Proza gagauz artistik literaturasında. Epika janraları.

Proza gagauz artistik literaturasında. Epika janraları.

Literaturaya var nicä demää artistik sade ozaman, açan o yaradılı artistik süretlerin yardımınnan, çok maanalı laflar, demeklär, frazeologiya çevirtmeleri h.b. – onun temel materiallarıdır. Herbir prozaya da yok nicä artistik prozası demää, onun artistlii yoksa. Artistik yaratması lääzım bir ideya kullansın, bir problema kaldırılsın, sayımnı sosyal problema, işlesin halkın kulturasını kaldırmaa, onun kultura, estetik hem ideyalık uurunu kaldırmaa, ilerletmää. Proza – deniler o yaratmalara, o materiallara, statyalara, angıları yazılı düz yazıylan. O yaratmalarda rifmanın yada ritmanın önemlii yok. Düz yazıylan, prozaylan yazılȇr adetçä annatmalar, publiţistika materialları, romannar, bilim açıklamaları. Genel literatura janraları: epika janrası, lirika janrası hem dramatika janrası. Bu üç janrasının çeşitleri var. Epika janranın çeşitleri: poema, balada, fabula, annatma, roman, novela, dastan. Dastan – annatma istoriya yada legenda harakterindä batırlar için, sevda için h.b. O poema gibi, ani halk yaratmış yada yazıcılar. Dastannar halk literaturasına, folkloruna girerlär, pek eski zamannardakı yaratmalar. Dastannarı hem sölärmişlär, hem çalarmışlar seslän hem saz-instrumentindä peetçi-kauşçular. Roman – bir uzun annatmaklı literatura janrası, neredä açıklanȇr birkaç taa sık hem pek çok insannarın ecelleri. Roman var nicä kaplasın uzun vakıdın, kimär kerä çok asirlerin işlerini. Balada - gagauz halkın türkülü varlıın tipik janrası. Epik türkülerindä göstürülü istoriya aslısı hem mifolojik görüşleri, inanç, dedelerimizin adetleri hem başka halklarlan baalantıları. Novela – adetçä literaturada küçük annatma janrasıdır. Annatma – temel janr küçük annatma prozasında. Annatmalarda az işleyici kişi hem bir süjet çizgisi, bir problema açıklanȇr. Poema- literatura hem muzıka janrası. Pek büük yada orta büüklüünä görä çok-özel şiirli yaratma, lirik-epik harakterindä, angısı bir belli bir avtorun yaratması, onda var büük şiirli annatma forması. Var nicä olsun kahramannı, romantikalı, kritikalı, satirikli. Fabula - didaktik literaturasının janrası. Kısadan bir annatma, şiir yada proza formasında, doorudan sölenmiş moral sonucunnan, angısı annatmaya alegoriya maanasını verer. Fabulada moral kullanılı. İşleyici kişilär hayvannar, eşilliklär, şeylär olȇrlar.İnsannarın kötü tarafları gülmää alınȇrlar.