Презентация "Авазлар ва гьрпалар"

5 класда беклешдирив дарс «Гьарплар ва авазлар»

Онгаргъан: АтаеваС.У.

Гёр [г'оьр'] – гер [г'эр']

Тер [т'эр'] – тёр [т'оьр']

Бол [бол] – бёл [б'оьл'] – бел [б'эл']

Уьлюш [уьл'уьш'] - уруш [уруш]

Гьарплар

А вазлар

ю

б

а

в

т

е

[а]

[м ]

[л]

Тапшурув;

Гьарплар : уьйде этген ишден рус алфавитде бир де ёлукъмажакъ гьарпланы язып аласыз ва оланы дагъы да толумлашдырасыз.

Авазлар : берилген сёзлени айтылагъан кюйде язып, созукъланы ва тутукъланы гьакъында айтыгъыз.

Тур – тюрт дав – тав

Бал – бил тор – тар

Тапшурув

Гьарплар : ГЪ, НГ гьарплагъа башланагъан къумукъ сёзлер ойлашыгъыз;

Сёзлердеги хаталаны тюзлегиз:

гоьр, кюлэ, гоьз, гоьрюннуь.

Авазлар : КЪ, ГЪ авазлар инче созукълар булан гелеген сёзлер ойлашыгъыз;

Сёзлердеги хаталаны тюзлегиз:

[кокан], [китап], [гоган], [гийик]

Тапшурув:

Сёзлени айтылагъан кююнде языгъыз, башгъалыгъын англатыгъыз

Гьарплар:

айтылышында ва язылышында башгъалыгъы бар сёзлени гёчюрюп, айтылагъан кююнде языгъыз.

Уясында не гёрсе - учгъанда шону этер.

Тели янгур тез токьтар.

Алгъасагъан сув денгизге етмес .

Авазлар: айтылышында ва язылышында нечик башгъалыгъы барны гёрсетигиз.

татли[таъл'и],бакъмай[баъмай], сакълай[саълай]

Тапшурув

Шиърудагъы инче созукълары булангъы бир сёзню, эринли созукълары булангъы бирдагъы сёзню язып алып, айтылышын гёрсетигиз, нече гьарп ва нече аваз барын языгъыз.

Миллетим, диним булан

Яшав ёлум оьтгенмен.

Аявлу ана тилим,

Сени булан оьктеммен.

Уьйге иш.

• Адабият китапдан ёмакълардан Е, Ё, Ю, Я гьарплары бар сёзлени байлангъан сёзлери булан язып алып, айтылагъан кююн гёрсетмек.
• «Авазлар бизге негер тарыкъдыр?» деген баш булан гиччирек хабар язмакъ

Натижа чыгъарыв:

Кёп арив дарс болду, яшлар.

- бугюнгю дарсны ушатдым, пайдалы болду – къызгъылт кагъызны гётере

- гьали де бираз англамай къалгъан ерлери бар – сари тюс

- бир зат да англамадым, ялкъдым – гёк тюс кагъыз

Савболугъуз!