Олимпиадные задания по ингушскому языку 9 кл.

9 класс. Г1алг1ай мотт.

1.Текстах ц1и тилла.

2.Г1алаташ а тоаде, доагг1ача сецара хьаракаш а увттаде.

3. Малаг1а стиль я укх текста?

Сецца 1уйран ламаз.. из г1еттача хана, хьаст санна хье1а хин..а сигале мичара дера ца ховш т1адена.. дехк.. кхаьлар. Малх а анаюхе сийдаяьккхача бисар, хьа ца кхеташ. Иштта хул Шин - Арг1а юкъе: мих.. човхадаь довкъашкара меттахьа даьккха дохк, лихь мо, да а дайя чудуж укхаза. Т1аккха дехьарча а сехьарча а дукът1ара чухьежача, боамбе юкъе хьоарчаяь д1ахьула..ича санна хеталу Соаг1апче.

Хьа..к1аш чуэцаш латта ха яр из. Вешта юртхой дукха..бараш –м чуийца баьнна а бовла боахкаш а бар.

Вите Бер чу е Цокалой – Юрт иллача ювра цо ха..к1аж. Укх шера кхо тума а денна лаьтта ийцар Вите помещикагара. Даха.. шера йокъал от..арах лохбенна боахам к1езиг - дукха юха мета оттабе дагахьа.

Кхайт1ара балхаш наха.. т1ехьа ца вусаш ханнахьа деш 1аьдал дар цунна: цу шера гайр – кх из, говра бийна букъ тоабаларга хьежаш. Эггара ч1оаг1а эшшача хана д1айожа пайдан йоацаш д1аэттар из. Г1улакх сухалбе безаш дар. Лаьтта гурралца мара дехкадац, 1алаьмате чехка мукъадалийта, аьнна, хьа хьийнадар. Д1ах.. хургдар ховш дар: цхьа ши ди даьлча, жа и доахан и т1аахийца, чуда х1ама ца дуташ х1алакьерг..я хьажк1аш. Ши кхо ди даккхийтачам д1айожа лаьрх1ар цо говр, цо.. фуннаг1а хуле а.

Ворда т1а 1от1аб..г1а доа а бацар пайдана болаш. Наьха доарч мукъа – м даьннад, х1аьта а бехачул дикаг1а хет цунна, д1акхайда хьа а ийца, ший бар 1от1аб..г1аш. Хьунаг1а ваха керда доа бича бакъахьа ба е воккха..вола к1аьнк а ийца, г1аш ваха саьргаш а дена цхьа бахьан из тиша доа ч1оаг1бича бакъахьа ба ца ховш уйла еш латтар из. Цу хана коа чувоаг1ача ший тайпа..ча сагах Исма1ала.. б1аргкхийттар цун. Японцашцарча т1ем т1а чов а хинна цхьан ког.. астаг1а те1аш вар Исма1ал.

4.Цхьанкхийттача дешашта юкъера фразеологически корчам хьаязбе.

Дикача оамало лайх аьла ваьв, воча оамало аьлах лай ваьв; ша т1а бала къаьна етт;

хийла дикача даь коа во ж1али 1ийхад; гила борз 1ийа дингиз аре; шахьа ваха; ше хестабаь ди ц1аккха хьалхабаьннабац; шийх б1убенна; г1адж теха вира нахча; хургдола хьазилг б1енара 1ах; хила баха кхера санна, б1арга саьрг кийттача санна,болак санна бийда.

- Шоашкара фразеологически корчама пхи масал хьадоаладе.

- Пхи предложени оттае, фразеологически корчам юкъе а болаш.

5.Дешай ма1ан тахка:

Ж1ака (да) –

Къохьарг (я) –

Г1ап (я) –

Хенахз1окъеттарг (я) –

Тхир (да)-

6.Укх лакхе доаладаьча дешашца яьржа предложенеш оттае, юкъе т1адерзар, юхедуллар, причастни а деепричастни корчамаш а долаш.

7. Сочинени язъе: «Са хьамсара Даьхе»!