Прэзентацыя да ўрока беларускай мовы па тэме "Акалічнасць, яе граматычнае значэнне і спосабы выражэння"

Урок беларускай мовы ў 8 класе Атрошчанка Ю.Ю., настаўнік ДУА «Гімназія г.Камянца»

Я сёння буду пісаць акуратна. Я сёння буду гаварыць гучна. Я сёння выканаю заданні правільна. Я буду слухаць настаўніка ўважліва. Я атрымаю 10!

Праверка дамашняга задання

Арфаграфічная хвілінка Уставіць прапушчаныя літары : Фламаст_р, мя_кі, с_рдэчны, па_коўнік, мед_нстытут, яш_э, то( н/нн )а, сп_ртыўны, ра_казаць, дзі_я, штос_ці.

Арфаграфічная хвілінка Уставіць прапушчаныя літары : Фламаст А р, мя К кі, с А рдэчны, па Л коўнік, мед І нстытут, яш Ч э, то Н а, сп А ртыўны, ра С казаць, дзі Ц я, штос Ь ці.

Акалічнасць, яе граматычнае значэнне і спосабы выражэння

1. Акалічнасць – гэта: 1) галоўны член сказа, які абазначае тое, што гаворыцца аб дзейніку, і адказвае на пытанні: што робіць прадмет? што з ім робіцца? хто ён такі? 2) даданы член сказа, які паясняе выказнік або іншыя члены сказа і абазначае прымету названага імі дзеяння або прыметы; 3) даданы член сказа, які абазначае прымету прадмета і адказвае на пытанні які? чый? 2. Акалічнасць адказвае на пытанні: 1) ускосных склонаў; 2) хто? што? 3) як? дзе? калі? чаму? з якой мэтай? колькі? нягледзячы на што? 3. Графічна акалічнасць падкрэсліваецца : 1) ~~~~~; 2) __ . __ . __ . __; 3) – – – – –

Тэст «Акалічнасць»

Акалічнасць, яе граматычнае значэнне і спосабы выражэння

Мэта мовай вучняў: * Буду ведаць віды акалічнасці і спосабы яе выражэння. * Буду развіваць уменне ставіць лагічныя пытанні да членаў сказа. ……

НаШтоБуЗУ: 1. Змагу знайсці акалічнасць у сказе. 2. Правільна вызначу спосабы выражэння акалічнасці ў сказах. 3. Буду адрозніваць віды акалічнасці. 4. Змагу скласці сказы (словазлучэнні) з акалічнасцямі розных відаў. 5. Выканаю падагульняючы тэст без памылак.

Ключавое пытанне: Якім чынам уплывае адсутнасць акалічнасці на сэнс выказвання?

Работа з табліцай «Віды акалічнасці»

Віды акалічнасці

Дзе?

Куды?

Калі?

Адкуль?

З якога часу?

Як?

Якім чынам?

Як доўга?

Чаму?

Па якой прычыне?

Для чаго?

З якой мэтай?

Пры якой умове?

Колькі?

У якой меры і ступені?

Нягледзячы на што?

Віды акалічнасці

Месца

Віды акалічнасці

Часу

Віды акалічнасці

Прычыны

Віды акалічнасці

Мэты

Віды акалічнасці

Спосабу дзеяння

Віды акалічнасці

Меры і ступені

Віды акалічнасці

Умовы

Віды акалічнасці

Уступкі

Віды акалічнасці

Месца

Прычыны

Часу

Чаму?

Калі?

Дзе?

Куды?

Як доўга?

Умовы

Пры якой умове?

Уступкі

Меры і

Спосабу дзеяння

ступені

Нягледзячы на што?

Як?

Якім чынам?

Колькі?

Як многа?

Мэты

Для чаго?

Навошта?

Падбярыце да дзеясловаў розныя па сэнсе акалічнасці і запішыце іх.

Узор. Ішоў па дарозе (хутка, учора, не спяшаючыся, думаючы, у вёску)

Чытаць, вучыцца, падарожнічаць .

Адам Міцкевіч – беларуска-польскі паэт

1. Адам Міцкевіч пісаў свае творы па-польску .

2. Ён нарадзіўся на Навагрудчыне . Хутар Завоссе Баранавіцкага раёна Брэсцкай вобласці

3. Будучы пісьменнік паступіў у Віленскі ўніверсітэт вучыцца .

4. Пазнаёміўшыся з беларускімі народнымі легендамі і паданнямі , стварыў балады «Свіцязь», «Рыбка», «Свіцязянка» і інш.

5. У Маскве Адам Міцкевіч як мае быць дапамог Аляксандру Пушкіну ў напісанні трагедыі «Барыс Гадуноў».

6. Адам Міцкевіч нарадзіўся дзвесце дваццаць пяць гадоў таму . 24 снежня 1798 г. - 26 лістапада1855 г.

Практыкаванне 167 На дошцы: 3) Лагодна і роўна падае зверху сняжок. 8) Прадзе паціху восень залатую ніць. У сшытку: 6) У вёсцы, нягледзячы на позні час, чуваць былі песні дзяўчат. 7) Для жыцця, для любві сонца зноў абдымае зямлю.

Выпішы сказ. Падкрэслі акалічнасць. Вызначы від і спосаб выражэння акалічнасці. 1) Прайшлі яны нямала. 2) Удзень спаць не хацелася. 3) Коцік мірна дрэмле на печы. 4) Малы прыйшоў у парк пагуляць. 5) У садку, шапочучы пажоўклымі лісткамі, гуляе ветрык. 6) Гэты лес я ведаў як свае пяць пальцаў.  

УЗАЕМАПРАВЕРКА 1) Прайшлі яны нямала ( меры і ступені, прыслоўе ). 2) Удзень спаць не хацелася ( часу, прыслоўе ). 3) Коцік мірна ( спосабу дзеяння, прыслоўе ) дрэмле на печы ( месца, спалучэнне прыназоўніка з назоўнікам ). 4) Малы прыйшоў у парк ( месца, спалучэнне прыназоўніка з назоўнікам ) пагуляць ( мэты, інфінітыў ). 5) У садку ( месца, спалучэнне прыназоўніка з назоўнікам ), шапочучы пажоўклымі лісткамі ( спосабу дзеяння, дзеепрыслоўны зварот ), гуляе ветрык. 6) Гэты лес я ведаў як свае пяць пальцаў ( спосабу дзеяння, фразеалагізм ).  

Падагульняючы тэст «Акалічнасць»

1. Адзначце сказ, у якім ёсць акалічнасць: а) Нягледзячы на позні час, я даглядзеў кіно. б) Насцечцы было весела. в) Настаўнік падрыхтаваў для нас зборнік санетаў А.Міцкевіча.   2. У якім з урыўкаў балады «Свіцязь» А.Міцкевіча спалучэнне прыназоўніка з назоўнікам не з’яўляецца акалічнасцю: а) Там возера Свіцязь, як шыбіна лёду, Ляжыць паміж дрэваў цяністых.   б) І зелле, і кветкі - то ўсё Свіцязянкі,- Нас Бог абярнуў у расліны .   в) Аднак вам скажу я: зусім не пачвара, А проста жывая дзяўчына. Шаўковыя косы, бялявая з твару , А вусны яе, як маліна.   3. Адзначце сказ, у якім вылучанае слова (словы) з’яўляецца акалічнасцю мэты: а) Там бярозы шэпчуць белыя. б) Пражылі век Андрэй і Данута душа ў душу . в) Маці, узяўшы капаніцу, пайшла на агарод акопваць бульбу.

Падагульняючы тэст «Акалічнасць» ( самаправерка ) Адказы: 1 - а, 2 - б, 3 - в

Ключавое пытанне: Якім чынам уплывае адсутнасць акалічнасці на сэнс выказвання?

Птушка садзіцца, пяе, воўк вые; сонца распускае косы свае, зоры глядзяць залатыя.

На Купалле там птушка садзіцца, пяе, У Піліпаўку воўк нема вые; Сонца днём распускае там косы свае, Ночкай зоры глядзяць залатыя.

Самаацэнка - Ці дасягнулі мэты? - Звернемся да крытэрыяў паспяховасці.

НаШтоБуЗУ: 1. Змагу знайсці акалічнасць у сказе. 2. Правільна вызначу спосабы выражэння акалічнасці ў сказах. 3. Буду адрозніваць віды акалічнасці. 4. Змагу скласці сказы (словазлучэнні) з акалічнасцямі розных відаў. 5. Выканаю падагульняючы тэст без памылак.

Ацэнка дзейнасці вучня на ўроку: 1. Станоўчыя бакі ( атрымалася, выканаў, не памыліўся, вызначыў правільна ). 2. Памылкі ( не атрымалася, не зразумеў, зрабіў памылку ) 3. Парады ( паўтарыць, звярнуць увагу, яшчэ папрацаваць )

Дамашняе заданне § 24, пр. 168, дадатковае заданне пр. 170