So'roq gap. 81-82-mashqlar

O’zbekiston Respublikasi

Xalq ta’limi vazirligi

Termiz shahar xalq ta’limiga qarashli

18- umumiy o’rta ta’lim maktabining

boshlang’ich sinf o’qituvchisi

Xolmurodova Dilshodaning

ona tili fanidan bir soatlik

3-sinf Ona tili fani

Mavzu: So'roq gap. 81-82-mashqlar.

Darsning maqsadi: A) ta’limiy: so'roq gap haqida tushuncha berish; gaplarning o'qilish ohangiga e’tibor berish. B) tarbiyaviy: o’quvchilarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalash

O‘zinio‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

o‘quv fanlarini o‘rganish va bir-biridan farqlash;

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:

davlat ramzlarini bilish;

Milliy va umummadaniy kompetensiyasi:

orasta kiyinish;

Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi:

maktabga kelib ketadigan vaqtni bilish;

Nutqiy kompetensiya (tinglab tushunish, so‘zlash, o‘qish, yozish):

mavzu doirasida o‘qituvchi nutqini va sodda audio (multimedia ilovalari) matnlarni va topshiriqlarini tinglab tushuna oladi;

Lingvistik kompetensiya: o‘zbek tilida nutq tovushlarini to‘g‘ri talaffuz qila oladi, so‘zlarni talaffuz me’yorlariga rioya qilagan holda bo‘g‘inlab ko‘chirish qoidasiga rioya qila oladi, mavzuga oid so‘zlarni og‘zaki va yozma nutqda qo‘llay oladi, tinish belgilarini to‘g‘ri qo‘llay oladi.

Darsning turi: yangi bilim beruvchi.

Darsning metodi: savol-javob.

Darsning jihozi:darslik ,televizor , telefon o'yinchog'i, turli rasmlar, tarqatmalar.

Darsning borishi: Assalomu aleykum, aziz bolajonlar . Bugungi ona tili darsimizni o’zgacha ruhda olib boramiz . Chunki, bu oyda o’zbek tiliga davlat tili maqomi brilgan kun bor.

. Inson gо‘zalligi, ma’naviyati, buyuk merosi, hatto olam barqarorligining asosi ham bu – tildir. Shu sabab onadek aziz о‘z ona tilimizni asrab-avaylash, e’zozlash barchamizning muqaddas burchimizdir.

. Darhaqiqat, inson о‘z ona tilisi bilan uyg‘ayadi, kamolga yetadi. Mana shu til bilan yashab о‘tadi. Komillikning birinchi belgisi ham namoyon bо‘ladi.

Zero, nutqning gо‘zalligi, tilning burroligi, ifodaning aniqligi inson uchun о‘ziga xos husndir, bu husn oxir-oqibatda jamiyatning, millatning husnini kо‘rsatadi.

О‘zbek tilin tinglab kirdi menga jon,

Ohista tikildim va shunda bildim.

Meni tuzatolmas hech dard-u darmon

Jonimga Masihdur shu ona tilim.

Barchamizga yaxshi ma’lumki, 1989-yil 21-oktabrda о‘zbek tiliga Davlat tili maqomi berildi. Bu haqda О‘zbekiston Respublikasi Konstitusiyasining 4-moddasida ham “О‘zbekiston Respublikasining davlat tili о‘zbek tilidir” deb yozib qо‘yilgan. Demak, bu kunni cheksiz quvonch va iftixor bilan bayram qilishga haqlimiz.

Inson tug‘ilib о‘sgan joyi ona tuproq muqaddas Vatandir. Biz dunyoga keliboq onajonimizni, ona Vatanimizni kо‘ramiz, endigina tilimiz chiqqan damlarda aytilayotgan sо‘zimiz bu ona sо‘zidir. Biz eng aziz, eng mо‘tabar inson nomini о‘z tilimizda onadek muqaddas ataymiz. Ona bizga jon baxsh ato etgan bо‘lsa, til bizga aql-zakovat ato etadi. Shuning uchun ham о‘zbek tili buyuk va muqaddasdir.

S o’z mahzanining nishonasi ham,

Ma’ni durining hazonasi ham,

Har so’zki, ko’ngildan o’ldi mavjud

Xat bo’lmasa bo’lg’ay erdi nobud…

Olam ishi intizomi andin.

Olam elining nizomi andin,

Ul bo’lmasa bo’lmag’ay kitobat,

Bu bo’lmasa qolmag’ay hikoyat,

1. Uy vazifalarini tekshirishdan avval chiroyli yozish uchun nima qilish kerakligini bilib olsak

2. 1. To’g’ri o’tiring. Boshingizni sal oldinga eging. Ko’kragingizni partaning chetiga tiramang.

3. Boshingizni to’g’ri tuting. (Boshni chapga yoki o’ngga qiyshaytirmang)

4. Ko’z bilan daftar orasidagi masofani to’g’ri saqlang.

5. Tirsaklaringizni partaga yengil qo’ying.

6. Oyoqlaringizni partaning oyoq qo’yiladigan yeriga qo’yib o’tiring.

Uy vazifasi: 80- mashq tekshiriladi. Matnda nechta va qanday gaplar borligi aniqlanadi. Matn yuzasidan savollar beriladi.

2. „Men kimman?" mashg'uloti o'tkaziladi. Bir o'quvchi doskaga chiqariladi, uning o'ziga ko'rsatmay, boshiga toj kiydiriladi. Tojda mushukcha rasmi bo'ladi. Toj kiygan o'quvchi o'zining kimligini o'rtoqlaridan so'rab, bilib oladi. Masalan:

— Men kimman, jonlimanmi? (Ha.)

— Insonmanmi? (Yo'q.)

— Hayvonmanmi? (Ha.)

— Yovvoyimi? (Yo'q.)

— Uy hayvonimi? (Ha.)

— Sut ichamanmi? (Ha.)

— Suyak yeymanmi? (Yo'q.)

— Miyov deymanmi? (Ha.)

— Men mushukmanmi? (Ha, topding.)

„Mushuk" so'zi tovush-harf tomondan tahlil qilinadi. Bu so'z ishtirokida so'roq va darak gaplar tuziladi.

3. Husnixat mashqlari.

Shior: Solishtirib ko ‘raylik, kimning xati chiroyli?

Husnixat uchun material.

Yy. Yo'ldosh, yetti. Yo'ldosh qanday yigit? Yo'ldosh mehnat-kash, u bu yil yetti gektar yerga ekin ekdi.

O'quvchilar bu gaplarni husnixat qoidalariga rioya qilgan holda yozadilar.

4. Darslik bilan ishlash. 81- mashq shartiga ko'ra o'quvchilar bir-birlariga savol beradilar.

— Gulnoza, „Sirli xazina" kitobini o'qidingizmi?

— Ha, u kitob menga juda yoqdi.

— Faxriddin, sport to'garagiga qatnashasizmi?

• A lbatta, juda qiziqaman.

• Sportning „karate“ turiga qatna-shaman.

— Birinchi gapdan qanday mazmun anglashilyapti? (So'roq mazmuni anglashilyapti.)

— Qanday belgi qo'yiladi? (So'roq belgisi qo'yiladi.)

— Ertaga qaysi muzeyga boramiz?

— Ertaga tabiat muzeyiga boramiz.

Turli xil savollarga berilgan javoblardan 2—3 ta gap yoziladi. Gap oxirida tinish belgisi qo'yiladi. O'quvchilar ko'chirib yozadilar.

5. Slaydlardan foydalanish

82- mashq ustida ishlash.

— Matnda nechta gap bor? (12 ta.)

— Gaplarning oxiriga qanday belgi qo'yilgan? (So'roq belgisi qo'yilgan.)

— Nima uchun? (Gaplardan so'roq mazmuni anglashilyapti.)

— Birinchi gap nima haqida aytilgan? (Laylo va buvisi haqida.)

— Gapdan qanday mazmun anglashilyapti? (So'roq mazmuni.)

— Demak, bu qanday gap? (So'roq gap.)

Boshqa gaplar bilan ham ana shunday suhbat o'tkaziladi. She’rlardagi so'roq gaplarga alohida to'xtaladi, so'roq gaplarning oxiriga so'roq belgisi (?) qo'yiladi.

Gullar parvarishi haqida suhbat o’tkazish

O’zlari bilgan gullardan beshtasini yozadilar.

Rasmlar asosida savollar tuzadilar va javob beradilar.

6. Darak, so'roq gaplarni mustahkamlash maqsadida o'yin o'tkazish. O'quvchilar o'yinchoq (bolalar telefoni) orqali bir-birlari bilan so'zlashadilar. Imkoni boricha telefonda gaplashish odobiga rioya qilgan holda gaplashishlariga e’tibor qaratiladi. Telefonda, asosan, ikki kishining suhbati, 1-kishi so'raydi, 2- kishi javob beradi.

Demak, bugungi darsda bir-birimizning savollarimizga qiynalmay javob berishni o'rgandik. Xalqaro baholash mezonlaridan biri bo’lgan Pisa testlarini yechib olamiz

3 – sinflar uchun ona tili fanidan PISA testi

1. Har bir qatordan ortiqcha so’zni topib belgilang va javoblar qatoriga yozing: Javoblar

2. Harflarni o’rnini almashtirish orqali ma’noli so’z hosil qiling. Hosil bo’lgan so’zlarni yozing:

1. UTSHQTO’I - _____________________________________________________

2. IRCHO’G’DQAL - _________________________________________________

3. AKRAVIUM - ______________________________________________________

4. TEZEROLIV - _______________________________________________________

5. DMJOANO - ______________________________________________________

3. Maqolning davomini toping va chiziq chizish orqali birlashtiring:

4. Berilgan jadvaldagi harflarning joylashuvi asosida pastdagi bo’sh kataklar yuqori kataklardagi raqamlarga mos keluvchi harflar orqali yashiringan maqolni toping:

5. Aziza, Volida, Latifa uch qavatli uyning har xil qavatida yashashadi. Agar Azizaning ikkinchi qavatda yashamasligi hamda Volida ham ikkinchi va uchuinchi qavatda yashamasligi ma’lum bo’lsa, qizlarning qaysi qavatda yashashlarini aniqlang va chiziqchalar ustiga yozing

7. Uyga vazifa: 83- mashq. Mashqda berilgan so'roq gaplarga mos darak gaplar tuzib yozish haqida narnuna ko'rsatiladi.

8. O'quvchilar bilimi ball tizimida baholanadi.