"Шигеллез" кишечная инфекция.

Батыс Қазақстан Жоғары медициналық колледжі

Реферат

Тақырыбы: Шигеллез

Дайындаған: Жұмағул Г

Группа: МІ-29

Тексерген: Бисариева.М.С

2018 – 2019

Шигеллездер – тегінің микробтары шақыратын, қысқа уақытты жалпы интоксикациямен, асқазан-ішек жолдарының зақымдануымен. Дистальды колиттің клиникалық-морфологиялық көріністерімен жиі жедел өтетін созылмалыға қарағанда.

Эпидемиологиясы. Шигеллалар — қозғалмайтын, капсуласы және талшықтары жоқ, споралар түзбейтін таяқшалар. Тәжірибеде антигендік құрылысы қарапайым, тек 1 антигеннің маңызы зор. Отандық шигеллалардың жіктелуі биохимиялық қасиеттер бойынша құрылған. Халықаралық жіктеу-антигендік ерекшеліктер бойынша.

Шигеллалардың жіктелуі

Отанымыздың жіктелүі (1962)

1. манит негативті:

2. Григорьев-Шиг шигелласы

3. Лардж-Сакс шигелласы

4. Штуцер-Шмидц шигелласы

5. II. манит позитивті:

6. Флекснер шигелласы (6 серовары, 13 варианты бар)

7. Ньюкасл шигелласы (Флекснер IV)

8. Бойда шигелласы (3 серовар)

III.   манит позитивті, лактоза позитивті 1. Зонне шигелласы (3 серовар)

Халықаралық жіктелу (1980)

Тобы   түрі

А       Дизентерия шигелласы (10 серовар)

В        Флекснер шигелласы (І-ГУ)

С        Бойд шигелласы (15 серовар)

Д        Зонне шигелласы

Шигеллездің маңызы: Жедел ішек инфекциялар ішінде 1/3 шигеллездер құрайды. Оның ішінде 1-3 айға дейінгі балалар 4-4,5%, 4 айдан 1 жасқа дейінгі балалар 6-8%, 1 жастан жоғары — 40%-тән аз емес, үлкен жастағы оқушылар — 70-80%

Шигеллездерді кеш, өз уақытында дұрыс емдемесе, созылмалы колит, мальабсорбция синдромы, токсико-дистрофиялық жағдайлар дамиды.

Шамамен 1900 жылға дейін шигеллезді шақыратын тек қана Григорьев-Шиг шигслласы (серовар 1; А тобы) жалғыз қоздырғыш деп саналған. 1920 жылдан бері оның міндеті төмендеген. 50-ші жылдардан бері бұл шигелла тіркелмеген. 50-70-ші жылдары көптеген әлемдік аймақтардағы шигеллездарды Зонне шигелласы шақырған. 80-шы жылдардан бастап, Флекснер шигелласы шақырған ауру саны жоғарлады.

Соңғы 10-15 жылдықта Григорьев-Шиг шигелласы шақырған ауру көтерілістері Латын Америкада, Оңтүстік — Шығыс Азияда бодды. Афганистаннан бұл шигелла Орталық Азияға енген, этиоло-гиясы белгілі дизентерияның бұл вариантты шақырған «жаңа» тырысқақ турде көрінген пандемия туралы мәлеметтер пайда болған.

Бұл ауру кезінде өлім көрсеткіштері өте жоғары; тырысқаққа қарағанда 20 есе көп, жасырын түрінде ауыр жағдайда өтеді.

Біздің ауруханада Григорьев-Шиг шигеллезы алғашқы рет 1997 жылы 2 балада анықталған, ал 1998, 1999 жылдары аурулар саны 10-ға дейін жеткен.

Инфекщонист үшін маңызды шигеллездердің биологиялык, ерекшеліктері

А тобының шигелездерінің вируленттігі максимальды (қоздырғыштар эндотоксин және экзотоксин бөледі); Д тобының шигеллездерінің вируленттігі минимальды. Вируленттік дәрежесі жұғу мөлшеріне байланысты: вируленттік неғұрлым жоғары болса, соғүрлым жұғу мөлшері төмен болады, жұғу мөлшеріне аурудың жұғу жолы байланысты. Мысалы, өз еркімен келіскен адамдармен жасалынған экспериментге Григорьев-Шиг таяқшасы 10-100 микробтық дене мөлшеріде 50% -те ауру шақырған, таралу жолы бұл кезде — қатынастық-тұрмыстық. Флекснер шигелласы 2000-3000 микробтық дене мөлшерінде ауру шақырған, таралу жолы су арқылы. Зон-не шигелласы 1 млн-нан астам микробтық дене мөлшерінде қиындықпен 20-30%-те ауру шақырған. Осындай үлкен биомасса жиналу үшін тағамдық субстрат қажет (мысалы сүт тағамдары). Осыған байланысты таралу жолы — тағамдық, әсіресе сүт арқылы. Ауру шақыратын мөлшер сүтте 8-12 сағаттан кейін жиналады. Вируленттік биохимиялық активтілікпен қарсы қатынас арқылы байланысты, ал қоршаған ортада тұрақтылық биохимиялық активтілікпен тікелей қатынас арқылы байланысты. Мысалы, Зонне шигелласының био-химиялық активтілігі өте жоғары, бұл таяқша қоршаған ортада өте тұрақты, бірақ вируленттігі төмен. Дәріге тұрақтылық К-плазмидтерге байланысты. Құрамында К-плазмидтер бар штаммдар өте ауыр созылынқы ауру шақырады.

Апатогенезінде, жоғарыдағы айтылған қасиеттерден басқа шигеллалар екінші қатар лигандаларын — простеноидтер токсикоз (гемодинамикалық бұзылыстар, энцефалиттік реакция шақырады), жергілікті қабыну процессін шырыш асты қабатын, ішек қабырғасының өзіндік пластинкасының бұзылуын шақырады. Сонымен қатар шигеллалар торша ішіне енеді (паразитирование). Осы қасиеттер де шигеллездер патогенезінде маңызы бар. Осыған байланысты ем үшін липосомды антибиотиктер (рифампицин, кейбір цефалоспориндер) қолданыла бастады. Жергілікті процестің дамуына аутосенсибилизация орын алады.

Ішектің қабынған ұлпасы аутоантиген рөлін атқарып, түзілген иммунды комплекстер қоздырғыштын элиминациясынан басқа, жергілікті қабыну процесін ұстап тұрады. Микроорганизмдер ішек қабырғасымен бірдей антигендерге ие болып, сенсибилизациясын күшейтеді. Шигеллездер типті антропонозды ауруларға жатады. Аурудың көзі Науқас және шигеллалардың тасымалдаушысы! Шигела тасымалдаушылық ұлпасы: Зонне 1,5-2%, Флекснер 12%, Григорьев-Шиг 30%. Берілу жолы қатынасты-тұрмыстық.

Клиникасы.

Шигеллездер ауырлығының критерийлері — инфекциялық токсикоз дәрежесі және жергілікті өзгерістер. Типті орташа және ауыр ағымда аурудың ауырлығы жалпы улану белгілеріне (тип А) немесе жергілікті көріністерге (тип В), немесе тән дәрежедегі токсикозға және дистальды колитке (аралас тип В) байланысты. Жеңіл, атипті түрлерде А.Б,В типтеріне бөлмейді.

Жеңіл түрінде (50-60%) интоксикация әлсіз дамиды, қызуы 38,5°С-тән жоғары емес, үлкен дәреті 5-6 реттән көп емес, сұйық, құрамында шырыш, қан болады.

Тенезімдер әлсіз дамыған, сигма тәрізді ішек ауру сезімді, спазмдалған. Сфинктерит болады.

Орташа ауыр түрінде (40%) интоксикация симптомдары айқындалмаған, қызуы 38,5-40°С, қайталамалы құсу,тәулікте 9-15 рет іші өтеді, дәреті нәжістік сипатын жоғалтып, аз көлемде болады, көп мөлшерде шырыш және қан қоспшіары. Іш толғақ тәрізді ауырады, тенезмдер, сигма тәрізді ішек спазмдалған.

Ауыр түрі (5%). А типі. Басталуы жедел, қызуы 39,5-40°С және оданда жоғары. Нейротоксикоз пемесо инфекциялық-токсикалық шок дамуы мүмкін. Колиттік сидром бірнеше сағаттан кейін немесе бірінші тәулік соңында пайда болады, олсіз дамиды және жағдайының ауырлығын анықтамайды.

В типі. Гипертермиядан, іштің ауруынан, жиі іштің өтуінен (өте көп), аз нәжістік масса — бозғылт шырыш, жасыл ірің, қан қоспасы бар. Жедел басталады. Өте айқын тенезмдер болады. Бала дәретке жиі отырады, ауру сезімнен жылайды. Анус ашық. Сигма спазмдалған. Тік ішектің түсуі мүмкін.

Көмескі түрі. Жалпы жағдайы қанағаттанарлық. Қызуы қалыпты жағдайда. Қысқа уақытқа (1-2 күн) үлкен дәреті сұйықталуы мүмкін (тәулікте 1-2 рет). Сигма тәрізді ішек шамалы қатайған, анустың сыртқы сфинктері әлсізденеді.

Диспепсиялык түрде (6 айға дейінгі балаларда болады): тәбеті темендейді, құсу, субфебрильді немесе қалыпты қызба болады, үлкен дәреті сұйық, күрамында қан болмайды.

Гилертоксикалык түрі, Аурудың бірінші сағаттарынан бастап, гипертермия, құрысу синдромы болады, тез арада жедел бүйрек үсті безінің және бүйрек жетіспеушілігі, геморрагиялық синдром дамиды. Кеп жағдайларда дистальды колит дамығанға дейін Науқас өліп кетуі мүмкін. Бұл түрі балада алдын ала болған сенсибилизация фонында дамиды. 

Шигеллездердің диагностикасы 2 сатыдан тұрады:

1. Біріншілік диагноз (клиникалық-анамнездік мәлеметтер бойынша диареяның инфекциялық тегі, оның түрі — инвазивті, секреторлы, зақымдалу деңгейі және ауру ауырлығы анықталады).

2. Қорытынды диагноз. Мүмкіндік бойынша бактериологиялық және иммунологиялық әдістерді қолданып, этиологиялық диагноз қойылады. Қобымша әдістер — көп рограмма (лейкоциттер 50-ден көп, эритроцитгер, май қышқылдары, сабывдар), қанның лейкоцитарлы формуласы (лейкоцитоз, нейтрофиллез, формуланың солға қарай ағысуы).

Шигеллез диагнозын қою үшін бактериологиялық әдіс қолдануға болады — нәжісті керекті ортаға егу, Григорьев-Шиг таяқшасын қанды егіп табуға болады, себебі 7-8%-те бактериемия орын алады.Серологиялық әдістер де жүргізуге болады — антигендік диагностика:

1. ИФА

2. Антигендік гемагглютинация реакциясы (РАГА)

3. Зардегі шигеллалардың антигендері

4. Коаглютинация реакциясы

5. Латекс-агглютинациясы

6. Тікелсй гемагглютинация реакциясы РПГА.

Емдеу

Ауруға № 4 диеталық стол тағайындалады. Улану белгісіне қарсы сұйықтықтар беріледі немесе көктамырға тамшы ретінде гемодез, полиглюкин, квартасоль т.б жіберіледі.

Алдын алу

1. Диагнозды ерте қойып, Науқасты жеке бөлу

2. Санэпидстанцияға жедел хабар беру

3. Ағынды және қорытынды дезинфекция (ошақта).

4. Қатынаста болған адамдарды 7 күн бақылау (термометрия, үлкен дәретін қарау). Карантин салынбайды, көрсеткіштер бойынша ішек ауруларына тексеру.

5. Шигелла тасымалдаушылар балалар мекемелеріне толық санацияға дейін жіберілмейді (дизентериялық бактериофаг 5-7 күн, эубиотиктер, иммунокорректорлар). Комплекстік иммуноглобулиндық препарат (КИП) 1-2 мөлшері күніне, 1-2 рет 5-7 күн бойы.

6. Ошақта 1-3 жастағы балаларға 1 таблетка дизентериялық бак-териофаг, 3 жастан жоғары 2 таблетка күніне 2 рет немесе КИП.

7. Балалар мекемелерінде эпидемияға қарсы төртіпті қатал сақтау, жеке гигиена ережелерін сақтау. Тағам енімдерін дайындау технологиясын және тарату ережелерін қатал сақтау.

8. Арнайы спецификалық алдын алу өңделмеген.