Солтүстік жарты шар материктерінің ұқсастықтары мен айырмашылықтары

Тақырып:

Солтүстік жарты шар материктерінің

ұқсастықтары мен айырмашылықтары

.

7-б сынып

ГЕОГРАФИЯ ПӘНІ МҰҒАЛІМІ:Пратова и.к

№ 20 жом

Мақсаты:

а) білімділігі: Оқушыларға жаңа сабақты мазмұндау. Солтүстік жарты шар материктерінің зерттелу ерекшелігін, қасиеттерін, даму ерекшеліктерін ғылыми деректерді пайдаланып тереңдете меңгерту және қайталау.

б) дамушылығы : Білімге құштарлығын, дүние танымдылық көзқарасын, жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыра отырып және саралап, деңгейлеп оқыту арқылы жан-жақты дамыған жеке тұлғаны қалыптастыру.

в)тәрбиелік мәні: Ғылыми деректерге сүйене отырып, халықтық тәрбие үлгілерін қолдану, өсіп-өркендеу тұрғысынан дұрыс қабылдауға, ұлтаралық сыйластыққа, шындыққа, жауапкершілікке тәрбиелеу, сонымен қатар отансүйгіштікке және еңбекқорлыққа дамыту.

Сабақ түрі: аралас және ойын сабағы (қайталау сабағы).

Сабақтың әдіс – тәсілі: сұрақ – жауап, топпен жұмыс, деңгейлік саралап оқыту арқылы оқушының шығармашылық қабілетін дамыту.

Сабақтың пәнаралық байланысы: тарих, экономика, экология, биология, математика, орыс және ағылшын тілдері. Сабақтың көрнекілігі: Солтүстік Америка және Еуразияның физикалық - географиялық картасы,атластар,кескін карта,интерактивті тақта, слайдтар, роликтер, карточкалар, презентациялар мен ғаламтордан алынған мәліметтер, ғалымдар мен саяхатшылардың сүреттері мен фотолары.

Өмірмен байланыс: Материктердің қазіргі таңда өмір байланысы, Лавразия материгінің құрамындағы екі материктің табиғаты,органикалық дүниесі мен шаруашылығы ұқсас болып келуінің себебі олар барлығы бір материктің құрамында болуы.Сол материктердің дамыған мемлекеттермен біздің отанымыз Қазақстан – Еуразия материгінің дәл ортасында орналасқан дамыған және үлкен елдер қатарына кіреді,сонымен қатар басқа дамыған елдер мен сауда мен өнеркәсіптері,импорт және экспорт жасаумен тығыс байланыста.

I Сабақтың барысы: (3 мин)

• Сәлемдесу;
• Түгелдеу;
• Оқулықтар мен атлас, кескін карталарын тексеру;
• Сабаққа зейіндерін аудару және назарларын өзіме аудару;

Оқушыларды

2 топқа болу:

1– топ С.Америка

2– топ Еуразия

Жай мұғалім хабарлайды,

Жақсы мұғалім мәлімет түсіндіреді.

Керемет мұғалім көрсетеді,

Ұлы мұғалім шабыттандырады.

Компьютерлік техниканы,интернет, телекоммуникациялық желі, электрондық және телекоммуникациялық құралдарды, мультимедиялық электрондық оқулықтарды оқу үрдісіне тиімді пайдалану арқылы білім сапасын көрсету.Сонымен қатар тәуелсіз еліміздің болашағы – жарқын,білімді,парасатты, өз ана тілімен бірге шетел тілі «ағылшын тілінде» еркін сөйлеп, өз елін, халқын, мәдениетін шетелге таныстыра алатын үш тілде еркін сөйлейтін азамат болып шығуы керек

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев

Қазақстан халқына жолдауы. 2012 жыл

Сайыс кезеңдері:

І кезең: « Жүйрік болсаң озып көр»

ІІ кезең: "Саяхатшылар" ІІІ кезең: "Білімді мыңды жығар" ІV кезең: "География тілі - Карта"(кескін картамен жұмыс) V кезең: "Кім тапқыр" (хаттар) VІ кезең: «Талаптыға – нұр жауар»

VII кезең: «Полиглот» әдісі

VIII кезең: «ВЕНН диаграммасы бойынша екі материктің табиғаттарын ұқсастығы мен айырмашылығын айту» қорытындылау, немесе сахна көрінісі.

І кезең:

«Жүйрік болсаң озып көр»

Сұрақтар. Еуразия тобына

• Еуразияның солтүстігіндегі шеткі нүкте .( Челюскин)
• Еуразия материгін қоныстану қай жерден басталды?
• ( Жерорта теңізі маңынан)
• Арабия түбегінің ауданы қанша?( 3 млн км 2) )
• Азияда халық саны жөнінен бірінші орындағы ел. (Қытай)
• Ең ыстық құрғақ климаттық белдеу (Тропик)
• Еуразиядағы ең биік сөнбеген жанартау (Ключи шоқысы)
• Дүние жүзінде ауланатын балықтың 39 % қай мұхиттың үлесіне тиеді?( Атлант)
• Меконг өзені қай алапқа жатады?( Тынық мұхит алабы)
• Еуропаның сүт фермасы аталатын ел( Дания)
• Ұлы Жібек жолы қай елден басталған? ( Қытай)

Сұрақтар. Солтүстік Америка тобына:

• Гренландия аралының ауданы.( 2млн 176 мың км 2 )
• Материктің ең ыстық жері ( Өлім аңғары)
• Солтүстік Америкада даланы қалай атайды? ( прерий)
• Ұлы көлдерді ата. ( Жоғарғы, Мичиган, Гурон, Эри, Онтарио)
• Солтүстік Американың байырғы халықтары.( Үндістер мен эскимостар)
• С.Америкада қай климаттық белдеу кездеспейді?
• ( Экваторлық)
• Йеллоустон Ұлттық саябағы қай жылы ашылды? (1872ж)
• АҚШ «автомобиль» астанасы? ( Детройт)
• Солтүстік Американың ең биік нүктесі. ( Мак Кинли)
• Флинт Мамонт үңгірі орналасқан тау. ( Аппалач )

ІІ кезең:

"Саяхатшылар"

Саяхатшылар . Еуразия тобына:

1. П.П. Семенов 1. Тибет тауының өлкесін , Гоби шөлінің

аумағын, Лабнор көлін зерттеген.

2. Ш. Уалиханов 2. «Үш теңіздің аржағына саяхат»

3. Н.М. Прежевальский 3. Тянь Шанның ең биік шыңы Хантәңірі

4. Васко да Гама 4. Орталық Азияны зертеген

5. Афанасий Никитин 5. 1498 Калькутта портына жетті

Саяхатшылар. Солтүстік Америка тобына:

1. Г.Гудзон мен А.Макензи 1. 1492ж оңтүстік жағалауын ашқан

2. Джон Кабот 2. 1741ж Алеует аралдары бойлай

жүзіп,Аляска жағалауын зерртеген

3. Руаль Амундсен 3. 17 ғасыр солтүстік және шығыс жағалауы

4. В.Беринг пен А.Чириков 4. 15 ғасыр Ньюфаундленд аралы мен

Лабрадор түбегі

5. Х. Колумб 5. 20 ғасыр Жердің солтүстік магниттік полюсі

Саяхатшылар . Еуразия тобына:

• П.П. Семенов 1.Тибет тауының өлкесін , Гоби шөлінің

аумағын, Лабнор көлін зерттеген.

2. Ш. Уалиханов 2. «Үш теңіздің аржағына саяхат»

3. Н.М. Прежевальский 3. Тянь Шанның ең биік шыңы Хантәңірі

4. Васко да Гама 4. Орталық Азияны зертеген

5. Афанасий Никитин 5. 1498 Калькутта портына жетті

Саяхатшылар. Солтүстік Америка

1. Г.Гудзон мен А.Макензи 1. 1492ж оңтүстік жағалауын ашқан

2. Джон Кабот 2. 1741ж Алеует аралдары бойлай

жүзіп,Аляска жағалауын зерртеген

3. Руаль Амундсен 3. 17 ғасыр солтүстік және шығыс

жағалауы

4. В.Беринг пен А.Чириков 4. 15 ғасыр Ньюфаундленд аралы мен

Лабрадор түбегі

5. Х. Колумб 5. 20 ғасыр Жердің солтүстік магниттік

полюсі

ІІІ кезең:

«Білімді мыңды жығар»

Климат тақырыбына байланысты географиялық есептер шығарамыз.

Еуразия тобына тапсырма.

1.Тас көмір өндірілетін шахтада 1000 м тереңдікте тау жыныстарының температурасы қандай, егер жер бетіндегі температура +10 °С көрсетсе? 2. Тау етегіндегі ауа температурасы +18ºС , ал шыңында

- 6 ºС. Таудың биіктігін анықтаңыз?

3. (1000-1200+45)+(500/2)+310 =?  

Солтүстік Америка тобына тапсырма.

1.1600 м тереңдіктегі жер асты шахтасындада қандай температура, егер жер бетіндегі температура – 5 °С болса? 2. Тау етегіндегі ауа температурасы +20ºС , ал шыңында - 8ºС. Таудың биіктігін анықтаңыз?

3.(3000 – 2500 + 500) + (1000 / 2) + (100 / 2) +100=?

Еуразия тобына тапсырма.

1.100 м сайын жер қыртысы +3 градусқа жоғарылайды.

2.Әрбір 100 м биікке көтерілгенде температура орта есеппен 0,6°С төмендейді. (1км –де -6°С өзгереді)

1.Тас көмір өндірілетін шахтада 1000 тереңдікте тау жыныстарының температурасы қандай, егер жер бетіндегі температура +10 °С көрсетсе? Шешуі: 1000: 100=10 10 ∙ 3= 30 °C 30 ºC + 10 °C= 40ºC 2. Тау етегіндегі ауа температурасы +18ºС , ал шыңында - 6 ºС. Таудың биіктігін анықтаңыз.

Шешуі : +18 °С – (-6ºС) = 24°C

24 ºC: 6 °С = 4 ∙ 1000 = 4000

Жауабы: таудың биіктігі 4000м немесе 4 км

3. (1000-1200+45)+(500/2)+310= - 405

Өлі теңіздің тереңдігі

Солтүстік Америка тобына тапсырма.

1.1600 тереңдіктегі жер асты шахтасындада қандай температура, егер жер бетіндегі температура – 5 °С болса? Шешуі: 1600 : 100=16 16 ∙ 3°C= 48 °C 48 + (-5ºС) = 43 °C 2. Тау етегіндегі ауа температурасы +20ºС , ал шыңында - 8ºС. Таудың биіктігін анықтаңыз.

Шешуі : +20 °С – (-8ºС) = 28°C

28 ºC: 6 °С = 4,6 ∙ 1000 = 4600

Жауабы: таудың биіктігі 4600м немесе 4,6 км

3.(3000 – 2500 + 500) + (1000 / 2) + (100 / 2) +100= 1620

Байкал көлінің ең терең жері

ІV кезең:

«География тілі - Карта"(кескін картамен жұмыс)

Кескін картамен жұмыс:

Еуразия тобына сұрақтар.

1. Еуропа арқылы ағып өтіп Каспийге құятын өзен

2. Қай өзенді сары өзен деп атайды?

3 . Еуропаның «жуынды шұңқыры» атанған теңіз .

4. Астана қаласы қай өзен бойында орналасқан?

5. 336 өзен құйып, Ангара өзені ағып шығатын көл.

С. Америка тобына сұрақтар.

1. «Үлкен өзен » деп аталатын өзені.

2. Үлкен каньон орналасқан өзен

3. Ниагара сарқырамасы қай көлдердің аралығында.

4. Бойына 20 СЭС салынған өзен.

5.С.Американың ең ұзын өзені.

Еуразия тобына сұрақтар.

1. Еуропа арқылы ағып өтіп Каспийге құятын өзен.( Еділ)

2. Қай өзенді сары өзен деп атайды? ( Хуанхэ)

3 . Еуропаның «жуынды шұңқыры» атанған теңіз . ( Жерорта теңізі)

4. Астана қаласы қай өзен бойында орналасқан?( Есіл)

5. 336 өзен құйып, Ангара өзені ағып шығатын көл.( Байкал)

С. Америка тобына сұрақтар.

1. «Үлкен өзен » деп аталатын өзені. ( Макензи)

2. Үлкен каньон орналасқан өзен.( Колорадо)

3. Ниагара сарқырамасы қай көлдердің аралығында. ( Эри мен

Онтарио)

4. Бойына 20 СЭС салынған өзен. (Теннесси)

5. Ең ұзын өзені. ( Мисисипи)

V кезең:

"Кім тапқыр" (хаттар)

1- тапсырма:

XVII ғасырдың соңында өмір сүрген Ресейдің атақты патшасы I Петр – өз елінің дамуына көп көңіл бөлген адам болған.Өсіп – өркендеуінің негізгі тірегі білімде екенін ұққан патша елін бірден алға сүйрейді.Ресейге шетелден небір ғалымдарды алдыртады.Ұлттық мамандардың басқа елге барып оқуын тұңғыш болып жолға қойған да осы I Петр патша еді.

I Петр кеме ісін меңгеру үшін жас дворяндарды көптеп Еуропаға жіберген.Оқуға аттанған жігіттер білімдерін кемеде жүріп меңгерген.Бір қызығы, патша олардың әр кемеде тек біреуден ғана болуына қатаң бақылау жасапты.НЕГЕ? Патшаның бұйрығының мәнін білесіңдер ме?

Жауап:

1Петр дворяндардың шетел тілін үйренуіне де қатаң бақылау жасаған.Сондықтан кемеге отырған жалғыз жігіт басқа ұлт адамдарымен шет тілінде сөйлеуге мәжбүр болып,тілді тез меңгерген.Егер олар екеу болса,бірімен-бірі ана тілінде сөйлесіп,басқа тіл үйренуге мойын бұрмаған болар еді.

2 - тапсырма:

Викингтер – ежелгі скандинавиялық теңізші жауынгерлер, өздерінің кезекті жаулап алу жорықтары кезінде дүниежүзінің үлкен аралына келіп жеткен.Ол кезде арал

жап – жасыл қалың шөпті болған, викингтер сол жерге қоныстанған.Ал қазір аралдың көп бөлігін қар мен мұз басып жатыр.Жағалауларында ғана өсімдіктер өседі.Осы аралды ағылшын тілінен аударғанда «жасыл жер» деген мағынаны білдіреді.Қазір арал Дания мемлекетінің қарамағында.Бұл қандай арал?

Гренландия ауданы 2 млн. 176 мың. км2

3- тапсырма:

Калифорния штатының Анахайм қаласында орналасқан.Ол 1955 жылы ашылды.Уолт Дисней қызымен бірге 1930-1940 жылдары бір неше көңіл көтеруге арналған саябақтарды аралағаннан кейін өзгеше бір саябақ ашу туралы армандайды.1953 жылы аумағы 65 га (160 акр) болатын жерде саябақтың құрылысын бастайды.1955 жылы 17 маусымда саябақ салтанатты түрде ашылды.Содан бері көңіл көтеретін орын үнемі жаңартылып, толықтырылып отырды.Саябақ балалар мен қатар ересектерге де ұнайды.Сондықтан әлемнің түкпір – түкпірлерінен туристтер толассыз келіп жатады.Бұл саябақтың атын атаңыздар?

Диснейленд

VІ кезең:

«Талаптыға нұр жауар.» (терминдер мен жұмыс)

С.Америка тобына:

Еуразия тобына:

Цунами –

Кордильера –

Гейзер –

Сьерра -

Геосинклинальдық белдеулер –

Торнода –

Ураган –

Тайфун –

Панда –

Карибу –

Нар, дромедар –

Прерий –

Онагр –

Койот –

Терая –

Суккуленттер –

Лапландия –

Барибал –

«Азия айдаһарлары» -  

Детройт –

Еуразия тобына:

Цунами – жер сілкіну орталықтарынан жан – жаққа щеңбер жасап,жылдам тарайтын күшті толқындар.

Гейзер – жанартау әрекеті тоқталмаған кейбір аудандарға ыстық сулардың атқылауы

Геосинклинальдық белдеулер – екі сейсмикалық белдеулер Тынық мұхиттық және Альпі –Гималай

Тайфун – Тынық мұхиттан келетін өте қуатты тропиктік дауылдар мен циклондар

Панда – бамбук аю

Нар, дромедар – бір өркешті жабайы түйе

Онагр – жабайы есек

Терая – жауын –шашын мол түсетін Гималайдың оңтүстік беткейіндегі ең төменгі белдеу («тера» – «құбыжық» деген мағынаны береді).

Лапландия –қысы қатал болғандықтан «Аяз атаның мекені» деп халықтары атайды.

«Азия айдаһарлары» - Сингапур,Таиланд,Малайзия ж»не Оңтүстік Корея

Солтүстік Америка:

Кордильера – испан тілінен аударғанда «Тау жүйесі,тау тізбегі немесе жотасы» деп аталады.

Сьерра - испан тілінен «Ара» деген мағынаны білдіреді.

Торнода – ауа массалары арасында температура мен қысымның үлкен айырмашылықтары нәтижесінде күшті желдер мен құйын тәрізді дауыл.Сағатын 800 км/сағ.

Ураган – майя тілінен аударғанда «Дауыл құдайы» өте күшті ж»не апатты дауыл.

Карибу – тундра зонасында кездесетін бұғылардың айрықша түрі

Прерий – Биік шөптерден тұратын дала француз тілінен аударғанда «шалғын» деген мағынаны білдіреді.

Койот – дала қасқыры

Суккуленттер – ылғалды бойына жинайтын өсімдіктер латынша «шырынды» дегенді білдіреді.

Барибал – қара аю.

Детройт – автомобиль астанасы.

VII кезең:

«Полиглот» әдісі

Еуразия тобына:

С.Америка тобына:

Ажызқ –

Қыхал –

Шлө –

Елред –

Роман – Неөз –

Лкө –

Рақтопы -

Құлырқ –

Лара –

Өмісдкі –

Тихмұ –

Жауарн –

Киреатм –

Тңіез –

Екбүт –

Еуразия тобына:

Ажызқ – жазық – равнина – plain

Шлө – шөл – пустыня - desert

Роман – орман – лес – forest Неөз – өзен – река – river

Лкө – көл – озера – lake

Құлырқ – құрлық – суша,земля – land

Өмісдкі – өсімдік – растения – plant

Жауарн – жануар – животные – animal

С.Америка тобына:

Қыхал – халқы – население – population

Елред – елдер – страны – countries

Рақтопы - топырақ – почва –soil

Лара – арал – остров – island

Тихмұ – мұхит – океан – ocean

Киреатм – материк – материк – mainland

Тңіез – теңіз – море – sea

Екбүт – түбек – полуостров – peninsula

Еуразия тобына:

Ажызқ – жазық – равнина – plain Шлө – шөл – пустыня - desert

Роман – орман – лес – forest Неөз – өзен – река – river

Лкө – көл – озера – lake

Құлырқ – құрлық – суша,земля – land

Өмісдкі – өсімдік – растения – plant

Жауарн – жануар – животные – animal

VIII кезең:

«Кім жылдам»...

Сахна көрінісі...

Түсіндім

Көмек керек

Түсінбедім

Үйге тапсырма :

Егер сен саяхатшысын деп есептейік. Дүние жүзін қай бөлігінде өздеріннің саяхаттарынды жалғастырып, зерттеген болар едіңдер? Осы тақырыптар аясында шағын эссе жазыңдар.

Тыңдағандарыңызға

мың алғыс