Научно-исследовательская работа,тема “Cenk teması” gagauz literaturasında hem gagauzların aklına getirmeklerindӓ.

Moldova Respublikasının

Űüretmäk Bakannıı Gagauz Yeri Genel Űüretmäk Müdürlüü Çadır dolayın teoretik liţeyi

M.P.Guboglunun adında Bilgi- praktika konferenţiyası

“ CENK TEMASI ” gagauz literaturasında hem gagauzların aklına getirmeklerind ӓ.

Hazırladı:

Topal Lüdmila,

Pamujak Ani

Üürenici 10 «b» klastan

Çadır dolayın teoretik liţeyi

M.P.Guboglunun adında

Őnderci:

Kioroglo N.P.

Üüredici gagauz dili hem literaturasında

I didaktik kategoriyası

EPİGRAF

“ DOKUZ LAAPSIZ ŐMÜR İÇİN

LAFSIZ VERMİŞ ŐMÜRÜNÜ,

GŐRSÜN DEYNİ BUCAK İÇİN

ENİ ŐMÜR,

ŞAFKLI GÜNÜ.”

S. Kuroglu

Önsöz

Aktuallık

Ruh terbietmesi, ani cümnä hem millet paalılıklarına doorudulu, büünkü gündä milleti diriltmäk programasının en őnemli payı olêr, angısı evlat boylarımızı halkımızın istoriyasını üüreder unutmamaa.

Temel neeti

Terbietmӓӓ üürenicilerdӓ saygıyı hem gururluk duygusunu gagauzların kahramannarı, hısımnarı hem bașka halkların kahramannarı iҫin, ani

II VATAN cengindӓ pay aldılar.

Praktika önemlilii:

Bu aaraştırmak işi ana dili hem literaturasında üüredicilerä, speţialistlerä, ani uşaklarlan hem gençlärlän işleerlär, faydalı olacek.

Temel metodları :

Soruşturma metodu- lafetmäk (konuşmak).

Teoretik analizi hem sintez,

yaraştırmak metodu;

ţitataların ayırılması;

BİZ SORDUK:

“ ASOŢİAŢİYALAR LAFA CENK?”

KAN

ACI

KUVETSİZLİK

CENK  

YAŞLAR

SİLÄH

ŐLÜM

KARA GŐK

CENK

CENK  — o konflikt devletlerin, politikalı grupaların arasında, ani cenk olu șların formasında geҫiriler onnarın silӓhlı kuvetlerin arasında.

(wikipedia.)

BİZ SORDUK: “NE BİLERSİNİZ

II DÜNNÄ CENK İÇİN?”

• CENK 1940 – 1945 yıllarda

ҫeketti.

•   Çeketti cengi fa șistli

Germaniya.

• Őldü ҫok insan –milionnan

insan!

• Sovet Birliin ȍndrecisi – İosif

Stalin. Germaniyanın ȍndrecisi

– Adolf Gitler.

• Sovet Birlii üstüledi bu cenkt ӓ.

Yazıcılar II dünnӓ cengi iҫin?

S. Kuroglunun yaratıcılıında bu tema ȍnemli eri kaplȇȇr. ҫűnkű ani cenktӓ ȍldü avtorun yakın ҫiҫusu , da o duyardı kendi bor cunu - annatmaa evlat boylara onun iҫin.

Ȍbür taraftan: bu tema șairin dünnӓduymasına yakındı.

Annatma toplumunu “Yollar”

avtor yaradȇr kendi ҫiҫusuna, angısını 1941 yılda fașistlӓr ȍldürmüșlӓr. Şiirini “Mezar bașında” o adlȇȇr ҫiҫusuna:” … Çiҫum, ne mezarında

Bu ku șҫaaz buldu.

… O fasıl türkü ҫalȇr,

Dost seslӓ:ҫir –ri!..

Seslenip, yolcu annȇȇr,

Ki ȍlü diri ”.

Bu metaforaylan avtor sȍleer, ki ҫiҫusu kaldı hem kalacek bizim akılımızda diri !

Kendi șiirlerindӓ “Komunist”,

“ Dokuz laapsız”,

“ Menevșa”,

“ Uyuyȇr soldat”,

“ Mezar bașında”,

“ Sus aalama”

avtor cenktӓ ȍlennerin girginnii hem korkusuzluu iҫin

diz ҫȍker.

“ Koruyun güneși”

“ Gürlӓmӓ gȍk”

Șair danıșȇr insana, sȍleyip:

“ Her sabaa ko șılasın

İnsana güneș…

Salt kara bulut gȍktӓ

peydalanmasın!

Őmürün ҫiҫӓӓ erdӓ

Kısmetli aҫsın! ”

Șair danıșȇr gȍkӓ:

“ Bütün buvazlan bӓn baardım!

“ Gürlӓmӓ, gȍk, etti!”

Sustu o, yok.

Ne hoș geldi.

Sessizliktӓ yalnız ҫaardım!

“ Bak, bu ҫiҫek filiz etti !”

Lafı “ҪİÇEK” avtor kullandı, nicӓ bir simvol.

Simvol eni yașamaya, eni umutlara, üüsek bașarılara.

GAVRİL GAYDARCI

G.GAYDARCI kendi toplum kiyadında

“ Ana tarafım ”bașka temaların arasında yazdı șiirleri

cenk temasına: “Fașızm – meret basıcı”

hem “Cengӓ yok er” .

Bakmayarak ona, ani șiirdӓ “Cengӓ yok er” avtor sıralȇȇr yașamanın sıradan olușlarını :“Ekin bekleer kosaları,

Bașak bekleer harmannarı”, biz annȇȇrız, ani cenk durgutturȇr yașamayı, ama :

“ Yavan ekmek – Yok zararı,

Olmasın cenk – Halk kararı ”.

Koy ȇr ritorika sorușunu, angısına herbir insan hem halk biler cuvabı:

“ Kayılmısın, ki tok olmaa

da cenk etmӓӓ,

Yada cenksiz yavan imӓӓ? ”

Stepan Bulgar

Stepan Bulgar danı șȇr bu temaya – gagauzların pay alması vatandaș cengin frontlarında - diil seftӓ. Yazêr oçerkları, gösterer kendi vatandaşlarının yaşamak yolunu, angıları pay aldılar II dünn ӓ cengindӓ hem bașka cenklerdӓ.

Sorușturup-diriltti geroyların ecellerini kendi proza kiyadında

«Can pazarı» ! (1988y.)

  2010 yılda tipardan ҫıktı kiyat "Гагаузы – участники Великой Отечественной войны 1941-1945 годов“.

Bu kiyatta okuyucu tanıdı bizim vatanda șların kahramannıı iҫin: arterilist N.Kara, avtomatҫik P.Kolţa, saninstruktor M.Slavioglo, A.Buyuklı i ҫin h.b.

Bizim aaraștırmamız durgunmadı.

Aaraștırmamızın ikinci payıdır – cenk bizim halkımızın yașamasında, aklına getirmeklerindӓ.

2014yılda avgust ayın birisindӓ bűtűn dűnnӓ kutlayacek İLK DÜNN Ӓ CENGİN 100 yıllıını,

angısı bűtűn insannıın ecelini diiștirdi.

Bu cenktӓ payaldılar Bucak tarafından yașayannar da. Ama yazık bu olușun sayfaların hem vatandașlarımızın ҫoyun adları da unudulduydu.

Ama Çadır kasabasında var Kapanji S.N.,

ani Besarabiya istoriyasını aaraștırȇr.

Moldova Respublikanın Milli arhivinin fondlarında gagauzların adları - 703 ki și Çadır dolayından

Baur ҫu kűűyűműzűn Bűűk Vatan cengindӓ veterannarı

BİZİM D ӒDUMUZ - VETERAN

PAMUJAK PETR

BİZİM D ӒDUMUZ - VETERAN

BİZİM D ӒDUMUZ - VETERAN

Çıkıș

• Unutmamaa
• Akılımızda tutmaa
• Terbietm ӓӓ evlat boylarımızı

Çűnkű “Yok istoriya halksız,

Nic ӓ halk istoriyasız”

D. Tanasoglu

BİZ ŐLÄRDİK AYAKÇA, Kİ SİZ YAŞAMARSINIZ DİZÇÄ!