?зектілігі: медицина терминдеріні? ?аза? тілінде ?алыптасуы - ?те к?рделі ?деріс. Себебі : 1) медицина ?ылымыны? ?зі тірі а?заны? ?ызметіні? б?зылуын ?алпына келтіру деп аталатын к?рделі м?селені зерттейді, осы?ан сай оны? мазм?нын аны?тайтын метатілі де о?ай бола алмайды; 2) медицина ?ылымыны? с?здік ?орыны? негізгі б?лігі грек, латын тіліндегі лексикадан т?ратын болса, оны ?аза? тіліні? за?дылы?тарына ы??айлау ж?не оны д?л беретін атау с?з табу о?ай емес, себебі медицина мамандарын дайындауда о?у, о?у-?дістемелік ??жаттарды? басым б?лігі орыс тілінде; 3) медицина тілінде тірі а?зада?ы т?рлі жасушада?ы химиялы?, биологиялы? ?згерістер сол салада арнайы білімі бар т?л?алар?а ?ана т?сінікті бол?анды?тан, ?аза?ша та?дал?ан термин с?зді к?пшілікті? бірден ?абылдауы ?иын.
Просмотр содержимого документа
«Медициналы? м?тіндерді? ма?ызы»
МЕДИЦИНАЛЫҚ ТЕРМИНДЕРДІІҢ ТІЛДІК ҚАТЫНАСТА ҚОЛДАНЫЛУЫ
Турганбаева Мирамгуль Бердибаевна, қазақ тілі мен әдебиеті пәндерінің оқытушысыы
«Ақтөбе медициналық колледжі» МКҚК
Ақтөбе қаласы
Өзектілігі: медицина терминдерінің қазақ тілінде қалыптасуы - өте күрделі үдеріс. Себебі : 1) медицина ғылымының өзі тірі ағзаның қызметінің бұзылуын қалпына келтіру деп аталатын күрделі мәселені зерттейді, осыған сай оның мазмұнын анықтайтын метатілі де оңай бола алмайды; 2) медицина ғылымының сөздік қорының негізгі бөлігі грек, латын тіліндегі лексикадан тұратын болса, оны қазақ тілінің заңдылықтарына ыңғайлау және оны дәл беретін атау сөз табу оңай емес, себебі медицина мамандарын дайындауда оқу, оқу-әдістемелік құжаттардың басым бөлігі орыс тілінде; 3) медицина тілінде тірі ағзадағы түрлі жасушадағы химиялық, биологиялық өзгерістер сол салада арнайы білімі бар тұлғаларға ғана түсінікті болғандықтан, қазақша таңдалған термин сөзді көпшіліктің бірден қабылдауы қиын.
Мақсаты: Қазіргі таңдағы білім беру кеңістігінде және еңбек нарығында тілдік құзіреттілік кәсіби біліктілігі жоғары, бәсекеге қабілетті медициналық маман даярлаудың ажырамас бөлігі болып табылады. қашан да адам денсаулығы басты орынға қойылатын себепті, ғылым ретінде медициналық терминдердің жүйелі, бірізді қолданылуы - кәсіби білікті маман даярлаудың алғышарты және халық пен денсаулық сақтау саласы арасындағы ашық қарым-қатынас орнатудың кепілі.
Материалдары мен әдістері: ғылыми жұмыста медициналық сөздіктерге, терминологияға, аударма сөздіктерге талдау жасалды, тілдік қатынастағы медициналық терминдердің қоланылу ерекшеліктері анықталды, салыстыру, ой-пікірлерді жинақтау, қорыту, баяндау әдістері қолданылды.
Нәтижелері мен талқылаулар: сөйлесім және жазылым тілдік қатынасы бойынша медициналық терминдердің қолданыс аясы шамамен жобаланды.
Қорытынды: Медициналық терминдерді аудару үдерісі – көп сатылы сүзгіден өтетін күрделі жүйе. Бұл саладағы алғашқы қадам, дәрігерлік қабылдаудан басталады. Медициналық терминдер өте-мөте мұқият қарастыруды, түсінуді, бірізділікті қажет етеді. Бұл саладағы терминдердің баламасын табу үшін, ең әуелі оның түбіріне, сол түбірдің мағынасына үңілу керек. Қазақ тілінде медицина саласының терминдерін қалыптастыру үшін қазақ тілінің сөздік қорының да, сөзжасам тәсілдерінің толық мүмкіндігі бар.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1.Құрманбайұлы Ш. Терминтану: Оқу құралы. Алматы: «Атлас баспасы – 2001» 2006. 2.Зайсанбаев Т.Қ., Канленова Б.Н., Жақсыбаева Э.О.«Бақ-тардағы медициналық мәтіндер тілі».
3.Ахметов М. «Медицина мемлекеттік тілде қалай сөйлеп жүр?» http://www.baq.kz/kk/news/21727
Резюме
Сейлханова Қ. МЕДИЦИНАЛЫҚ ТЕРМИНДЕРДІІҢ ТІЛДІК ҚАТЫНАСТА ҚОЛДАНЫЛУЫ «Ақтөбе медицинлық колледжі» МКҚК
В этой научной работе говорится о создании медицинских терминов присущих словообразованию в казахском языке. А так же влияние перевода терминов вошедшие с русского языка и через русский язык для создания медицинских терминов на казахском языке.
Summary
In this science work said that the formation of medical term in Kazakh language.Also the translate gets from the Russian language and through the Russian language for the formation medical thermions in Kazakh language.
153
162 816 
