Разработка урока на тему "Сан есептерін шы?ару: теориялы? м?мкіндікпен салыстыр?анда?ы шы?ынды есептеу"

Күні: _________ _________

Сыныбы: _______ __________

Сабақтың тақыры: Сан есептерін шығару

«Теориялық мүмкіндікпен салыстырғандағы зат шығымын анықтау» тақырыбына есептер шығару

Сабақтың мақсаты:

• оқушыларға азотты органикалық қосылыстар,нақты нитроқосылыстар туралы білімді қалыптастыра отырып реакция өніміндегі шығымның массалық үлесін есептеуді үйрету,

• талдау,қорытындылау біліктіліктерін дамыту, жүйелей білу, нитроқосылыстар формулаларын құрастыра білу,оларды жіктеу, дағдыларын ары қарай қалыптастыра отырып дамыту,ойлау, есте сақтау қабілеттерін дамыту;

• сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

Сабақтың түрі: Дәстүрлі

Сабақтың типі: Жаңа білімді меңгерту

Сабақтың әдісі: түсіндірмелі, есептер шығарту

Сабақтың көрнекілігі: Периодтық жүйе, тірек сызбалар, слайд

Сабақты өткізу технологиясы: БжС технологиясы, алгоритм картасы

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу, түгелдеу

ІІ. Сергіту сәті. Химиялық элементтердің валенттіліктерін анықтау

IV. Жаңа сабақ

Сан есептерін шығару

«Теориялық мүмкіндікпен салыстырғандағы зат шығымын анықтау» тақырыбына есептер шығару

Теориялық мүмкіндікпен салыстырғандағы реакция өнімінің шығымына байланысты есептер негізінен 2 түрлі болады.

1)Реакция нәтижесінде түзілген заттың массасы( немесе көлемі) бойынша (практикалық өнім) оның теориялық мүмкіндікпен салыстырғандағы шығымының массалдық үлесін есептеу (W) арқылы анықталады.

2)Реакция өнімінің шығымы (W) беріліп, бастапқы заттың массасын (көлемін) есептеу қажет болады.

1-мысал. Массасы 39 г бензолды нитрлегенде массасы 49,2 г нитробензол алынды. Заттың шығымын (%-пен) есептеңдер.

1.Алдымен реакция теңдеуін жазып, теңестіреміз:

Х г теориялық

39г 49,2 г іс жүзінде

С₆Н₆+НNO₃→ С₆Н₅ NO₂ + Н₂O

78 123

2.Пропорция құрып, оны шешеміз:

х=61,5 г С₆Н₅ NO₂ –ң теориялық шығымы

3.Енді формула бойынша заттың практикалық (іс жүзіндегі) шығымын есптейміз:

Жауабы: өнімнің шығымы болды.

2-мысал. Егер шығымы 70 % болса, онда 36 г глюкоза спирттік ашығанда түзілетін көмірқышқыл газының (қ.ж.) көлемін есептеңдер.

1.Формуланы пайдаланып, глюкозаның теориялық массасын есептейміз:

2. Реакция теңдеуін жазып, сан мәндерін қоямыз:

25,2 г х л

С₆Н₆О₆ → 2С₂Н₅ОН + 2СО₂

180 44,8

х=6,27 л

Жауабы: Көмірқішқіл газының көлемі 6,27 л тең болды.

V. Дамытушылығы

І. Түсіндіру. 1 шапалақ. Байқау

ТКШ

Сахарозаның салыстырмалы молекулалық массасын есепте? (342)

АКШ

C₁₂Н₂₂О₁₁ → С₆Н₁₂О₆ +С₆Н₁₂О₆

_{глюкоза фруктоза}

Егер шығымы 90% болса, 100 г сахароза гидролизденгенде түзілетін глюкозаның массасын берілген реакция теңдеуі арқылы есептеңдер. (47,37 г)

ЖКШ

Нитрлеу реакциясы кезінде 78 г бензолдан 98,4 г нитробензол алынды. Нитробензолдың шығымын (%-пен) есептеңдер.( 80%.)

ІІ. Түсіндіру. 2 шапалақ. Бекіту

АКШ

3С₂Н₂→С₆Н₆

Бензолдың шығымы 40% болса, 22,4 л ацетиленнен түзілетін бензолдың массасын есертеңдер.( 10,4 г.)

АКШ

С₆Н₆+НNO₃→ С₆Н₅ NO₂ + Н₂O

78 г бензолды нитрлегенде 105 г нитробензол алынған. Нитробензолдың шығымын есептеңдер.( 85,4%)

ЖКШ

390 г бензолды гидрлегенде 336 г циклогексан алынған.Реакция өнімінің шығымын есепте?( 80 %)

ІІІ. Түсіндіру. 3 шапалақ. Есте сақтау

АКШ

С₂Н₄ + Н₂О → С₂Н₅ОН

Этилен гидратацияланғанда алынған этил спиртінің шығымы 80 %. 112 л этиленнен (қ.ж.) алынған этанолдың массасын есептеңдер.( 184 г)

ЖКШ

81 г глюкоза алу үшін (шығымы 90% болса) гидролизденетін сахарозаның массасын есепте?( 171 г)

ЖКШ

Шығымы 65 болып, 33,15 г пропилацетат түзілген болса, әрекеттесетін қышқыл мен спирттің массаларын есепте?( 30 г; 30 г)

VІ. Бекіту

1. Массамен берілген өнімнің шығымын анықтайтын формула?

2. Көлеммен берілген өнімнің шығымын анықтайтын формула?

3. Теориялық массаның практикалық массасдан айырмашылығы?

VІІ. Қорытындылау

• Не білдім? - Не білгім келеді? - Не білемін?

VІІІ. Үйге тапсырма. Қайталау

ІХ. Бағалау