Сабактын жасалгаланышы

ФИЗИКА

Ядролук физика

9- класс

физика

Тема:

Атом ядросунун түзүлүшү. Изотоптор.

физика

Сабактын жүрүшүндө:

• атом ядросунун түзүлүшү боюнча кеңири маалымат аласыңар;
• атом ядросуна кирген бөлүкчөлөрдүн касиеттерин аныктайсыңар;
• ядролук күч менен таанышасыңар.

физика

Ядронун өлчөмү

Атомдун өлчөмү-

10 -8 см

Ядронун өлчөмү-

10 -13 см

Электрондордун саны катар номерин көрсөтөт

Эрнест Резерфорд

(1871-1937)

физика

Нейтрондун ачылышы

Эмгектери ядролук физика, радиоактивдүүлүк багытында болгон. 1932-жылы нейтралдык бөлүкчө «нейтрондун» бар экенин далилдеген. 1935-жылы бул ачылышы үчүн Нобель сыйлыгына татыктуу болгон.

Джеймс Чедвик

(1891-1974-жж)

Нейтрон

физика

Атом ядросу

Протон

+

Нейтрон

Электрон

-

m p =1,673

m n =1,675

Ядро

Атом

m e =9,1

физика

Видеотасма

Атом ядросунун протон-нейтрондук модели

физика

Атом ядросу

Протон

Z

+

Нуклон

Нейтрон

N

=

+

А

N

Z

р-саны

n-саны

Ядро

-

Массалык сан

А

физика

суроо:

атомунун массалык саны канчага барабар?

2

6

1

3

4

1

2

4

физика

суроо:

Массалык саны 6 га барабар жана протондордун саны 2 ге барабар болгон атомдун ядросунда канча нейтрон жана канча электрон бар ?

2n, 2e

4n, 2e

1

3

3n, 2e

4n, 4e

2

4

физика

Изотоптор

Химиялык касиеттери бирдей бирок, массалары жана радиоактивдүүлүгү ар башка болгон атомдор изотоптор ( бирдей орундарды ээлөөчүлөр ) - деп аталат.

Протондордун саны бирдей бирок, нейтрондордордун саны менен айырмаланган ядролор, бир элементтин ядросунун ар кандай изотоптору деп аталат.

физика

Видеотасма

Изотоптор

физика

Ядролук күчтөр

Ядролук күч

Кулондук күч

физика

Ядролук күчтөрдүн касиеттери

Ядролук күчтөр - нуклондорду ядродо кармап турган кубаттуу күч;

1

Ядролук күчтөр - жаратылыштагы эң күчтүү аракеттешүүгө ээ;

2

Ядролук күчтөр - өтө кыска аралыкта

(10 -12 -10 -13 см) гана таасир этет;

3

Ядролук күчтөр - ядродогу заряддарга көз каранды эмес.

4

физика

суроо:

тиритий cуутек атомунун изотобунда канча электрон канча нейтрон бар?

1e, 1n

1e, 3n

1

3

2e, 2n

3e, 1n

2

4

физика

суроо:

, элементтеринин изотоптору кайсы бөлүкчөнүн сандары менен айырмаланат?

электрон

нейтрон

1

3

протон

фотон

2

4

физика

атом ядросунун түзүлүшү;

элементтердин изотоптору;

ядролук күчтөр.

Жыйынтыктоо:

физика