Разработка урока по крымскотатарскому языку на тему: Мевзу: Метин. Кузь акъкъында метин тизюв.

Мевзу: Метин. Кузь акъкъында метин тизюв.

Дерснинъ макъсады: талебелернинъ нутукъ инкишафы дереджесини котермек ве инкишаф этмек; къоюлгъан окъутма проблемаларны чезмеге огретмек; нутукъ байлыкъларыны зенгинлештирмек; эстетик дуйгъуларыны юксельтмек; дикъкъатлы олмагъа алыштырмакъ; эдепли олмагъа огретмек.

Къулланмалар: кузь мевсимини косьтерген ресимлер, карточкалар, презентация.

Регулятив яни мунтазамлыкъ усуллары

Озь иш ерини азырламакъ, дерсте къоюлгъан макъсатны бельгилемек ве оны шекиллендирмек, къоюлгъан вазифелерни чезмек ичюн ёлларыны тапмагъа бильмек.

Бильги алув усуллары

Оджанынъ суаллерине джевап бермек, керек малюматны тапмакъ, язма нутукъны дефтерлерде язмакъ.

Коммуникатив усуллары

Динълемек ве дигерлернинъ айткъан нутукъыны анъламакъ, субет шекилинде чалышмагъа бильмек, эм де озь фикирлерини агъзавий шекильде ифаде этмеге бильмек.

Дерснинъ кетишаты:

1. Тешкилий къысым.

- Селям алейкум, балалар!

- Дерсимизни тебессюмден башлайыкъ, мен эпимизге мувафакъиетлер тилейим.

2.Темиз язув дакъкъасы.

- Дефтерлеримизни ачып, бугуньки санны язынъыз. Мен сизге дюльбер бир десте кетирдим. Не коресинъиз элимде? (япракълар)

- Япракъ сёзю насыл арифнен башлана? (Я арифинен башлана)

Шимди сиз буюк ве кучюк Яя арифлерини темиз язув дакъкъасында язаджакъсыз.

- Бу ариф бирикмелерини догъру язынъыз .

3. Янъы мевзуны еткизюв.

Интерактив тахтада арифлер берильген (е м и т н )

- Бакъынъыз,балалар,бу арифлер озь ерлерини джойгъанлар.Келинъиз оларны ерлерине къояйыкъ.

- Насыл сез пейда олды ?(метин )

- Метин акъкъында сиз 1 сыныфтан билесиз ,бу мевзу сизлер ичюн янъы дегиль. Шимди сиз чифтлеп чалышаджакъсыз. (карточкалар таркъатыла)

- Нокъталар ерине керекли сезлерни къоюнъыз….

• Метин … тизиле.

• Метинде джумлелер бири-биринен … багълы ола.

• Метинде джумлелер белли бир … ерлеше.

• Метинге … къоймакъ мумкюн.

• Там фикирни бильдирген метин парчасына … дейлер.

- Машалла,метин акъкъында чокъ шей билесиз.

Шимди исе невбеттеки вазифе (презентация)

Тахтада айларнынъ серлевалары берильген,оларны догъру тертипте къоймакъ керек. (сентябрь,декабрь,ноябрь,октябрь.)

- Бу айлардан къайсы ай арткъач?Не ичюн?(къыш айы)

Я къырымтатар тилинде бу айларнынъ серлеваларыны билесизми?(ильк кузь айы,орта кузь айы,бош ай)

- Биз метин акъкъында хатырладыкъ, кузь айларыны сечип алдыкъ энди исе дерсимизнинъ мевзусыны ким айта биле?(Метин.Кузь акъкъында метин тизюв)

-Дерсимизнинъ макъсадларыны къояйыкъ. (Кузь акъкъында метин тизмек,нутукъларымызны зенгинлештирмек,тилимизге севги ашламакъ)

4.Дерс мевзусы боюнджа иш.

Сыныф 3 группагъа болюне. Оджа группаларда чалышмакъ ичюн къаиделерни сеслендире.Эр кес берабер башлап,берабер битире.

1 группа-сезлерни тиртипнен ерлештирип,джумлелер тизе.

2 группа-джумлелернинъ башыны ве сонъуны бельгилей.

3 группа-шиирни талиль этелер,шиир метин олгъаныны тасдикълайлар

5.Физдакъкъа

6.Дерснинъ девамы

1 группагъа сез бериле.Олар озь джумлелерини окъуйлар.Бирер талебе тахтагъа чыкъып,джумлелерни язалар,къалгъанлары исе –дефтерлеринде чалышалар.

Алтын кузь.

Алтын кузь кельди.Кунь - куньден сувукъ ола . Еллер уфюре . Къушлар сыджакъ улькелерге учып кеттилер. Къара булутлар кокни сарды . Япракълар сарарып текюле . Багъ – багъчаларда мейваларны джыйыштыралар. Куньлер къыскъарды,геджелер исе узады.

-Бир талебе бутюн метинни окъуй.

-Я бу метин къайсы ресимге келише?Бакъынъыз,насыл рессамджылар кузь йыл мевсимини озь ишлеринде косьтерелер.Къайсы ренклер чокъча ишлетильген?

-2 группа джумлелерини окъуй.

Кузь мевсими кельди. Багъ-багъчаларда берекет джыйылды. Адамлар дервизагъа азырланалар. Байрамда алты-еди яшлы огъланчыкълар миллий куреште иштирак этеджеклер .Гъалип чыкъкъанларгъа бахшыш бериледжек.

-Машалла,вазифени беджердинъиз !!!

Козьлер ичюн физдакъкъа.

-3 группа чыкъышта булуна. (1 талебе шиирни ифадели окъуй)

Сарардылар багъ-багъчалар,

Учып кетти турналар.

Бизнен къалды бозторгъайлар,

Чавкелер ве къаргъалар.

(Шиирни талиль этелер.) (Метин джумлелерден ибарет ола,бу шиир парчасында 2 джумле,олар бир тертипте туралар,манаджа багълылар,серлева къоймакъ мумкюн,эсас фикри бар,онынъ ичюн шиир –бу метин деп айта билемиз.)

7.Пекитюв.

«Догъру-янълыш» оюны.

1) Сентябрь, октябрь, ноябрь- кузь айларыдыр.

2) Кузьде ава сувуй.

3) Тереклер ешере.

4) Кузьде къушлар сыджакъ улькелерге учып кетелер.

5) Тереклернинъ япракълары сары ве къырмызы тюсте олалар.

6) Кузьде биз мектепке барып башлаймыз.

7) Кузь яздан сонъ келе.

8) Кузьден сонъ баарь келе.

9) Кузьде куньлер къыскъара, гедже узай.

10) Кузьде кок булутлы ола.

Тапмаджаларнен чалышув

1.Сарылы-аллы эр якълар,

Тёкюлелер япракълар,

Кунеш шавлесин сакълай

Окюнип булут агълай. (кузь)

2.Джыйыла эп мейвалар,

Сарарып сола япракълар,

Ягъа сувукъ ягъмурлар,

Учып кете турналар.(кузь)

3.Осе топракъта ятып,

Ири япракълар атып.

Чокъсу ола томалакъ,

Деймиз биз онъа … (къабакъ)

4. Татлысы пек файдалы,

Хошафы энъ къокъулы,

Тереги де алчачыкъ,

Дагъ емиши … ( къызылчыкъ)

5. Ешиль эм де сарыдыр

Алманы о анъдыра.

Кеч пишкен тюклю мейва,

Ады да онынъ … (айва)

6. Ягъмурдан сонъ чокълаша,

Къавур, тузла да - аша.

Башы кениш, бойну тар,

Ады да онынъ ...(мантар)

8.Дерснинъ нетиджеси. Баалав.

- Машалла! Бугуньки дерсимизде эр кес яхшы чалышты!

- Энъ актив талебелер ким олды?

-Дерсте не яптыкъ?

Талебелерге нетидже чыкъармагъа ярдым этюв ве ишке къыймет кесюв.

9.Рефлексия.

Ким бугунь аля дереджеде чалышкъан олса терегимизге къырмызы япракъ япыштырсын

Кимге азчыкъ агъыр олгъан олса портакъал тюсте япракъны япыштырсын

Ким дерсте чокъ къыйынлыкъларгъа огърагъан олса сары япракъ алсын

10. Эв иши. «Кузь» мевзусында шиир язмакъ.