Самастойныя і службовыя часціны мовы
Мэта: садзейнічаць узнаўленню і актуалізацыі найважнейшых палажэнняў марфалогіі, прынцыпаў падзелу слоў на часціны мовы і іх групы; паўтарыць усе часціны мовы і асноўныя правілы іх правапісу, звяртаючы асаблівую ўвагу на марфалагічныя амонімы.
Падручнік: Беларуская мова : вучэб. дапаможнік для 8-га класа ўстаноў агул. сярэд. адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / З. І. Бадзевіч, І. М. Саматыя. – Мінск : Нац. ін-т адукацыі, 2020. – 261 с.
Ход урока
І. Арганізацыйны момант
ІІ. Праверка дамашнягя задання
Практыкаванне 11 – раставіць сказы ў правільным парадку, каб атрымаўся тэкст.
ІІІ. Актуалізацыя ведаў і ўменняў
Калі б вы былі аўтарам падручніка, як вы растлумачылі б дадзеную тэму?
На якія групы падзяляюцца часціны мовы?
Чым адрозніваюцца самастойныя часціны мовы ад службовых?
Часціны мовы
ІV. Вывучэнне новай тэмы
Мэтавызначэнне (запіс на дошцы):
Буду ведаць…
Буду правільна …
Навучуся вызначаць …
Змагу самастойна …
Удасканалю ўменне …
Буду ведаць часцінамоўную прыналежнасць слоў.
НаШтоБуЗУ:
1. Уменне правільна размяркоўваць словы паводле іх часцінамоўнай прыналежнасці.
2. Веданне марфалагічных прымет самастойных часцін мовы.
3. Правільнае вызначэнне ў тэксце службовых часцін мовы.
4. Выкананне падагульняючага тэста.
Вызначаем лексіка-граматычныя і марфалагічныя прыметы розных часцін мовы.
Марфалагічныя прыметы | Прыклады | Часціны мовы |
РОД | | |
ЛІК | | |
СКЛОН | | |
СКЛАНЕННЕ | | |
ЛАД | | |
СТУПЕНІ ПАРАЎНАННЯ | | |
СПРАЖЭННЕ | | |
СТАН | | |
ТРЫВАННЕ | | |
V. Праверка разумення вывучанага
Паводле атрыманай табліцы расказаць пра пэўную часціну мовы.
1 – назоўнік 2 – прыметнік 3 – займеннік 4 – лічэбнік
5 – дзеяслоў 6 – прыслоўе
Практыкаванне 17 – выпісаць з тэксту прыклады ўсіх часцін мовы.
Фізкульхвілінка
Назоўнік – прысесці, дзеяслоў – падскочыць, прыметнік – нахіліцца.
Трайны, патроіць, тройка, тры, жоўты, жаўцець, жаўтлявасць, прысмакі, смачна, пасмакаваць, смачненькі, упрыгожыць, прыгожы, прыгажосць.
VІ. Замацаванне вывучанага
Вызначце, да якіх часцін мовы належаць выдзеленыя словы ў тэксце.
Разам з Сінтаксісам уладарыць (__________) Марфалогія (___________) у Каралеўстве Граматыкі. Каралевай у (____________) гэтым царстве-гаспадарстве і па сённяшні (_________) дзень з’яўляецца (__________) мудрая Граматыка. Яна (__________) аб’яднала словы і (__________) замацавала за кожным з іх (__________) сваю ролю, расставіла іх так, каб кожнае было на (__________) сваім месцы, у сваёй сям’і (__________), сярод родных (__________) і блізкіх.
МАРФАЛАГІЧНАЯ АМАНІМІЯ
Настрой, тры, вакол, самы і г.д
Скласці сказы, каб прадэманстраваць часцінамоўную аманімію.
VІІ. Падагульненне
VІІІ. Дамашняе заданне
§3, пр. 21
ІХ. Падвядзенне вынікаў
Выстаўленне і каменціраванне адзнак
Х. Рэфлексія.Зваротная сувязь
Даем ацэнку працы ўсяго класа на ўроку.
Вызначаем прадуктыўныя заданні.