Родина семья витрина сорока
Онаалга 7
Башкы: Билбеспей бистиң кичээливиске чааскаан эвес, эштиг келген шежил, эжи кым-дыр, тывыңарам (слайд 10)
Башкы: Дагаа оглун кичээнгейлиг көрүңер. Ол кандыг кезектерден тургустунган-дыр? (Дагаа оглун ап каапкаш). Мурнуңарда салып каан саазыннарга чуруй кааптыңарам, кайы-хире сактып алган эвес силер?.
Кичээлдиң түңнели:
- Кым эң-не эки санакчы болганын түңнээш, шаңнал тыпсыры
5