План-канспект па беларускай мове на тэму "Дапаўненне, спосабы яго выражэння, семантычнае значэнне, роля ў сказе" (8 клас)

Спасылка на падручнік: https://www.aversev.by/rus/skachat/belaruskaya-mova-8

Тэма: Дапаўненне, спосабы яго выражэння, семантычнае значэнне, роля ў сказе

Мэты:

1. спрыяць засваенню азначэння дапаўнення і яго агульнага граматычнага значэння (значэнне прадмета); падрабязна пазнаёміць вучняў з усімі выпадкамі і спосабамі выражэння прамых і ўскосных дапаўненняў. Паказаць на прыкладах, што дапаўненне можа не толькі адносіцца да дзеяслова-выказніка, а і паясняць іншыя члены сказа, выражаныя назоўнікам, прыметнікам;

2. садзейнічаць асэнсаванню вучнямі камунікатыўнай мэтазгоднасці выкарыстання сінтаксічных сродкаў мовы ў залежнасці ад задач і зместу выказвання;

3. выпрацоўваць уменні даваць азначэнне дапаўнення; дакладна адрозніваць дзеяча і аб'ект, на які накіравана дзеянне; у адносінах да агульнага граматычнага значэння бачыць вузкія, прыватныя значэнні дапаўненняў, вызначаць дапаўненні, выражаныя не толькі назоўнікамі, а і іншымі часцінамі мовы: займеннікамі, колькаснымі лічэбнікамі, інфінітывамі, субстантываванымі словамі; асэнсавана выкарыстоўваць дапаўненні ва ўласным маўленні; развіваць лагічнае мысленне вучняў;

4. выхоўваць павагу да тых, хто жыве і працуе побач.

Абсталяванне: падручнік, рознаўзроўневыя заданні, мультымедыйная ўстаноўка.

Ход урока

1. Арганізацыйны момант

Добры дзень.Сядайце. Ці ўсё у вас падрыхтавана да ўрока?Добра. Хто сёння адсутнічае?

1. Праверка атрыманых на папярэдніх уроках ведаў

1. Практ.136.

2. Адкажыце на пытанні:

1. Што такое прыдатак? (гэта азначэнне, выражанае назоўнікам і дапасаванае да паяснёнага слова звычайна ў склоне)

2. Якую фунцыю выконвае прыдатак, што ён абазначае? (характаразуе прадмет і дае яму другую назву, можа абазначаць прымету прадмета, ступень роднасці, нацыянальнасць, прафесію)

3. Якія вы ведаеце віды прыдаткаў, чым яны адрозніваюцца? (дапасаваны супадае з паяснёным словам у ліку, родзе і склоне; недапасаваны можа не супадаць)

4. Калі прыдатак пішацца праз дэфіс? (калі абодва словы – агульныя назоўнікі і прыдатак стаіць пасля паяснёнага слова, калі ўласны назоўнік стаіць перад агульным)

5. У якіх выпадках дэфіс пры прыдатках не ставіцца? (калі ўласны назоўнік стаіць пасля агульнага слова, калі паміж складваюцца рода-відавыя адносіны, пасля слоў пан, панове, спадар, спадарыня, таварыш, грамадзянін, наш брат)

6. Калі прыдаткі бяруцца ў двукоссе і пішуцца з вялікай літары? (калі гэта назвы кніг, газет, часопісаў, фільмаў, карцін, прадпрыемстваў, фірмаў і г.д.)

1. Знаёмства з новым матэрыялам

1. Звярніце ўвагу на дошку, давайце зробім разбор па членах сказа. (Сонца асвятляла палі, вёску, рэчку і луг)

2. Як вы думаеце, якую тэму мы з вамі будзем сёння разглядаць? (Дапаўненне) Ці ведаеце вы, што такое дапаўненне? (гэта даданы член сказа, які абазначае прадмет і адказвае на пытанні ўскосных склонаў) А што тады мы будзем рабіць сёння? (больш дакладна пазнаёміцца з дапаўненнем)

3. Ч

   
   

   ытанне правіла на ст. 106-107, запаўненне схемы на дошцы

2. Практ.144 (пісьмова, выпісваць толькі дапаўненні, каменціраванне па чарзе)

3. Практ.145 Вучні выконваюць па радах.

1 рад – 1-3 сказы;

2 рад – 4-6 сказы;

3 рад – 7-9 сказы.

Фізкультхвілінка

• Заплюшчыце, калі ласка, вочы. Усе пра сябе паўтараеце некалькі разоў: “Я самы разумны (самая разумная), таму ў мяне ўсё атрымаецца”. З добрым настроем прыступаем да наступнага задання.

1. Замацаванне новых ведаў і навыкаў

Рознаўзроўневыя заданні

1. Запішыце сказ, падкрэсліце дапаўненні. Вызначце, якой часцінай мовы яны выражаны.

1 варыянт

Люблю я Багдановіча(уласн.імя) за яго чароўны верш(наз. з прыназ.), за багацце думак(сінтаксічна непадз. словазлуч), за сюжэтнасць(наз. з прыназ), за зразумеласць(наз. з прыназ.) мовы для ўсіх, ад малога да вялікага.

2 варыянт

Праз колькі год мне захацелася зноў спаткацца з рачулкай(наз. з прыназ.), пабачыць яе плёсы(наз.), зазірнуць у цень пад вербы(наз. з прыназ).

1. Выпішыце словазлучэнні:

1 варыянт – з прамымі дапаўненнямі.

2 варыянт – з ускоснымі дапаўненнямі.

Любіць Радзіму, пафарбаваць падлогу, сніцца мне, прачытаць кнігу, жыву з бацькамі, вырвацца на прастор, працаваць на камп’ютары, паважаць старэйшых, шукаць ключ, дараваць сябру.

1. Абагульненне і падвядзенне вынікаў урока

1. З якім членам сказа сёння знаёміліся? (Дапаўненне)

2. Якія бываюць дапаўненні? (Прамыя і ўскосныя)

3. Чым выражаюцца прамыя дапаўненні? (Выражаецца назоўнікам аба займеннікам у форме В. склону без прыназоўніка; назоўнікам у форме роднага склону без прыназоўніка, калі пры пераходным дзеяслове ёсць адмоўная часціца не; назоўнікам у форме роднага склону са значэннем часткі.

4. Чым выражаюцца ўскосныя дапаўненні? (Выражаецца назоўнікам ў форме іншых ускосных склонаў з праназоўнікамі і без іх.

1. Рэфлексія

• Што было вельмі простым на ўроку?

• Што было найбольш складаным?

• Які від работы выклікаў цікавасць і задавальненне?

1. Дамашняе заданне

§ 24, практ. 148

2