Приложение 1.
Никитина Н.А. Ньургуһун Куо – 2019
Үтуө күнүнэн убаастабыллаах көрөөччүлэр, күндү оҕолор “Ньургуһун барахсан” диэн проект чэрчитинэн «Ньургуһун Куо-2019» кэрэчээн оҕолорбутугар, кыргытттарбытыгар аналлаах күрэхпитин саҕалыыбыт.
Сааскы саһарҕа кэрэтин
Бэйэҕэр ыҥырбыт кэрэҕин
Саха нарын кыысчаана
Ньургуйаана ньургуһун!
Дохсун ытыс тыаһынан көрсүү биһиги кыттааччыларбытын.
Кыргыттарга билигин жеребевка ыытабыт....
Күндү кыттааччылар, көрөөччулэр, бүгүҥҥү күрэххэ улэллиир дьүүллүүр сүбэни билиһиннэрэрбин көҥүллээҥ: 1. Тимофеев М.Ф., 2. Степанова А.Н., 3. Макарова С.М.
Эһигини, кэрэ аҥаардары эҕэрдэлииллэр алын сүһүөх оскуола уолаттара...
Тоҥ буору тобулаан
Күн диэки хайыһан
Саас эрдэ тыллаҕын
Ньургуһун барахсан.
Бастакы түһүмэх: Бэйэни билиһиннэрии
Иккис түһүмэх: Тииҥ мэйии (ыйытыыларга хоруйдууллар).
Үһүс түһүмэх: Имигэс илии (шаблон кырыйыы).
Учуутталлар эҕэрдэ ырыата.
Төрдүс түһүмэх: Авангард
Алтыс түһүмэх: Дьиэҕэ үлэ
Бары бииргэ «Ньургуһун барахсан» ырыаны ыллыаххайын...
Түмуктүүр тылы биэрэбит дьүүллүүр сүбэҕэ.
Манан «Ньургуһун Куо-2019» курэх түмүктэнэр, кыттааччыларга, дьүүллүүр сүбэҕэ, көрөөччүлэргэ махтанабыт.
Приложение 2.
Айар үлэ түмүгэ
Ньургуһун барахсан.
Ньургуһун барахсан.
Эн мин доҕорум.
Эн үөрүү биэрэҕин,
Араас өҥнөөх буолаҕын
Кыраһыабай буолаҥҥын
Мин эйигин көрөбүн,
Эн нарыҥ курдуккун,
Саас үүнэҥҥин мин дууһабын үөрдэҕин!
Данилова Даная 2 кылаас
Ньургуһун
Бастакы сибэкки үүннэ
Кэрэ сибэкки таҕыста
Нарын сибэкки
Дьон хараҕын сымнатта.
Иванова Ньургуйаана 2 кылаас
Приложение 3.
Федотова М.Е.
Кылаас чааhын сценарийа
Темата: « Ньургуhун барахсан»
Сыала: Ньургуhуннар тустарынан сэьэргэьии, саха сиригэр уунэр ньургуhуннары кордоруу, билиилэрин чинэтии, ханатыы.
Тэрилэ: проектор, кинигэ, хартыына.
Учуутал: Бугунну биьиги кылааспыт чааьа «Ньургуhун барахсан». О5олоор эьиги саха сиригэр уунэр ханнык эмтээх уунээйилэри билэ5ит? Ааттаталаан эрэ.
О5олор: (Эппиэттииллэр теьебилэллэринэн)
Учуутал: Маладьыастар! Билигин кыратык саха сирин уунээйилэрин кытары билсиьэ туьуеххэ. Саха сирин 300-кэ энин араас эмтээх уунээйи тар5анан уунэр. Олортон научнай медицина5а, норуот эмчиттэрэ туьаныллар аадьас а5ыйах. Ол араас еруттээх: Саха сирин уунээйитин химическай састааба, ыарыыгадьайар дьо5урдара ситэ уерутиллэ илик. Сорох эмтээх уунээйи эмкэ туттуллар ньымата быьаарылла илик. Эмчиттэр олохтоох уунээйини эмп бэлэмнииргэ сыал- сорук остубуттар. Ону таьынан эмтээх уунээйилэри табатык туьаныы туьунан сахалыы тылынан тахсыбыт кинигэ суо5ун кэриэтэ .Онон анал уерэхтээх быраас да5аны, норуот эмчитэ да5аны бэйэтин улэлэригэр сорох уунээйини туьана иликтэр.
Оттон саха сирин эмтээхуунээйитин саппааьа айыла5а5а баай, туьалаах оттигэ элбэх. Хайа уонна олохтоох уунээйини туьанар буоллахпытына, мэлдьи уунээйи сибиэьэй чааьын туьанабыт. Дьэ, ол иьин бэйэ олорор дойдутун уунээйитин эмчиттэр туьаналлар.
Бугунну куннэ биьиги эмтээхуунээйилэртэн биирдэстэрин билиэхпит.
Маннайгы слайд: Прострел (сон-трава) – многолетнее травянистое растение с прямым, волосистым, прямостоячим стеблем от 5 до 40 см высотой. Цветки сон-травы колокольчатые, одиночные, очень крупные, широко раскрытые или поникающие, с многочисленными тычинками, снаружи густоопушенные, лиловые, светло-фиолетовые, желтые, реже белые или красные, распускаются до появления листьев или одновременно с ними, ранней весной, иногда в начале лета. Цветет прострел раскрытый в апреле-мае на протяжении 20-25 дней.
Иккис слайд: Таайын эрэ оголор ханык уунээйи эбитий сахалыыта ребус (Ньургуhун)
Уьус слайд: Саха сирин ньургуhуннарын арааhын картинканнан кордоруу.
Тордус слайд: Бэйэбит аттыбытыгар хайдах онноох ньургуьун уунэрин кордоруу.
Бэhис слайд: (Сарсынны сорудахтарыгар бэлэмнээhин.) Ырыа холбонор. Харахпытын саптыбыт бу ырыаннан ньургуhун барахсан хайдах уунэн турарын коруогун.
Алтыс слайд: Ньургуьун туохха туhалыырын билиhиннэрии.
Сүhүөх ыарыытыгар туhaныллар эмп: ньургуhyну 30 штуканы 300 мл медицинскэй спирди сабар гына бутылкаҕа кутан баран, 10 хонукка туннуккэ күн уотугар ферментацияҕа туруораллар уонна сахсыйаллар. Кыратык ытыстарыгар таммалатан баран ыалдьар сүhүөхтэргит игэр биhэллэр.
Учуутал: Маладьыастар, сахабыт сиригэр, аан дойдуга уунэр ньургуhун арааhын биллигит.
Манан бугунну кылааспыт чааьа буттэ.
118
195 953 
