Сучасная беларуская проза

Сучасная беларуская проза

Галоўныя тэмы і праблемы

• сацыяльная тэма – горад і вёска, бацькі і дзеці, вытворчыя справы і асабісты свет чалавека («Алімпіяда» І. Пташнікава, «Праклятая любоў» А. Жука)
• гістарычная тэма – зварот да гістарычных падзей, якія выклікаюць гонар за сваю Радзіму (К. Тарасаў «Пагоня на Грунвальд», Л. Дайнека «След ваўкалака»); пераасэнсаванне савецкага і заходнебеларускага ладу жыцця («Крык на хутары» Г. Марчука, «Чужая бацькаўшчына» В. Адамчыка; «Сцюжа» В. Быкава, «Францужанкі» І. Пташнікава)

Галоўныя тэмы і праблемы

• ваенная тэма – адна з самых распрацаваных у сучаснай прозе («Сцюжа» і «Пакахай мяне, салдацік» В. Быкава, «Суд у Слабадзе» В. Казько)
• экалагічная тэма – асабліва актуальная ў сучаснай літаратуры («Неруш» В. Казько, «Пушча» В. Карамазава); асаблівую вастрыню набывае з 1986г. («Злая зорка» І. Шамякіна, «Чарнобыльская малітва» С. Алексіевіч)
• дэтэктыўна-прыгодніцкія і навукова-фантастычныя творы («Афганская шкатулка» А. Федарэнкі, «Пры апазнанні - затрымаць» В. Хомчанкі)

Уладзімір Сцяпан

• Уладзімір Сцяпан  (сапр.  Уладзімір Аляксандравіч Сцепаненка ; нар.  22 студзеня   1958 , в.  Касцюкоўка ,  Гомельскі раён ) — беларускі  празаік ,  паэт ,  кінасцэнарыст ,  мастак ,  журналіст .
• Нарадзіўся ў сям’і рабочага. Скончыў  Мінскае мастацкае вучылішча  (1977),  Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут  (1983) па спецыяльнасці «жывапісец». Служыў у  Савецкай Арміі  (1983—1985), быў мастаком аб’яднання камісійных крам (1985—1987). З 1987 па 2003 год — у творчым аб’яднанні «Тэлефільм»  Беларускага тэлебачання . Вёў праграмы «Літаратурная Беларусь», «Ліра», «У жывапісе, графіцы, скульптуры». Некаторы час быў аўтарам і вядучым у праграме «Крок». Займаўся мастацкім афармленнем твораў беларускіх пісьменнікаў. Узначальваў творчае аб’яднанне «Тэлефільм». Паводле яго сцэнарыяў зняты шэраг дакумэнтальных і мастацкіх стужак.
• Сябра былой суполкі « Тутэйшыя » і  Саюза беларускіх пісьменнікаў  з 1991 года. Журналіст газеты « Советская Белоруссия ». Жыве ў  Мінску .
• Друкавацца пачаў у 1982 годзе (газета « Літаратура і мастацтва »). Вершы публікаваліся ў часопісах « Беларусь », « Бярозка », « Крыніца », « Маладосць », « Неман », зборніку «Дзень паэзіі» (1984, 1991). Адзін з аўтараў калектыўных зборнікаў «Крыло», «Жнівеньскі праспект» (1988), «Тутэйшыя» (1989), «Паркан», «Літаратура».
• Піша прозу, вершы, кінасцэнарыі, п’есы, абразкі, грэгерыі і  хайку .
• Аўтар зборнікаў прозы «Вежа» (1990), «Сам-насам» (1990), «Адна капейка» (2012), кнігі «Настаўнік. Сяргей Пятровіч Каткоў» (2013), «Папяровая шапка» (2018), «Хвалі» (2019). У 2008 годзе ў часопісе «Маладосць» друкаваўся прыгодніцкі раман Уладзіміра Сцяпана ў суаўтарстве з  Максімам Клімковічам  «Цень анёла».
• Свае новыя творы Уладзімір Сцяпан публікуе на сайце litara.net, у часопісах « Дзеяслоў », « Маладосць » і « Полымя », а таксама ў сваім блогу.
• У вершах, эсэ, апавяданнях аўтар імкнецца спасцігнуць складаныя таямніцы ўнутранага жыцця чалавека (апавяданні «Я — Віця», «Шэры матылёк», «Чаканні цягніка»), спрабуе ўвасобіць асабісты і сацыяльны досвед свайго пакалення, яго адчужанасць («Колер хакі», «Шлягер», «Швэдар»).

Іван Пташнікаў

• Іва́н Мікала́евіч Пта́шнікаў  ( 7 кастрычніка   1932 ,  в. Задроздзе ,  Плешчаніцкі раён , цяпер у  Лагойскім раёне  —  28 ліпеня  2016) — беларускі  пісьменнік .  Заслужаны работнік культуры Беларускай ССР  (1983). Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі імя Якуба Коласа (1978) за аповесць «Найдорф» Нарадзіўся ў сялянскай сям'і. Да вайны скончыў 3-ы класы Задроздзенскай пачатковай школы. Пасля вайны — Крайскую сямігодку (1948), Плешчаніцкую беларускую сярэднюю школу (1951). Працаваў у рэдакцыі плешчаніцкай раённай газеты «Ленінец», настаўнікам Лонваўскай пачатковай школы. Скончыў аддзяленне журналістыкі  філалагічнага факультэта БДУ  (1957). Рэдактар мастацкай літаратуры ў  Дзяржаўным выдавецтве БССР  (1957—1958), рэдактар аддзела прозы часопіса « Маладосць » (1958—1962), з 1962 — рэдактар аддзела прозы часопіса « Полымя ». Член СП БССР (з 1959).
• У  2005  годзе І. Пташнікаў перажыў  інсульт , пасля гэтага не мог сам хадзіць і з дому яго выводзілі толькі ў шпіталь. Меў творчыя задумы, даваў інтэрв'ю, але, з уласных словаў, не меў сіл пісаць. Памёр 28 ліпеня 2016 года ў сваёй кватэры ў  Мінску . Пахаваны на  Паўночных могілках   Мінска [7] .
• Друкуецца з 1952 г. Першая кніга «Зерне падае не на камень» (1959). Аўтар раманаў «Чакай у далёкіх Грынях» (1962), «Мсціжы» (1970), «Алімпіяда» (1984), аповесцей «Лонва» (1965), «Тартак» (1968), «Найдорф» (1975), шматлікіх апавяданняў.
• Творчая прыхільнасць І. Пташнікава — вясковая тэматыка, веданне паўсядзённага побыту, звычаяў, псіхалогіі вяскоўцаў, здольнасць аўтара грунтоўна і ўсебакова паказаць дыялектыку характараў, праўду рэальных абставін. У яго апавяданнях («Алёшка», «Алені», «Бежанка») і ў аповесці «Лонва» упершыню пачала праяўляцца асаблівая ўвага да ўнутранага стану чалавека, загучаў матыў вайны ў чалавечых лёсах. Тэма вайны займае ў творчасці пісьменніка значнае месца. Трагедыі спаленых разам з людзьмі вёсак, такіх, як Дальва («Тартак»), барацьба партызанаў і беларусаў супраць акупантаў («Найдорф»), антываенны пафас многіх апавяданняў сведчаць пра тое, што вайна ў І. Пташнікава свая, перажытая ў дзяцінстве.

Людміла Рублеўская

• Людміла Рублеўская , сапр.:  Людміла Іванаўна Шніп  ( 5 ліпеня   1965 ,  Мінск ) — беларуская  паэтэса ,  пісьменніца ,  літаратурны крытык .
• Нарадзілася ў сям'і служачых. Скончыла аддзяленне архітэктуры  Мінскага архітэктурна-будаўнічага тэхнікума  (1984). Працавала ў канструктарскім бюро на ВА «Гарызонт» тэхнікам-архітэктарам. Вучылася на аддзяленні паэзіі  Літаратурнага інстытута ў Маскве  (1986—1987), затым перавялася на беларускае аддзяленне  філалагічнага факультэта   БДУ , які скончыла ў  1994  годзе. Працавала загадчыкам аддзела крытыкі ў часопісе  « Першацвет » , загадчыкам аддзела мовы ў газеце  «Наша слова» . З 1996 года працавала ў аддзеле крытыкі штотыднёвіка  « Літаратура і мастацтва » , з  2002  — рэдактарам аддзела літаратуры. З  2003  года працуе аглядальнікам аддзела культуры газеты « СБ. Беларусь сегодня ».
• Дэбютавала вершам у 1983 (газета «Знамя юности»). Аўтар зборнікаў «Крокі па старых лесвіцах» (паэзія, 1990), «Адукацыя» (паэзія, 1990), «Замак месячнага сяйва» (паэзія), «Старасвецкія міфы горада Б» (проза, 2002), кнігі казак для дзяцей «Прыгоды мышкі Пік-Пік» (2000), аповесцей «Дзеці Гамункулуса» (2000), «Сэрца мармуровага анёла» (2001), «Пярсцёнак апошняга імператара» (2002), « Ночы на Плябанскіх Млынах » (2007), раманаў «Забіць нягодніка, альбо Гульня ў Альбарутэнію» (2007), « Сутарэнні Ромула » (2010), серыя раманаў « Авантуры Пранціша Вырвіча » (2012—2017), драматычных паэм «Пасля Цэзара», «Першы запавет» і інш. Друкуецца ў рэспубліканскіх выданнях.
• Гісторыяцэнтрычныя творы Людмілы Рублеўская некаторыя беларускія крытыкі пахвальна параўноўваюць з «меладраматычнымі інтэрпрэтацыямі» мастацкіх ідэй  Уладзіміра Караткевіча . Так, падзеі ў яе рамане «Золата забытых магіл» (2005) адбываюцца паралельна ў найбольш цікавыя для Караткевіча часы паўстання Кастуся Каліноўскага і ў наш час. А гераіня аповесці «Пярсцёнак апошняга імператара» (2005) спазнае трагічную і гераічную гісторыю свайго роду, які выяўляецца каралеўскім .