Разработка урока по марийской литературе в 7 классе на тему "Васли Йыванын образше".

Класс: 7

Тема: Васли Йыванын образше.

Цель: васли Йыванын образшым лончылаш;

Сылнын лудмо навыкым вия‰дымаш;

Кугые‰ын пашажым пагалаш, аклаш кумыла‰даш, пашам йєраташ, икте-весылан полшен илаш тараташ.

Оборудований: учебник-хрестоматий, тетрадь, И.Ш.Александрован «Марий литератур дене тест-влак», Кинде тўредме нерген сўрет-влак, карточкаште трактор ден комбайн лўм-влак, тоштер гыч ўзгар-влак: сапондо, сорла, кидвакш.

Урокын эртымыже:

1. Оргмомент.

2.Ушештарымаш.

Колыштса туштым, мо лиеш?

Чапле шурным слон келеш,

шурным олымге нелеш,

Яндар пырчым пÿргалеш.

(комбайн)

-Чын. А Кодшо урокын ме могай произведений дене палыме лийна? Авторжо кє?

-Автор шке повестьыштыже могай темым тарватен?

- Могай тў‰ герой-влакым ме палена?

3. Тестым ыштымаш.

- А ынде, тиде произведений почеш тестым ыштена. Вашмутым изи листокеш возена.

(Тергымаш: 12- «5», 10- «4», 8- «3»)

4. Васли Йыванын образшым лончылымаш.

-Айста, ынде ме Васли Йыванын образшым лончылена.

-Мом палена ме Васли нерген?

+ Васли Йыван але Логинов Василий Иванович 65 ийым темен, визымше Идалык пенсийыште. Палаги пелашыж дене 6 икшывым ончен куштеныт, йол ўмбак шогалтеныт.

-Вот пенсийыште улеш мане, пенсионер пєртыштє гына кия мо?

+ Уке, тудо комбайн дене шурным пога.

- А эше могай трактор, комбайн-влак дене ыштен?

«Фродзон – Путиловец»

ХТЗ

«Коммунар»

«Сталинец»

«СК-4»

«Нива» да «Колос» дене гына тўред шуктен огыл – пенсийыш лектын.

- Могай капан улеш вара Васли Йыван?

+ Тудо икмарда, таза кап-кылан, кугу пондашан, йошкар чумыраш тўрван, ўпшє нугыдо, кидше кугу, виян.

- Сарыште лийын але уке?

+ Лийын, танк дене коштын, сусырген, эрдешыже минын осколкыжо келге лакым ыштен коден. Ынде тояш э‰ертен коштеш.

- Печенье, кинде нерген Васли шке уныкаж-влаклан кузе умылтара? Тиде верым книгаште муына да роль дене лудын ончыктена.

Васлий Йыван – Артем

Саню – Сергей

Ваню – Дима

Авторын мутшо - Анжела

5. Ребусым ыштымаш.

-А ынде, ребусым ыштена. Тиде ребусышто мом возымо, кє ондак пала? (ребус шагат семын ыштыме, цифр олмеш буква-влак, а йымалныже цифр-влак возымо. Цифрым буквалан келыштарен калыкмут лектеш: КИНДЕ – ЧЫЛАЛАН ВУЙ!)

6. Кинде нерген мут.

Кинде... Пушкыдо, чевер коман тичмаш кинде сукыр. Кажне кечын ўстел коклаш шичме годым ме тудым ужына, тамле пушыжым шижына. Кинде – кочкыш веле огыл. Шем кинде, ош кинде, булка – мыланна илышым, вийым пуышо эм. Кинде - илыш вий. Тудо ўстембак куштылгын ок тол. Киндым кушташ чот тыршыман. Тудын верч ача-авана-влак тургыжланат. Шошым тракторитс-влак пасум куралыт, ўдат. Уржа-сорла пагыт шуэш, - комбайнер-влак шурным погат, пырчым кузовыш оптат. Тыге шєртньє пырче дене клатна темеш. (Чолман газет гыч заметкам лудаш)

Ме ялеш шочын – кушшо улына, киндын пырче гыч тў‰алын, кўэшт лукмо сукыр марте кужу корным эртымыжым палена, садлан ме кинде мастар-влаклан вуйым савена.

- Кинде деч тамлыже, тутлыжо тўняште иктаж-мо уло мо?

- Тыгеже тудым парегаш, шке ача-ава семынак йєраташ, ончен-кушташ кўлеш.

- Йоча-влак, те киндым арален моштеда мо? Кечывал кочкыш годым тыланда, кажнылан, мыняр шултыш кинде кўлеш?

- Теве кызыт чылажымат машина ышта. А ожно киндым кузе ыштеныт?

-Пасум имне дене куралыныт, шогавуйжо пу гыч ыштыме лийын. Сорла дене тўредыныт, сапондо дене шийыныт, кид дене йо‰ыштеныт. Варарак мардежвакш, вўдвакш лийыныт.

- Мемнан ялыштат ожно вўдвакш лийын, туге вет. Куштыла лийын, вержым паледа? А кызыт лÿмжє гына кодын, могай лўман?

- Мемнан ялыште кє комбайн дене пашам ышта?

- Владик Султанаев телым трактор дене, а ке‰ежым комбайн дене. Могай рвезе, паша деч огеш лўд, туге вет? Паша уке манын, пєртыштє огеш кий. Вот садлан теат тудын гаяк лийза, пашам йєратыше, икте-весылан полшышан, кугые‰ын пашажым аклаш тунемза.

7. Сочиненийым возымаш.

- А казыр, почса тетрадьдам, возена тачысе числам.

Сочинений.

Кинде – чылалан вуй.

План.

1. Пушкыдо кинде, чевер кинде...

2. Киндын акше.

3. Киндын озаже – мланде пашае‰.

4. Киндым – эн чот кўлшє эмым –

Арален переге, йолташем!

Сочиненийым возаш тў‰алыда классыште, а пытареда мє‰гыштє.

8. Иктешлымаш.

9. Аклымаш.

10. М/ п: Сочиненийым возен пытараш.

1. Тыртыш кинде.

2. Васлий Йыванын пелашыже.

3. Тудын эргыже.

4. Ожсо киндым шийме ўзгар.

5. Киндым шочыктымо вер.

1.Тыртыш кинде.

2.Васлий Йыванын пелашыже.

3.Тудын эргыже.

4.Ожсо киндым шийме ўзгар.

5.Киндым шочыктымо вер.