Та?ырыбы:«Т?уелсіздік ?аза?ты? сан ?асырлы? арманы»
Ма?саты: Т?уелсіздік туралы тере? ма?л?мат беру. Ата - бабамызды? т?уелсіздік жолында?ы ерлігін ?лгі етіп, ?з Отанын с?юге, еліне, хал?ына ?ызмет етуге т?рбиелеу. Елімізді? т?уелсіздігін атап ?ту ?арса?ында ел тарихына шолу жасау. Т?уелсіз елімізді? жетістіктерімен таныстырып, білгендерін тере?дету.
К?рнекілігі: шарлар, на?ыл с?здер, слайд.
?тілу барысы:
М??алімні? кіріспе с?зі: «Т?уелсіздік ?аза?ты? сан ?асырлы? арманы» атты ашы? т?рбие са?атына ?ош келді?іздер! Міне биыл т?уелсіздігімізді? арайлап ат?ан та?ына 23 жыл. Осы жылдар ішінде саяси ж?йесі т?ра?ты, экономикасы дамы?ан, б?секеге ?абілетті, халы?аралы? беделі зор ?уатты мемлекетке айналды?. Біз т?уелсіздікке ?ол жеткізу ар?ылы м?дениетіміз бен салт-д?ст?рімізді, дінімізді, тілімізді ?айта ?ркендеттік. Т?уелсіздігімізді? р?мізі саналатын ?н?ранымызды, туымызды, елта?бамызды ж?не т?л те?гемізді сайлады?. Бірлігіміз бен бейбітшілігімізді? негізі Конституциялы? за?ды бекіттік. К?птеген елдермен экономикалы? ?арым-?атынас орнату ар?ылы б?кіл ?лемге ?айтпас ?айсар ?аза? деген халы?ты? бар екенін жария еттік. Ма?сатымыз – б?секеге барынша ?абілетті дамы?ан елу елді? ?атарына ену.
Т?уелсіздік жолы о?ай жол емес, б?л жолда сан мы?да?ан адамны? арманы мен та?дыры т?лкекке т?сті. Бізді? еліміз б?гінгі к?нге сондай ?иын-?ыстау, да??ты жолдардан ?тіп келіп отыр. Сонды?тан да, т?уелсіздігімізді? м?ні ?згеше, ба?асы те?дессіз. Ендеше т?уелсіздігімізді? т??ыры ?р?ашан биік болсын.
1-о?ушы: Т?уелсіздік –т?бегейлі арманы боп ?аза?ты?,
Толы? же?іп алу ?шін еркін ?мір, азат к?н,
Озбыр, ?атал кезе?дерде ?ылышынан ?ан там?ан,
?айран мені? хал?ым, к?рді-ау не т?рлісін азапты?!
?йт?и со?ып д?лей, к?з аштырмай ша? басты,
Жан?а жайсыз осы жа?дай ?за? жыл?а жал?асты.
?айран хал?ым, ?асіретті, з?лмат жай?а тап болып,
К?рді небір тау?ыметті, к?ні т?нге ?ласты.
2-о?ушы: Жазы?сыздан жазаланды небір текті, білікті,
Жазалаушы озбыр ж?йе ?лт жа?дайын ?мытты.
?ділетті жары? д?ние, жар?ын ?мір а?са?ан,
Небір ерлер с?м жендетті? назарына ілікті.
Олар іздеп азат ?мір, талай са?ым ?уыпты,
?иын с?тте талайларды кекті ашу буыпты.
?ай кезде де талай ?ар?ыс ат?ыр тегеурінді ?арсылы?,
Ауыз ба?ып а?ды?андай алдарына шы?ыпты.
3-о?ушы: ?а??а сі?ген ?асиетті, т??шы?тырды рухты,
«Ескілікті? ?алды?ы» деп д?ст?р, ?дет-??рыпты.
?лтымызды? тарихынан аула?татып іргені,
Дінге, ділге ж?не ту?ан тілге салды ??ры?ты.
?удалау?а т?сті б?рі, б?зды осылай шыры?ты,
Тілімізді ?олданыстан шеттеуге тырысты.
Хал?ым ?ткен осыншама ?иянатты жолдарда
?аншама жа?а ?асиетті Ана тілін ?мытты.
4-о?ушы: Айдау, ату зобала?нан ?аншама ?ан т?гілді,
«Елім» деген ?аншама жан ш???ырлар?а к?мілді.
Т?ркілеу мен ашаршылы? елді жоя жазда?ан,
Б?л жазалар хал?ымыз?а неге ?атал берілді?!
Он жетінші ?азан т??керісі алдында
?аза? саны алты миллион бол?аны аны? жадымда.
Отыз то?ызыншы жыл?ы ?орытындысы сана?ты?,
Бір миллион то?ыз ж?з мы?, саны болды ?аза?ты?.
5-о?ушы: Кімдер к?рген жан шошырлы? мас?араны мынадай,
Еш жазы?сыз адамдарды ?ыр?аны ма ?ынадай?!
Сталинге хат та жазды, болды талай тол?улар,
Зиялылар ж?не халы? б?л ?орлы??а шыдамай...
Желто?санда жас ?аза?тар дербестікті а?са?ан,
?ктемдікке ?арсы т?рып к?терілді ?анша жан.
Осыдан со? КСРО-ны? елдеріні? к?бінде
Б?лік шы?ты,
Б?л – ж?йені? си?ы еді ?ауса?ан.
6-о?ушы: Сілкіп тастап сол ж?йені, толы? жойып азапты,
Ш?кір Алла, к?ппен бірге жарыл?ады ?аза?ты.
Ел сапына ?за? к?ткен аяулы да арда?ты,
Арайлана н?рын т?ккен т?уелсіздік та?ы атты.
Т?уелсіздік – ба?а жетпес ??ндылы?ы хал?ымны?,
?ор?анысы? дін мен тілді?, ата-д?ст?р, салтымны?.
?анымыз да, жанымыз да, арымыз да – бір ?зі?,
Біз тілейміз м??гілігін салтанатты ?алпы?ны?.
?н: «?аза?тай ел ?айда».
М??алім:Елімізді? басынан азап та, ашты? та, с?м со?ыс та ?тті. ?сіресе ХХ ?асыр ?аза? хал?ы ?шін ауыр, ?ай?ы?а толы кезе?дерімен есте ?алады. 1917-1920 жылдарда?ы Азамат со?ысы, 1928-1932 жылдарда?ы ашты? пен з?лматтан ж?з мы?да?ан ?аза?тар аштан ?лді ж?не жазы?сыз жаланы? ??рбанына айналды. 1941-1945 жылдары ?лы Отан со?ысы болды. 1986 жыл?ы жерді д?рсілкіндірген желто?сан о?и?асы. Желто?сан о?и?асына 27 жыл толды. Б?гінгі жар?ын ?міріміз сол ?аралы к?ндерді? же?істі жемісі.
Осы бір та?ылымы тере? о?и?аны? себептеріне ??іліп к?рейік, жауап іздейік.
1-с?ра?: Желто?сан о?и?асыны? шы?у себебі не?
7-о?ушы: 1986 жылы 16 желто?санда ?аза?стан компартиясы орталы? комитетіні? пленумы болды, онда Д.?онаевты ?аза?стан компартиясы орталы? комитетіні? бірінші хатшылы?ынан босатып, орнына Колбинді сайлады.Колбин ?аза?станда т?рмайды, онда ?ызмет етпеген. Міне, осы пленум шешіміне ?аза? жастары бейбіт т?рде наразылы? білдіріп ала??а шы?ты. Жастар шеруі желто?сан айыны? 17-18 к?ндері болды. Б?л о?и?а сол себепті де тарихта желто?сан о?и?асы деген атпен ?алды.
2-с?ра?: Жастар наразылы?ы неге бізді? ж?не М?скеу тарапынан ?олдау таппады? Неге жаныштау?а тырысты?
8-о?ушы: Республиканы? Колбин баста?ан жа?а басшылы?ы олармен терезесі те? т?рде пікір алысып, ?сыныстарына ??ла? салуды намыс к?рді. Олар ?кімшілік-?міршілдік ?ктем к?кірек, ?р мінез к?рсетті. Республикада т?ратын 6 миллионнан астам адамнан, ?аза?тан лайы?ты ешкім таппай, сенімсіздік білдірген М?скеуге ?арсы б?л жастар ?оз?алысын олар ?лтшылды?, наша?орлы? деп айып та?ып, жаныштады.
3-с?ра?: ?ділдік ?шін к?рескен жастарды? ?аншасы жауап?а тартылды?
9-о?ушы: Б?л о?и?а?а байланысты 103 адам жауап?а тартылды. 99-ы сотталды. Алматы ?аласы бойынша 2401 адам ?амау?а алынып о?удан 309 студент шы?арыл?ан, 99-ны? ішінде 2 адам ?лім жазасына кесілген. Олар: ?айрат Рыс??лбеков, Мырза?али ?бді??лов.
4-с?ра?: Желто?сан о?и?асында ерен ерлігімен к?зге т?скендер болды ма, олар кімдер?
10-о?ушы: ?скемен педагогикалы? училищесіні? І курс студенті С?бира М?хаметжанова бар жо?ы 16 жаста еді. 26 желто?сан к?ні астанада?ы д?рбеле?ге ?н ?ос?аны ?шін оны? ар-намысына тиетін мас?ара с?здермен бала?аттап, ?орлы? к?рсетеді. Училищеден жазы?сыз шы?арып жіберген ?орлы?ына шыдай алмай жата?хананы? 5-?абатынан ??лап ?леді.
11-о?ушы: Алматыны? Чайковский атында?ы музыкалы? училищесінде ?обызшы маманды?ы бойынша о?ып ж?рген Л?ззат Алтынай?ызы Асанованы? он алты жылды? ?ыс?а ??мыры ерте ?зілді. Ол ?лия мен М?нш?к сия?ты ?аза?ты? ер ж?рек ?ыздарыны? ерлігін ?айталады.
12-о?ушы: Ербол Сыпатаев энергетика институтыны? ІІ курс студенті болатын. Ербол бір ?йді? жал?ыз баласы еді. 1986 жылды? 19 желто?санында аурухана?а бас с?йегі мен иы?ынан жара?аттан?ан Ерболды ?келді. Ол есін жимастан ?айтыс болды.
13-о?ушы: Желто?сан ?а?арманы ?айрат Рыс??лбеков жиырма екі жыл ??ыр кешті. Еліні? болаша?ы, бостанды?ы, егемендігі ?шін к?рескен ?айратты «Совицкийді со??ы?а жы?ты?, сонын н?тижесінде ол ?айтыс болды» ,- деп жала жауып, т?рмеге ?амап, зорлы?-зомбылы? к?рсетті.
14-о?ушы: Желто?санда шынды? жырын шыр?аймын деп шар? ?рды?,
Желто?санда егеменді ел болса? деп талпынды?.
Кеуде?де ?лі сызы жатыр сол кездегі сал?ынны?,
Айналайын, айналайын жас ?ркені хал?ымны?!
15-о?ушы: ?р ?аза?ты? есі?де са?талады,
Желто?санды? ?ркендер а?талады.
Ер намысын ?ор?а?ан сарбаздарым,
Ерліктері? м??гілік са?талады.
(Б?л ?ыршыннан кеткен ?аза? жастарыны? с?нген шыра?тары).
Желто?сан о?и?асында ?ділдік ?шін к?рескендерді? бірі – ?айрат Рыс??лбеков жайында?ы к?ріністен ?зінді тамашала?ыздар.
?айрат: Таспа тілгенде т?німнен тоза? ?шырды?,
Бала?аттайсы?, ма?ан бір шын, т?сіндім.
Жазы?ты екем, ?айталай берем несіне,
О?ып к?р міне, ?ле?ге т?нде т?сірдім.
Тергеуші: Т?кірдім мен жырлары?а,
Ит, не деген ?ткір еді?.
Ине с??тым тырна?ы?а,
?лердей ?ып теркіледім.
Алдау, арбау т?сілімен
Салдым ?анша жан?а б??ау.
Т?ні? тауды? тасы білем,
Мойындата алмадым-ау.
?айрат: Мойындата алмайсы?,
Адал арым,
К?зі? жетіп болды ?ой, ба?ала?ын.
Ме?сіз едім, жа?паса? ма?ан ?ас?а,
Отыз жеті емес б?л замандас?а.
Тергеуші: Бай?а сексен жеті б?л б?лігі к?п,
Отырсы? ?ой ?ылмысты? д?бірі боп.
Тілі?ді безеп ?ле? айт ма?ан десе?,
Савицкийды ?лтірді? ала?да сен.
?айрат: Бітер екен осы бір «ке?ес» ?ашан...
Инженерді к?ргем жо? мен еш?ашан.
?лтіргем жо?!
??дай мен достар ку?!
Тергеуші: Ах, баскесер та?ы да басталды ма?
Періштегі бейк?н? ж?тынасыз,
Ку? ?ылып, ?алайша ??тыласыз?
?айрат: Соншалы?ты зымиян болар ма еді?,
?олдан жасап алды?дар, т?сінемін.
?алай тани ?ояды олар мені,
??мырымда к?рмеген кісілерім.
?алай жасап береді за??а «б?зы?»,
Ала? шетін баспа?ан маржа «м?жы?».
Тергеуші: Тісі?ді ?айрап кектенесі? бе,
?лы халы?ты жек к?ресі? бе?
?айрат: Ж?мысым жо? хал?ы?да, тарт тілі?ді,
Олар ?лі біледі а?ты?ымды.
Тергеуші: Жиылып б?ркіт болмас он мы? ?ар?а,
?кіметті м??атпа? болды?дар ма?
Б?рібір іске аспады амалдары?,
?ар?адай ?а??ылда?ан надандары?.
Жары? д?ниеге сені енді ?айтармаймыз,
Паспорты?ды ату?а даярлаймыз.
Тергеуші: Ж?регіме зіркілі? от ?ояды,
Ш??ыдым деп ма?танба
К?зге кенет.
Сен сия?ты залымдар к?п ?ой ?лі,
?лде?ашан д?ние ?згерер еді
Кетсемда?ы атылып ?кінбеймін,
К?ресімді біра? та то?татпаймын.
Міне са?ан т?кірем алдыменен,
Тфу беті?е, жан ал?ыш.
?айратты алып кетеді.
М??алім: Арада 4 жыл ?ткен со?, 1990 жылы 17 желто?санда сол ала??а ескерткіш та?та ?ойылып, желто?сан о?и?асын зерттеу коммисиясыны? т?ра?асы М?хтар Шаханов жастар?а арна?ан жалынды ?ле?ін жазды.
Та?дыры?ды тамырсызды? індетінен ?ал?ала,
?р адамда ?з анасынан бас?а
Жебеп ж?рер, демеп ж?рер ар?ада
Болу керек ??діретті т?рт ана.
Ту?ан жері – т?п ?азы?ы, айбыны,
Ту?ан тілі – сатылмайтын байлы?ы.
Ту?ан д?ст?р, сал-санасы –тірегі,
?адамын шуа? шашар ?немі.
Ж?не ту?ан тарихы, еске алу?а ?аншама
Ауыр ?рі ?асіретті болса да.
Т?рт ана?а ?нін жал?ай алма?ан
Пенделерді? басы ?айда ?алма?ан?
Т?рт анасын ?ор?ама?ан халы?ты?
Еш?ашан да ба? ж?лдызы жанба?ан.
?асиетті б?л т?рт ана – та?дыры?ны? тынысы,
Т?рт ана ?шін бол?ан к?рес – к?рестерді? ?лысы!
16 желто?сано?и?асынан кейін арада бес жыл ?ткенде 1991 жылды? желто?сан айыны? 16-сы к?ні ?аза? елі шынайы т?уелсіздік алды.
«Сандар сыр шертеді»
- 1991 жылы 1-желто?санда Республика ж?ртшылы?ы т???ыш рет Н?рс?лтан ?біш?лы Назарбаевты ?аза?стан Президенті етіп сайлады.
- 1992 жылы 4 маусымда мемлекеттік р?м?здер ?абылданды.
Елта?баны? авторы кім? (Жандарбек М?лібеков, Шотаман У?лиханов)
Туды? авторы кім? (Ш?кен Ниязбеков)
?н?ранны? авторы кімдер? (Н.?.Назарбаев, Ш.?алдая?ов, Ж.Н?жімеденов)
- 1993 жылы 15 ?арашады ?аза?стан Республикасыны? ?тты? валютасы айналым?а енді.
- 1994 жылы наурыз айында ?аза? ?арышкері Тал?ат м?сабаев ?арыш?а ?шты.
- 1995 жылы 30 тамызда ?аза?стан Республикасыны? Ата за?ы ?абылданды.
- 1998 жылы 10 маусымда Астана ?аласыны? халы?аралы? т?саукесері ?тті
М??алім:Президент Н?рс?лтан Назарбаевты? Егемен ?аза?стан ?шін жаса?ан аса ма?ызды ж?мыстарын атап ?тейік.
Ел т?уелсіздікке ?ол жеткізді.
Егемен ?аза?станны? жа?а Коституциясы жасалды.
Барлы? к?ршілес елдермен мемлекеттік шекаралар за?дастырылды.
Ядролы? палигон жабылды.
?лтты? валюта енгізілді.
?ос палаталы парламен ??рылды.
?аза?стан Республикалы? ?арулы К?штері жаса?талды.
Жа?а Астан т?р?ызылды.
«Елімні? елдігіні? белгілері»
М??алім: Елбасымыз ?зіні? ерен е?бегіні?, кеме?герлігіні? ар?асында елімізді ?лем танитын елге айналдырды. Б?гінгі та?да бізді? еліміз ?аза?стан еш елден кем т?спейтін т?уелсіз, бейбіт, ынтыма?ы жарас?ан ел.
Бізді? елімізді ?лемге паш етіп и?р?ан ?лтты? нышандарымыз бар. Сол белгілер ар?ылы бізді ?зге елдер тани алады. «Елімізді? елдігіні? белгілері» не болды екен? Ойланып к?рейік...
- Ол мектептерді?, ауруханаларды?, ?кімшіліктерді? алдында ілулі т?рады. Оны? т?сі шексіз ашы? аспан т?сін білдіреді. Елімізді? спортшылары же?іске жетіп, оны биікке к?теріп ж?р. (Ту)
- Оны? тарихи бастауында м?р та?басы т?р. Оны? м?рге бедерлеп т?сірілген бейнесі ресми ??жаттар?а басылады. Ол т?уелсіздігімізді? т?л белгісі болып табылады. Онда ша?ыра?, ж?лдыз, уы?, ?анатты т?лпар юейнеленген. (Елта?ба)
- Ол салтанатты жиындарда айтылады. Біз оны шат к??ілмен, ма?танышпен айтамыз. Оны жат?а айта алу – ?р ?аза? баласыны? міндеті. Мен де оны жат?а білемін. (?н?ран)
- Ол елімізді? т?уелсіздігіні? 5 жылды?ына орай Алматы ?аласында т?р?ызыл?ан ескерткіш. Оны? ?стінгі жа?ында?ы ?оладан ??йыл?ан ?анатты барысты? ?стінде о? ?олында ?ыран ??сы, сол ?олында сада?ы, белінде ?анжары бар дулы?алы сарбазды? т?л?асы кескінделген. Оны? биіктігі 28 метрге дейін жетеді. («Т?уелсіздік монументі»)
- Ол Астана ?аласында бар. Ол темірлі ??рылымдардан т?рады. Оны? биіктігі – 105 метр. Оны т?р?ызу елбасыны? ойынан туында?ан. Панорамалы? залды? ортасында а?аш глобус бар. Онда Н?рс?лтан Назарбаевты? ала?аныны? ізі бар. (Б?йтерек)
- Ол 2017 жылы Астана ?аласында ?теді. Оны енгізу ???ы?ын Париж ?аласында бізді? еліміз же?іп алды. ?азір б?л к?рмеге келетін ?она?тарды ?арсы алу?а, к?рмені абыроймен ?ткізуге еліміз дайындалып жатыр. («ЭКСПО-2017» к?рмесі)
?алай ойлайсы?дар, бізге бізді? ?з Т?уелсіздігіміз несімен ?ымбат?
- Ол бізге ата-бабаны? рухын к?тергені ?шін ?ымбат.
- Ол бізге с?нген мемлекетімізді? отын маздатып жандыр?аны ?шін ?ымбат.
- Ол бізге елімізді ?атар?а ?осып, ?лемдік ?ауым?а ендіргені ?шін ?ымбат.
- Ол бізге ата-тарихымызды, ана тілімізді, дінімізді т?р?ызып, «?аза?» деген атау?а ?ан мен жан кіргізгені ?шін ?ымбат.
- Ол бізге «Отан» деп ж?регімізді со?тыр?аны ?шін, «Елім» деп еле?детіп, «Жерім» деп желпінтіп, барша 62 тамырымызды игізіп, ата ж?ртын с?йдіргені ?шін ?ымбат.
Т?уелсіз ?аза?станны? жас ?рпа?ы сіздер, сапалы білімдері?ізбен, саналы т?рбиелері?ізбен елімізді? 50 елді? ?атарына ?осылуына ?з ?лестері?ді ?осы?ыздар, -дей отырып б?гінгі т?рбие са?атымызды ая?таймыз.
+v
Просмотр содержимого документа
«:«Т?уелсіздік ?аза?ты? сан ?асырлы? арманы»»
Тақырыбы: «Тәуелсіздік қазақтың сан ғасырлық арманы»
Мақсаты: Тәуелсіздік туралы терең мағлұмат беру. Ата - бабамыздың тәуелсіздік жолындағы ерлігін үлгі етіп, өз Отанын сүюге, еліне, халқына қызмет етуге тәрбиелеу. Еліміздің тәуелсіздігін атап өту қарсаңында ел тарихына шолу жасау. Тәуелсіз еліміздің жетістіктерімен таныстырып, білгендерін тереңдету.
Көрнекілігі: шарлар, нақыл сөздер, слайд.
Өтілу барысы:
Мұғалімнің кіріспе сөзі: «Тәуелсіздік қазақтың сан ғасырлық арманы» атты ашық тәрбие сағатына қош келдіңіздер! Міне биыл тәуелсіздігіміздің арайлап атқан таңына 23 жыл. Осы жылдар ішінде саяси жүйесі тұрақты, экономикасы дамыған, бәсекеге қабілетті, халықаралық беделі зор қуатты мемлекетке айналдық. Біз тәуелсіздікке қол жеткізу арқылы мәдениетіміз бен салт-дәстүрімізді, дінімізді, тілімізді қайта өркендеттік. Тәуелсіздігіміздің рәмізі саналатын әнұранымызды, туымызды, елтаңбамызды және төл теңгемізді сайладық. Бірлігіміз бен бейбітшілігіміздің негізі Конституциялық заңды бекіттік. Көптеген елдермен экономикалық қарым-қатынас орнату арқылы бүкіл әлемге қайтпас қайсар қазақ деген халықтың бар екенін жария еттік. Мақсатымыз – бәсекеге барынша қабілетті дамыған елу елдің қатарына ену.
Тәуелсіздік жолы оңай жол емес, бұл жолда сан мыңдаған адамның арманы мен тағдыры тәлкекке түсті. Біздің еліміз бүгінгі күнге сондай қиын-қыстау, даңқты жолдардан өтіп келіп отыр. Сондықтан да, тәуелсіздігіміздің мәні өзгеше, бағасы теңдессіз. Ендеше тәуелсіздігіміздің тұғыры әрқашан биік болсын.
1-оқушы: Тәуелсіздік –түбегейлі арманы боп қазақтың,
Толық жеңіп алу үшін еркін өмір, азат күн,
Озбыр, қатал кезеңдерде қылышынан қан тамған,
Қайран менің халқым, көрді-ау не түрлісін азаптың!
Ұйтқи соғып дүлей, көз аштырмай шаң басты,
Жанға жайсыз осы жағдай ұзақ жылға жалғасты.
Қайран халқым, қасіретті, зұлмат жайға тап болып,
Көрді небір тауқыметті, күні түнге ұласты.
2-оқушы: Жазықсыздан жазаланды небір текті, білікті,
Жазалаушы озбыр жүйе ұлт жағдайын ұмытты.
Әділетті жарық дүние, жарқын өмір аңсаған,
Небір ерлер сұм жендеттің назарына ілікті.
Олар іздеп азат өмір, талай сағым қуыпты,
Қиын сәтте талайларды кекті ашу буыпты.
Қай кезде де талай қарғыс атқыр тегеурінді қарсылық,
Ауыз бағып аңдығандай алдарына шығыпты.
3-оқушы: Қаңға сіңген қасиетті, тұңшықтырды рухты,
«Ескіліктің қалдығы» деп дәстүр, әдет-ғұрыпты.
Ұлтымыздың тарихынан аулақтатып іргені,
Дінге, ділге және туған тілге салды құрықты.
Қудалауға түсті бәрі, бұзды осылай шырықты,
Тілімізді қолданыстан шеттеуге тырысты.
Халқым өткен осыншама қиянатты жолдарда
Қаншама жаңа қасиетті Ана тілін ұмытты.
4-оқушы: Айдау, ату зобалаңнан қаншама қан төгілді,
«Елім» деген қаншама жан шұңқырларға көмілді.
Тәркілеу мен ашаршылық елді жоя жаздаған,
Бұл жазалар халқымызға неге қатал берілді?!
Он жетінші қазан төңкерісі алдында
Қазақ саны алты миллион болғаны анық жадымда.
Отыз тоғызыншы жылғы қорытындысы санақтың,
Бір миллион тоғыз жүз мың, саны болды қазақтың.
5-оқушы: Кімдер көрген жан шошырлық масқараны мынадай,
Еш жазықсыз адамдарды қырғаны ма қынадай?!
Сталинге хат та жазды, болды талай толқулар,
Зиялылар және халық бұл қорлыққа шыдамай...
Желтоқсанда жас қазақтар дербестікті аңсаған,
Өктемдікке қарсы тұрып көтерілді қанша жан.
Осыдан соң КСРО-ның елдерінің көбінде
Бүлік шықты,
Бұл – жүйенің сиқы еді қаусаған.
6-оқушы: Сілкіп тастап сол жүйені, толық жойып азапты,
Шүкір Алла, көппен бірге жарылқады қазақты.
Ел сапына ұзақ күткен аяулы да ардақты,
Арайлана нұрын төккен тәуелсіздік таңы атты.
Тәуелсіздік – баға жетпес құндылығы халқымның,
Қорғанысың дін мен тілдің, ата-дәстүр, салтымның.
Қанымыз да, жанымыз да, арымыз да – бір өзің,
Біз тілейміз мәңгілігін салтанатты қалпыңның.
Ән: «Қазақтай ел қайда».
Мұғалім: Еліміздің басынан азап та, аштық та, сұм соғыс та өтті. Әсіресе ХХ ғасыр қазақ халқы үшін ауыр, қайғыға толы кезеңдерімен есте қалады. 1917-1920 жылдардағы Азамат соғысы, 1928-1932 жылдардағы аштық пен зұлматтан жүз мыңдаған қазақтар аштан өлді және жазықсыз жаланың құрбанына айналды. 1941-1945 жылдары Ұлы Отан соғысы болды. 1986 жылғы жерді дүрсілкіндірген желтоқсан оқиғасы. Желтоқсан оқиғасына 27 жыл толды. Бүгінгі жарқын өміріміз сол қаралы күндердің жеңісті жемісі.
Осы бір тағылымы терең оқиғаның себептеріне үңіліп көрейік, жауап іздейік.
1-сұрақ: Желтоқсан оқиғасының шығу себебі не?
7-оқушы: 1986 жылы 16 желтоқсанда Қазақстан компартиясы орталық комитетінің пленумы болды, онда Д.Қонаевты Қазақстан компартиясы орталық комитетінің бірінші хатшылығынан босатып, орнына Колбинді сайлады. Колбин Қазақстанда тұрмайды, онда қызмет етпеген. Міне, осы пленум шешіміне қазақ жастары бейбіт түрде наразылық білдіріп алаңға шықты. Жастар шеруі желтоқсан айының 17-18 күндері болды. Бұл оқиға сол себепті де тарихта желтоқсан оқиғасы деген атпен қалды.
2-сұрақ: Жастар наразылығы неге біздің және Мәскеу тарапынан қолдау таппады? Неге жаныштауға тырысты?
8-оқушы: Республиканың Колбин бастаған жаңа басшылығы олармен терезесі тең түрде пікір алысып, ұсыныстарына құлақ салуды намыс көрді. Олар әкімшілік-әміршілдік өктем көкірек, өр мінез көрсетті. Республикада тұратын 6 миллионнан астам адамнан, қазақтан лайықты ешкім таппай, сенімсіздік білдірген Мәскеуге қарсы бұл жастар қозғалысын олар ұлтшылдық, нашақорлық деп айып тағып, жаныштады.
3-сұрақ: Әділдік үшін күрескен жастардың қаншасы жауапқа тартылды?
9-оқушы: Бұл оқиғаға байланысты 103 адам жауапқа тартылды. 99-ы сотталды. Алматы қаласы бойынша 2401 адам қамауға алынып оқудан 309 студент шығарылған, 99-ның ішінде 2 адам өлім жазасына кесілген. Олар: Қайрат Рысқұлбеков, Мырзағали Әбдіқұлов.
4-сұрақ: Желтоқсан оқиғасында ерен ерлігімен көзге түскендер болды ма, олар кімдер?
10-оқушы: Өскемен педагогикалық училищесінің І курс студенті Сәбира Мұхаметжанова бар жоғы 16 жаста еді. 26 желтоқсан күні астанадағы дүрбелеңге үн қосқаны үшін оның ар-намысына тиетін масқара сөздермен балағаттап, қорлық көрсетеді. Училищеден жазықсыз шығарып жіберген қорлығына шыдай алмай жатақхананың 5-қабатынан құлап өледі.
11-оқушы: Алматының Чайковский атындағы музыкалық училищесінде қобызшы мамандығы бойынша оқып жүрген Ләззат Алтынайқызы Асанованың он алты жылдық қысқа ғұмыры ерте үзілді. Ол Әлия мен Мәншүк сияқты қазақтың ер жүрек қыздарының ерлігін қайталады.
12-оқушы: Ербол Сыпатаев энергетика институтының ІІ курс студенті болатын. Ербол бір үйдің жалғыз баласы еді. 1986 жылдың 19 желтоқсанында ауруханаға бас сүйегі мен иығынан жарақаттанған Ерболды әкелді. Ол есін жимастан қайтыс болды.
13-оқушы: Желтоқсан қаһарманы Қайрат Рысқұлбеков жиырма екі жыл ғұыр кешті. Елінің болашағы, бостандығы, егемендігі үшін күрескен Қайратты «Совицкийді соққыға жықтың, сонын нәтижесінде ол қайтыс болды» ,- деп жала жауып, түрмеге қамап, зорлық-зомбылық көрсетті.
14-оқушы: Желтоқсанда шындық жырын шырқаймын деп шарқ ұрдың,
Желтоқсанда егеменді ел болсақ деп талпындың.
Кеудеңде әлі сызы жатыр сол кездегі салқынның,
Айналайын, айналайын жас өркені халқымның!
15-оқушы: Әр қазақтың есіңде сақталады,
Желтоқсандық өркендер ақталады.
Ер намысын қорғаған сарбаздарым,
Ерліктерің мәңгілік сақталады.
(Бұл қыршыннан кеткен қазақ жастарының сөнген шырақтары).
Желтоқсан оқиғасында әділдік үшін күрескендердің бірі – Қайрат Рысқұлбеков жайындағы көріністен үзінді тамашалаңыздар.
Қайрат: Таспа тілгенде тәнімнен тозаң ұшырдың,
Балағаттайсың, маған бір шын, түсіндім.
Жазықты екем, қайталай берем несіне,
Оқып көр міне, өлеңге түнде түсірдім.
Тергеуші: Түкірдім мен жырларыңа,
Ит, не деген өткір едің.
Ине сұқтым тырнағыңа,
Өлердей ғып теркіледім.
Алдау, арбау тәсілімен
Салдым қанша жанға бұғау.
Тәнің таудың тасы білем,
Мойындата алмадым-ау.
Қайрат: Мойындата алмайсың,
Адал арым,
Көзің жетіп болды ғой, бағалағын.
Меңсіз едім, жақпасаң маған қасқа,
Отыз жеті емес бұл замандасқа.
Тергеуші: Байқа сексен жеті бұл бүлігі көп,
Отырсың ғой қылмыстың дүбірі боп.
Тіліңді безеп өлең айт маған десең,
Савицкийды өлтірдің алаңда сен.
Қайрат: Бітер екен осы бір «кеңес» қашан...
Инженерді көргем жоқ мен ешқашан.
Өлтіргем жоқ!
Құдай мен достар куә!
Тергеуші: Ах, баскесер тағы да басталды ма?
Періштегі бейкүнә жұтынасыз,
Куә қылып, қалайша құтыласыз?
Қайрат: Соншалықты зымиян болар ма едің,
Қолдан жасап алдыңдар, түсінемін.
Қалай тани қояды олар мені,
Ғұмырымда көрмеген кісілерім.
Қалай жасап береді заңға «бұзық»,
Алаң шетін баспаған маржа «мұжық».
Тергеуші: Тісіңді қайрап кектенесің бе,
Ұлы халықты жек көресің бе?
Қайрат: Жұмысым жоқ халқыңда, тарт тіліңді,
Олар әлі біледі ақтығымды.
Тергеуші: Жиылып бүркіт болмас он мың қарға,
Үкіметті мұқатпақ болдыңдар ма?
Бәрібір іске аспады амалдарың,
Қарғадай қаңқылдаған надандарың.
Жарық дүниеге сені енді қайтармаймыз,
Паспортыңды атуға даярлаймыз.
Тергеуші: Жүрегіме зіркілің от қояды,
Шұқыдым деп мақтанба
Көзге кенет.
Сен сияқты залымдар көп қой әлі,
Әлдеқашан дүние өзгерер еді
Кетсемдағы атылып өкінбеймін,
Күресімді бірақ та тоқтатпаймын.
Міне саған түкірем алдыменен,
Тфу бетіңе, жан алғыш.
Қайратты алып кетеді.
Мұғалім: Арада 4 жыл өткен соң, 1990 жылы 17 желтоқсанда сол алаңға ескерткіш тақта қойылып, желтоқсан оқиғасын зерттеу коммисиясының төрағасы Мұхтар Шаханов жастарға арнаған жалынды өлеңін жазды.
Тағдырыңды тамырсыздық індетінен қалқала,
Әр адамда өз анасынан басқа
Жебеп жүрер, демеп жүрер арқада
Болу керек құдіретті төрт ана.
Туған жері – түп қазығы, айбыны,
Туған тілі – сатылмайтын байлығы.
Туған дәстүр, сал-санасы –тірегі,
Қадамын шуақ шашар үнемі.
Және туған тарихы, еске алуға қаншама
Ауыр әрі қасіретті болса да.
Төрт анаға әнін жалғай алмаған
Пенделердің басы қайда қалмаған?
Төрт анасын қорғамаған халықтың
Ешқашан да бақ жұлдызы жанбаған.
Қасиетті бұл төрт ана – тағдырыңның тынысы,
Төрт ана үшін болған күрес – күрестердің ұлысы!
16 желтоқсан оқиғасынан кейін арада бес жыл өткенде 1991 жылдың желтоқсан айының 16-сы күні қазақ елі шынайы тәуелсіздік алды.
«Сандар сыр шертеді»
Елтаңбаның авторы кім? (Жандарбек Мәлібеков, Шотаман Уәлиханов)
Тудың авторы кім? (Шәкен Ниязбеков)
Әнұранның авторы кімдер? (Н.Ә.Назарбаев, Ш.Қалдаяқов, Ж.Нәжімеденов)
1993 жылы 15 қарашады Қазақстан Республикасының ұттық валютасы айналымға енді.
1994 жылы наурыз айында қазақ ғарышкері Талғат мұсабаев ғарышқа ұшты.
1995 жылы 30 тамызда Қазақстан Республикасының Ата заңы қабылданды.
1998 жылы 10 маусымда Астана қаласының халықаралық тұсаукесері өтті
Мұғалім: Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың Егемен Қазақстан үшін жасаған аса маңызды жұмыстарын атап өтейік.
Ел тәуелсіздікке қол жеткізді.
Егемен Қазақстанның жаңа Коституциясы жасалды.
Барлық көршілес елдермен мемлекеттік шекаралар заңдастырылды.
Ядролық палигон жабылды.
Ұлттық валюта енгізілді.
Қос палаталы парламен құрылды.
Қазақстан Республикалық Қарулы Күштері жасақталды.
Жаңа Астан тұрғызылды.
«Елімнің елдігінің белгілері»
Мұғалім: Елбасымыз өзінің ерен еңбегінің, кемеңгерлігінің арқасында елімізді әлем танитын елге айналдырды. Бүгінгі таңда біздің еліміз Қазақстан еш елден кем түспейтін тәуелсіз, бейбіт, ынтымағы жарасқан ел.
Біздің елімізді әлемге паш етіп иұрған ұлттық нышандарымыз бар. Сол белгілер арқылы бізді өзге елдер тани алады. «Еліміздің елдігінің белгілері» не болды екен? Ойланып көрейік...
Ол мектептердің, ауруханалардың, әкімшіліктердің алдында ілулі тұрады. Оның түсі шексіз ашық аспан түсін білдіреді. Еліміздің спортшылары жеңіске жетіп, оны биікке көтеріп жүр. (Ту)
Оның тарихи бастауында мөр таңбасы тұр. Оның мөрге бедерлеп түсірілген бейнесі ресми құжаттарға басылады. Ол тәуелсіздігіміздің төл белгісі болып табылады. Онда шаңырақ, жұлдыз, уық, қанатты тұлпар юейнеленген. (Елтаңба)
Ол салтанатты жиындарда айтылады. Біз оны шат көңілмен, мақтанышпен айтамыз. Оны жатқа айта алу – әр қазақ баласының міндеті. Мен де оны жатқа білемін. (Әнұран)
Ол еліміздің тәуелсіздігінің 5 жылдығына орай Алматы қаласында тұрғызылған ескерткіш. Оның үстінгі жағындағы қоладан құйылған қанатты барыстың үстінде оң қолында қыран құсы, сол қолында садағы, белінде қанжары бар дулығалы сарбаздың тұлғасы кескінделген. Оның биіктігі 28 метрге дейін жетеді. («Тәуелсіздік монументі»)
Ол Астана қаласында бар. Ол темірлі құрылымдардан тұрады. Оның биіктігі – 105 метр. Оны тұрғызу елбасының ойынан туындаған. Панорамалық залдың ортасында ағаш глобус бар. Онда Нұрсұлтан Назарбаевтың алақанының ізі бар. (Бәйтерек)
Ол 2017 жылы Астана қаласында өтеді. Оны енгізу құқығын Париж қаласында біздің еліміз жеңіп алды. Қазір бұл көрмеге келетін қонақтарды қарсы алуға, көрмені абыроймен өткізуге еліміз дайындалып жатыр. («ЭКСПО-2017» көрмесі)
Қалай ойлайсыңдар, бізге біздің өз Тәуелсіздігіміз несімен қымбат?
Ол бізге ата-бабаның рухын көтергені үшін қымбат.
Ол бізге сөнген мемлекетіміздің отын маздатып жандырғаны үшін қымбат.
Ол бізге елімізді қатарға қосып, әлемдік қауымға ендіргені үшін қымбат.
Ол бізге ата-тарихымызды, ана тілімізді, дінімізді тұрғызып, «қазақ» деген атауға қан мен жан кіргізгені үшін қымбат.
Ол бізге «Отан» деп жүрегімізді соқтырғаны үшін, «Елім» деп елеңдетіп, «Жерім» деп желпінтіп, барша 62 тамырымызды игізіп, ата жұртын сүйдіргені үшін қымбат.
Тәуелсіз Қазақстанның жас ұрпағы сіздер, сапалы білімдеріңізбен, саналы тәрбиелеріңізбен еліміздің 50 елдің қатарына қосылуына өз үлестеріңді қосыңыздар, -дей отырып бүгінгі тәрбие сағатымызды аяқтаймыз.
459
89 411 
