Модель ұғымы. Модель түрлері. Модельдеу тәсілдері.

Модельдер . Ақпараттық модельдер

Нысанның моделі және олардың мақсаты

Бастапқы нысан- прототип

Нысан-алмастырушы - модель

Модельдеу – қоршаған ортадағы нысандарды, үдерістерді және құбылыстарды зерттеу үшін модель құру тәсілі.

Модель

Материалдық

Ақпараттық

нысан мен үдерістің құбылыстардың қасиеті мен жағдайын, сыртқы дүние мен өзара байланысын сипаттайтын ақпараттар жиынтығы

Нақты заттар, кішірейтілген немесе үлкейтілген нақты түрде берілуі. Материалдық тұрғыдан (ұстау, искеу, көру, есту) жүзеге асырады

Модель мысалдары

Схема

Манекен

Ауа райы картасы

4

Модель құрады, егер:

Нысан өте үлкен болса

Нысан өте кіші болса

Модель құрады, егер:

Процесс өте тез жүрсе

Процесс өте жай жүрсе

Модель құрады, егер:

Зерттеу объектісі бұзылуы мүмкін

Зерттеу объектісі айналасы үшін қауіпті

Модельдің қасиеті

Модель қатынастар мен мінез-құлық ерекшеліктерінің түпнұсқасының қасиеттерінің бөлігін ғана көрсетеді.

Вулканның модельі :

• формасын;
• Түсін;
• жекелеген құбылыстарды

Көрсетпейді :

• нақты өлшемін;
• көптеген құбылыстарды

Материалдық модель

Материалдық модель - объектінің сыртқы түрін, құрылымын және іс-қимылын шынайы орындайды

Ақпараттық модель

Ақпараттық модель - объектінің сипаттамасы - түпнұсқа тілдерінде ақпаратты кодтау

Модельдерді қайда пайдаланады:

материалдық заттар ұсыну

Астанадағы тарихи құрылыс макеті ЭКСПО 2017

Модельдерді қайда пайдаланады:

белгілі фактілер түсініктемелері

Модельдерді қайда пайдаланады:

гипотезаларды тексеру және жаңа білімдер алу туралы зерттелетін объектілерде

Болжам, ғаламдық жылыну

Модельдерді қайда пайдаланады:

басқару

Ақпараттық модель - нысан мен үдерістің, құбылыстардың қасиеті мен жағдайын, сыртқы дүние мен өзара байланысын сипаттайтын ақпараттар жиынтығы

!

Таңбалық

• Геометриялық модель
• Математикалық модель
• Құрылымды модель
• Бейнелік модель
• Логикалық модель

Вербальдық - ойша немесе сөзбен беріледі .

Компьютерлік модельді құрудың негізгі кезеңдері

• міндеттің қойылуы;
• модельді құру;
• компьютерлік эксперимент;
• қорытынды сараптамасы мен оның қолданылуы

Таңбалық модель

program lab;

var

a, b, s, p: integer;

begin

write(' Введите длину : ');

readln(a);

write(' Введите ширину : ');

readln(b);

s := a * b;

p := 2 * (a + b);

writeln(' Площадь равна : ', s);

writeln('Периметр равен: ', p);

end.

Үш-ақ нәрсе-адамның қасиеті: Ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек !

Абай

Аралас модель

Аралас ақпараттық модельдер вербальдық және таңбалық элементтер бір мезгілде пайдаланылады .

?

Кері байланыс сұрақтары

• Биология сабағында қандай модель түрін кездестіреміз?
• Математика сабақтарындағы таңбалық ақпараттық модельге мысал келтіріңіз
• Крыловтың «Қарға мен Түлкі» мысалында қандай адамдар арасындағы қарым-қатынас модельін көрсетіп тұр?
• Сіз ақпараттық модельдермен өмірде кездестіңіз ба?

• Сурет қандай моделге жатады?