Тамеки - өмур душманы

Текшерилди:

Организатор:___________Г.Абдыкеримова

“____”__________2019

Сабактын темасы: ТАМЕКИ - ОМУР ДУШМАНЫ.

Сабактын максаты: 1.Тамекинин тарыхы,анын зыяндуулугу,адам омурунун душманы экендигин

уй-булолук казынага чыгым алып келерин,кунумдук турмуштка зыян алып келери

жонундо билишет.

2.Окуучулар тамекинин зыяндуулугу ,ар кандай рак ооруларына алып келери

жонундо ой жугурто алышат.

3. Терс адаттардан алыс болууга, спортту суйууго тарбияланышат.

Сабактын жабдылышы: Тустуу суроттор,макал-лакаптар,ноутбук,стикер.

Сабактын тиби:Жаны материалды оздоштуруу.

Сабактын ыкмасы: Топто иштоо.

1.Сабактын журушу: Уюштуруу. Саламдашуу.

Болду эшикте конгуроо,

Биз сабакты баштайлы.

Угуп эжей создорун,

Биз тартипти сактайлы.

-Балдар маанайынар кандай?-Жакшы.Маанайынар жакшы болсо бири-бирибизге жагымдуу

маанай каалап коелучу.(окуучулар бири-бирине комплемент айтышат)

Окуучулар: Кайрымдуу бол калыс бол,Кара озгойдон алыс бол.

Касташканды коелу, Хан дос болсон келе кол!

-Кана балдар азыр кайсы сабак?.—Тарбиялык саат.

-Ким кузотчу? Ким жок?

- Бугун кунго кандай кун?-Бугун кунго шаршемби.Бештин айынын жыйырмасы.

-Кун ааламга нурун кандай чачат?-Кун ааламга нурун тегиз чачат.

-Эмесе кун сыяктуу озубузго “Алтын эрежени” кабыл алып алалы.(эреже кабыл алынат.)

Мугалимдин созун угабыз, Башканын да оюн сыйлайбыз.

Тартипти сактайбыз. Топто бири- бирибизди сыйлайбыз.

Сабакка активдуу катышабыз. Ой айтууда озгонун да оюн сыйлайбыз.

Ой айтууда кол которуп суйлойбуз. Регламентти сактайбыз.

-Балдар биз “Алтын эрежени”кабыл алдык.Бул биздин сабактын акырына чейин кабыл

алган мыйзамыбыз болуп эсептелет.Мыйзамга баарыбыз баш ийебиз.

- Азыр баарынар доскага чыккыла.Топко болунобуз.Баарынар мобул бармактарды алгыла.

Кок бармактарды алгандар “Кок терек”тобу ,ак бармактарды алгандар “Ак терек” тобу

болуп топко болунуп олтургула.Топ башчыларын шайлап алалы.

-Балдар менин колумдагы эмненин кутучасын коруп турасынар?—Тамекинин.

-- Туура айтасынар тамекинин кутучасын коруп турасынар.Демек биздин бугунку тарбиялык

саатыбыздын темасы эмне жонундо деп ойлойсунар?—Тамеки жонундо.

Биздин сабагыбыздын максаты томонкудой.(сабактын максаты айтылат.)

“Билем” , “Билгим келет” ,“Билдим”деген стратегияга конул бурабыз.

-Тамеки жонундо эмнени билесинер?Окуучулар билгендерин жазышат,”билем”мамычасына

жармаштырышат.—Тамеки жонундо эмнелерди билгинер келет? Окуучулар жазышат

“билгим келет” мамычасына жармаштырышат.

--Балдар силердин конулунорду томонку фильмге бурам ,конул коюп коргуло.(талкуу болот.)

--Демек, балдар биз бугунку сабагыбызда тамекининтарыхы,тамеки омурдун душманы экен-

диги жонундо,уй булолук казынага аябай чон чыгым алып келери жонундо маалымат аласынар.

Тамекини биринчи жолу италиялык саякатчы Христофор Колумб 1442-жылы Кубанын гайти аралынынан корушкон.Жергиликтуу калк кандайдыр бир кургатылган осумдуктордун жалбырактарынан оролгон тутуктун бир учун куйгузуп,экинчи учун соруп,оозунан буркуратып тутун чыгарышканын байкашкан.

Ошол жердеги элдер жалбырактарды “табако” же “сигаро” деп аташкан.Экинчи жолку саякатын америкага жасап ал жерден тамекинин уругун алып келип Испанияга кооздук учун эгишкен.Ошентип тамеки бут олкого тараган.16-кылымда тамекинин зыяндуулугун билишкен.

Англияда тамеки чеккендерди олум жазасына тартышкан.Тамеки биздин олконун туштугундо коп эгилет.

Адам баласы тамекинин омурго зыян экенин билсе дагы чеге беришет.Тамеки тартууну кээ бири “мода” катары чегишсе кээ бири кайгы капаны унутуу учун чегишет.Азыркы учурда тамеки

чегуу дуйно жузуно кенири тараган.Кыргызстандын 80% эли тамеки чегет экен.Тамеки тартканда адам баласы 800 го жакын зыяндуу заттарды жутат.Улуу адамдар тамекинин зыяндуу жактарын коп айтышат .Бирок оздору кээде тамеки чегип тескери орнок корсотушот.Тамеки чеккенге аракет жасаган орточо жаш – 8 жаш болуп эсептелинет.Тамеки тарткандан кийин 5-10 секунддадан кийин

уулуу химиялык бирикмелер адамдын денесине тарап ууландырууну баштайт.Баш айлануу,конул айлануу жана башка жагымсыз нерселер сезилет.Эгерде адам жагымсыз сезимдерге карабай тамеки чегууну андан ары улантса, анда анын организми уулу химиялык бирикмелердин узгултуксуз булагына конуп калат.

(Баклашкага тамекинин тутунун уйлоп,окуучуларга мисал катары корсотом.Слайд корсотулот.)

Тамекинин тутуну ушул сыяктуу опкого барып чайыр болуп жармаша баштайт.Опко акырындык менен жараксыз абалга келип ракка айланат.Рак- деген бул опконун клеткаларынын чирип, жараксыз абалга келиши.Ошондой эле башка организмге да мисалы: жаш балдардын психикалык жана физиологиялык онуугусуно терс таасирин тийгизет.Балдар кобуроок ооруйт,иммунитети начарлайт,ачуулуу болот.Бойрок,журок,боор,нерв оорулары кучойт.Азыркы учурда аялдар, кыздар да эркектер менен тен жарышып чегишет.Кыздар келечектеги эне экенин эске алышпайт.”УУлдун ден соолугу улуттун ден соолугу,кыздын ден соолугу кыздын ден соолугу кыргыздын ден соолугу”экенин ойлошпойт.35 жыл тамеки чеккен эркектердин омуру 7 жылга ,ал эми аялдардын омуру 5 жылга кыскарат.Тамеки чеккен адамдын ону:

а) Ону саргайып калат.

б)Унутчаак болуп калат.

в)Келбетинин карылыгы.

г)Бетине бырыш тушот.

д) Тез-тез жотолот.

Тамеки чекпеген адам менен ушул сапаттары менен айырмаланып турат .

Тамеки тарткан адамдын журогу начарлайт,инфаркт пайда болот.Тамеки тарткан жаш балдар эмне иш жасап жатканын,организмине уу заттарды топтоп жаткандыгын билишпейт.Тамекиден калган бучокторду жолго таштап шаарыбызды ,айылыбызды булгап жатабыз.

Окуучуларга карточка таратылат.Топто талкуулашып, презентацияга бирден окуучу чыгат.)

Андан кийин “Билдим” мамычасы боюнча стикерлер таратылып,окуучулар билгендерин жазышып чапташат.Кошумча окуучулар чыгышат,быйтыкчалар жармаштырылат.)

-Балдар тамеки жонундо ыр билесинерби?.Окуучулар билген ырларын айтышат.

(корком айтып берген окуучуларга быйтыкчалар берилет.)

2.Бышыктоо:”Билдим”стратегиясы боюнча окуучулар менен суроо-жооп жургузулот.

а) Тамекини эн биринчи кайсын жерден корушкон?

б)Ал саякатчынын аты ким?

в)Тамекини эмне деп аташкан?

г)Тамекинин ден соолукка кандай терс жактары бар экен?

д)Тамекини чексе болот бекен?

ж)Тамекини курамында кандай уулуу заттар бар?

з)Кандай ооруларга алып келет?

3Баалоо:Топтордун иш аракеттери боюнча топ башчылары жыйынтык чыгарат.

3.Уй тапшырма: “Биринчи байлык- ден соолук” деген темада дил баян жазып келуу.(уй тапшырманын темасы ар бир окуучуга стикергежазылып таратылат.

1. Тамекинин тарыхын,тамекинин адам омурунун душманы экендигин,уй- булолук казынага чыгым алып келерин ,кунумдук турмушка зыян алып келери жонундо билесинер.

2.Тамеки жонундо оз ойлорунарды айта аласынар,тамеки жонундо ырларды айтып,учкул создор-

дун жана текстердин маанисин талкуулайсынар.Оздук гигиенанарды таза кармоого уйроносунор.

3 Терс адаттардан алыс болуп,ден соолукту сактоого жана спортту суйууго тарбияланасынар.

Эгерде окуучулар :

Тамекинин тарыхы жонундо билишсе,

Тамекинин адам омурунун душманы экенин билишсе,

Уй- булолук казынага чон чыгым алып келерин билишсе,

Тамеки жонундо оз ойлорун айта алышса,

Тамеки жонундо ырларды айтып бере алышса,

Текстердин мазмунун тушунушсо.

Оздук гигиенаны сактоого уйронушсо

Терс адаттардан алыс болуп, ден соолукту сактоого жана спортту суйууго тарбияланышса анда сабак максатына жетти деп билсек болот.

Мугалимдин созун угабыз.

Тартипти сактайбыз.

Сабакка активдуу катышабыз .

Ой айтууда кол которуп айтабыз.

Башканын да оюн сыйлайбыз.

Топто бири-бирибизди сыйлайбыз.

Регламентти сактайбыз.

Текшерилди:

Организатор:______________Абдыкеримова.Г

“______”__________________2019-жыл.

С.Дозонов атындагы жалпы билим беруу орто мектебинин 4-классынын окуучуларынын кучу менен Баткен коогаланынын 20 жылдыгына карата даярдалган “Жоокердин сыйлыгы-элдин сыймыгы” аттуу конкурстун

П рограммасы.

Конкурстун темасы: “Жоокердин сыйлыгы-элдин сыймыгы.”

Конкурстун максаты: 1.Окуучулар Ата Мекенди коргоо ар бир атуулдун парзы экендигин,мекенге чыккынчылык кылуу, ага кызмат кылуудан баш тартуу эн жаман сапат экендигин билишет.

2.Окуучулар оз коз карашын эркин,ырларды корком айтууга машыгышат.

3. Патриоттук сезими ойгонуп, Ата мекенди суйууго,ак дилден кызмат кылууга,коргоого жана жаман илдеттерден арылууга тарбияланышат.

Жабдылышы: Плакаттар, эмблема,суроттор,макалдар,тех.каражаттар.

Конкурстун журушу: 1.Уюштуруу иштери.

2.Мугалимдин созу.

1.Саламдашуу.

2.Корком айтуу.

3.Жеке номер.

4.Сценарий корсотуу.

5.Макал айтышуу.

6.Фонограмма.

7.Жеке номер.

8.Бий.

9.Онорлорун корсотуу.

10.Топ башчыларынын таймашы.

11.Эмблема чечмелоо.

12.Хор.

“Чек ара” тобу.Топтун жетекчиси:Эркинова Жанылай.

1.Саламдашуу.

Жанылай. Адилет.

Салам айтам а дегенде, Ук жер жузу, бут аалам,

Саламдашуу салт экен кыргыз элде Урмат сыйдын куусун чалам.

Саламдашпай отуп кетсем башка созго, Ушул жерде олтурган калыстарга,

Анда куноо болот ко озубуздо. “ Чек ара” тобунан ысык салам.

Нурай. Куткелди.

Асмандагы ай сымал, Ала-Тоонун койнунда,

Акырын басып келейин. Жашаган элим аманбы?

Издоо салган калкыма, Кокурокко колду койуп,

Ийилип салам берейин. Уулунар айтат саламды.

Айзирек. Асема.

Салам,салам,саламбы? Кыргызымдын тоолору аскар-аскар

Салам айткан жаманбы? Карачы кандай сонун биздин жаштар

Кыргызымдын салты бар, Бугунку боло турган кечебизге,

Салам айтуу жаманбы? Куч сынашып королучу атаандаштар.

Сезимай. Даниел.

Салам айтам аска-зоонун кары болуп, Роза гулу ачылган,

Салам айтам,жамгырымдын суусу болуп, Жалбырагы жашылдан.

Салам айтамЧаткалымдын тоосу болуп, Ушул турган атаандаштарга,

Салам айтам,кыргызымдын кызы болуп. “Чекара” тобунан ысык салам.

2.Корком окуу.(Музыканын коштоосунда эстеликтин жанында эки

солдат кайтарып турат.)

Жаныл: Эр жигиттин бек намысы,

Душмандардан элин коргойт баарысы.

Ала-тоонун монгусундой мелтиреп,

Тунок алган журогундо намысы.

Асема: Чек арада аскер турат мылтык асынып,

Журогундо намыс ыйман катылып.

Эл жерин коргойт кун-тун душмандан,

Ата-баба мурас кылып калтырган.

Нурай: Чек арада аскер турат куну-туну,

Оз элине кошуп чымчым улушун.

Коз ирмебей чек арачы кайтарып,

Актап ыйык,эне сутун умутун.

Сезим: Тынчтык каалайм улуу кыргыз элине,

Сыймыктанам кереметтуу жерине.

Ушул созду туу кылып бийик кармайм,

Эр жигит эл четинде ,жоо бетинде.

Айзирек: Чоку болот тоолордун бийик жери,

Чокудай бол кыргызымдын жигиттери.

Чок кармаган колун менен баатыр бол деп,

Чон аталар остургон сени мени.

Хор: Ошон учун мекенди коргоо,

Бизге кымбат баарынан!

3. Жеке номер: Адилет,Эльхан,Даниел.

Мен уулумун шамал жиреп оскон кыргыздын.

Уйу болгон эзелтеден кокто жылдыздын,

Корку ажайып коз талдырган эси чындыктын.

Ала-Тоодо ат салышып буркут таптаган,

Мен уулумун шамал жиреп оскон кыргыздын.

Сыймыктанам мактанам,

Жер жузуно жар салам,

Мен кыргыздын уулумун.

Уламалап уясынан ыйык нур куттун,

Ыйык колдун уулу болуп бостон кыргыздын.

Кыйындыкта оттой жанып белин чечпеген,

Мен уулумун коз ирмебес баатыр кыргыздын.

Сыймыктанам мактанам,

Жер жузуно жар салам,

Мен кыргыздын уулумун.

Тупкулугун тупто бекем жашоо турмуштун,

Тун боздурбай сактап алгын ыйык кыргызды,

Уй чебердеп тундугуно жылдыз кадаган,

Мен уулумун кут чегерген чебер кыргыздын.

Сыймыктанам мактанам,

Жер жузуно жар салам,

Мен кыргыздын уулумун.

4.Сценарий корсотуу.”Саманчынын жолу.”Жанылай,Асема.

5.Макал айтышуу.Айзирек,Арзуу.

6.Фонограмма: Айзирек,балдар тобу.

7.Жеке номер. “Мекен ыры”кыздар,балдар.

8.Бий: Патриот бийи.Жанылай,Асема.

9. Онорлорун корсотуу.Балдар тобу.

10.Топ башчыларынын таймашы.

11.Эмблема чечмелоо.

Ата журттун кадырын, Балтыр этим толгондо,

Биле электер билишсин. Коен журок болбоймун.

Оз мекенин коргоо бул, Чек араны кайтарып,

Зор милдети жигиттин. Ата журтту коргоймун.

Илгертен эле эркек бала эр жеткенден тартып эл-жерин коргоп ,башка элге намыс алдырбай келген.”Эр жигит эл четинде жоо бетинде” деген макал да ошондон улам айтылып калган.

Корголбогон жер башкалардын колуна отуп кетет,алар басып алса кайра алуу кыйынга турат.Ошондуктан биздин баатыр жигиттерибиз биздин мамлекетибиздин чек арасын коздун карегиндей,кан-жанын аябай коргоп турушат.Биз дагы эр жетип чонойсок элибизди,жерибизди коргойбуздеп убада беребиз.

12.Хор:Тынчтык ыры.

2-топ.”Мекен”тобу.Топ башчысы Кутманова Акмаанай.

1.Саламдашуу.

Акмаанай. Асема.

Саламдашуу салт экен ,Баш ийип таазим этемин,

Сабырдуу кыргыз элимде. Арыбаныздар мээримдуу эжейлерим

Салтты биз да колдойлу, Озубузду тааныштырып кетейин,

Салам айтат сиздерге.Конкурска келген”Мекен”тобу деп билиниздер

“Мекен”тобунан ысык салам.

Адахан. Арзуу.

Алик алып “Мекен” тобу, Мелдеш,мелдеш,мелдеш дейт,

Саламды биз да берели. Мелдешууго келдик дейт.

Жалпы отурган куйормандарга, Куч сынашып баарыбыз,

Салам бербей кетпейли. Жеништерге жетсек дейт.

Аяна. Эльхан.

Калыстарга айтарыбыз, Бербейт деп бизге саламды,

Таразанар так болсун. Бекерге бузба санады.

Эки жакка тен болсун, Ар кайсы ишке талпынган,

Конкурс журуп жатканда, Атаандашттар аманбы?

Жан тартмайлар жок болсун.

Нуркыз: Ороз.

Кана балдар бизда карап турбайлы,

Намысты колдоналдырбайлы.

Баштайла анда баштайлы!

2.Корком окуу Музыканын коштоосу менен солдат кийим кийген

Эки окуучу ары-бери басып.дурбу менен алысты карашат.)

Адахан:Эсте энелер бомбалардын учканын,

Кош айтышып баландын кан кусканын.

Чачын жулуп жашка бетин жуудуруп,

Отсуз куйуп кара тутун жутканын.

Эсте энелер,эстегиле бут баарын,

Талаа жарып танкалардын чыкканын.

Эстегиле!Эстегиле!

Бакчан тепсеп,чынарынды жыкканын.

Нуркыз: (Эне кейпин кийип чыгат)

Эстедим.Эстедим садагасы.Кантип гана унутайын.Жашы 20-25тердеги азамат жигиттер эли-жерин фашисттик баскынчылардан коргоп,кан куйгон согушка аттанышты.Согуш деген-согуш.Анда олум. Анда кайгы,анда-коз жаш.

Эльхан: Эсте энелер,батыш жакты карачы,

Ачылгансыйт ошол кездин жараты.

Анда бироо согуш отун жакпасын,

Айт баарына,Ата журтун сактасын.

Сенин кызын,сенин уулун,суйгонун.

Гулун эксин ушул сонун дуйнонун!

Баары:Ким биринчи,Ок чыгарса,

Эне суту дениз болуп каптасын!

Биз Ата Мекенди коргойбуз!

3.Жеке номер.” Бишкегим.” Эльхан

4.Сценарий корсотушот. “Биринчи мугалим.”

5.Макал айтышуу.Айзирек Арзуу

6.Фонограмма.Айзирек ,кыздар тобу.

7.Жеке номер.Аяна

Кыргызымдын жигиттери.

Ала качып,ала качып аргымактар арыш керет,

Азанатып азаматтар намыска бек.

Шамдай жанып алышып,Шамал менен жарышып,

Жузун суртуп булутка,Журогу от каны ысык.

Ала_тоону бек кылып,Ата-Журтту бек кылып,

Абалтадан шок болот,Алоолонгон от болот,

А болбосо жок болот,Кыргызымдын жигиттери.

Дунгуротуп жердин устун тулпар келет.

Дунгуротуп дуйно жузун шумкар келет.

Кымындашат кыргыздар,Жымындашат жылдыздыр.

Ал анткени алардын Арасында Чынгыз бар.

Аалам кезет жомоктой,Ак калпагын жоготпой.

Акыл эсин камчылап,Аккууладай алкынат,

Ай жылдызга талпынат,Кыргызымдын жигиттери.

Учту мыны ,Айчурокпу же аккуубу,

Шукшурула жигит шумкар сыяктуубу?

Закымдады кыз улан,Жакындады боз улан.

Ана жетти,жетти!Бек кучактап кетти,кетти!

Ак суйууго бек болот,Ак достукка чеп болот.

Кызыл гулун соолбосун,Кыдыр болуп жолдошун.

Кыраан манас колдосун,Кыргызымдын жигиттерин!

8.Бий.Кок бору.Адахан,Эльхан,Ороз.

9. Онорлорун корсотуу.Балдар тобу.

10.Топ башчыларынын таймашы.

11.Эмблема чечмелоо.

Мен солдатмын таалай учун солдатмын,

Калк кулкусун корго келбейт алмашкым.

Очошкондун кулун кокко сапырып,

Оз мекенин сактай турган солдатмын.

Укта бобок,тынч укта, Ойно бобок бейкапар,

Тушторду кор кулкулуу. Эч нерсени ойлобой.

Чекте аган сак турат, Аган чекте сак турат,

Сени коргоп куну-тун. Сени мени коргогон.

12.Хор.Жаштар маршы.

1999-жылы 23-август куну Баткен районунан 150км алыстыкта жайгашкан Алтын жайлоо жана Самаркандек айылында азиат тибиндеги белгисиз 150 дой куралчан адамдар басып киришип,Алтын жайлоо жергесиндеги геологдордун убактылуу баш калкалаган жерине кол салышып,ИИМдин ички аскерлеринин башчысы генерал майор Р.Саматов,4 япон жана алардын котормочусун, ошондой эле Орто Сай капчыгайындагы 40 чамалуу уйду барымтага алышкан.Барымтадагыларды бошотуу жонундо суйлошуулор жургузулгондо алар:

1.Баткен территориясынан Тажикстандын Жерге-Тал району менен Ленинабад областы аркылуу Озбекстанга отуп туруучу туруктуу коридорго ээ болуу.

2.Оздорунун материалдык абалын чындоо учун аба транспортуна жана акчалай каражаттарга ээ болуу.

3.Озбекстанда бологн теракт учурунда абакка алынган шериктерин бошотуп алуу деген талаптарын коюшкан.

Озбекстан Республикасынын мамлекеттик бийлигинин оппозициясыбыз деп эсептелген бандиттик топтун негизги максаты,расмий бийликтин окулдоруно берген билдируулоруно караганда Кыргызстан менен эч кандай талаш-тартыштары жок. Ал эми Баткен окуясы Озбекстанга каршы иш аракеттерден улам келип чыккандыгын билдиришкен. Озбекстандын чек арасына отуу учун душмандарга жол ачып берууго мыйзам жол ачып бербейт. Ушуну менен бирге эл аралык укуктун чегинде мамлекеттердин эгемендуулугун сактоо жонундогу БУУ нун келишими кабыл алынган.Террорчулардын буларакети Кыргыз Республикасынын окмоту тарабынан мамлекеттин коопсуздугуна коркунуч туудурган сырткы душман катары эсептелип,республиканын аймагынан суруп чыгаруу жонундогу чечим кабыл алынган.Кыргыз Республикасынын мекен сакчылары оз ыктыяры менен мекенди коргоочулар,террористтерди талкалоодо, чек арадан суруп чыгарууда чыныгы эрдиктерди корсотушуп,айрымдары баатырларча курман болушкан. Баткен окуясынан кийин Кыргыз Республикасынын куралдуу кучторундогу жетишсиздиктер эске алынып, аларды жолго коюу учун иш-чаралар коруло баштаган.Баткен районунун стратегиялык,социалдык-экономикалык абалы эске алынып,озунчо областын тузуу маселеси которулуп, 1999-жылы 13-октябрда Баткен областы тузулду.Баткен, Кадамжай,Лейлек району жана Кызыл-Кыя шаары бул облустун курамына киргизилди.

С.Дозонов атындагы жалпы билим берүү орто мектебинин 4-классынын окуучуларынын күчү менен даярдалган “Музыка- менин жан дуйном” аттуу конкурстун

Программасы

Конкурстун темасы: “ Музыка- менин жан дуйнөм.”

Конкурстун максаты:1. Окуучулар музыка ар бир адамдын жан дуйнөсундө жаңырып туруучу керемет ундөр экендигин ,музыка дүйнө жүзү сүйлөгөн тил экендигин,музыка адамды өзгөртө алары жөнүндө билишет.

2.Окуучулар ырларды көркөм,уккулуктуу айтууга,сахнада өзун эркин алып жүрүүгө машыгышат.

3.Музыканы сүйүүгө тарбияланышат.

Жабдылышы:Буклеттер,плакаттар,сурөттөр,накыл кептер,тех.каражаттар.

Конкурстун журушу:1.Уюштуруу.

2.Мугалимдин сөзу.

Муг:Мен суу ичпейм,таңдай катып турганда,

Мен нан жебейм, алдан тайып турганда,

Музыкадай мага таттуу суусундук жок,

Берчи мага жарым кашык музыка.

Деп улуу урматтуу акын А.Осмонов музыка жөнундо терең мазмандуу. Маанилуу ыр жазган. Менин айтайын деген оюм,кайда барбайын,кай тарапты карабайын,музыка угуп жургөн адамдарды көп кезиктирем.Жалгыз мен эле эмес баарыбыз көрүп,кезиктиребиз.

Албетте музыка ар бир адамдын жан-дүйносүндо жанырып туруучу керемет үндор экендигин эч ким тана албайт. Кимдер гана сүйбойт музыканы.”Музыка –дуйнө жүзү сүйлөгөн тил”деп бекеринен айтылбаса керек.

Анда эмесе бүгүнкү”Музыкаменин жан дүйном” деген темада конкурсубузду баштайбыз.Алгач конкурсубуздун шарты менен тааныштырып өтөйун.Конкурсубуз беш бөлүктөн турат.

1.Өзун-өзу тааныштыруу.

2.Текст менен ырдоо.

3.Мимика менен ырды табуу.

4.Пазылдар менен иштөө.

5.Өз өнөрун көрсөтуу.

1-тапшырма.Өзун-өзу тааныштыруу.Конкурсанттар бирден чыгышып тааныштырышат.

1.Исаков Эльхан

2.Шадыбеков Ариет

3.Калыгулова Нуркыз

4.Абасканова Айзирек

5.Абжалбеков Куткелди

6.Дилмуратова Асел

7.Рысбекова Айжамал

8.Иманкулова Арзуу

2.Текст менен ырдоо.(Ырдын текстерин тандап алышып,обону менен ырдашат.)

Мен кыргыздын уулумун.

Ууламалуу уясындай ыйык Нур-Куттун,

Уюткулуу улут болуп устун тургуздун.

Кыйындыкта оттой жанып,белин чечпеген,

Мен уулумун коз ирмебес баатыр кыргыздын.

Сыймыктанам ,мактанам,

Бут дуйнөгө жар салам,

Уулу болом нурдан буткөн асыл кыргыздын.

Түпкулугун туптөп бекем жашоо турмуштун,

Тук буздурбай сактап боосун таза чындыктын.

Бүт чегилип түндүгүно жылдыз кадаган,

Мен уулумун кут чегерген чебер кыргыздын.

Күн балдары.

Күн балдары чемичкелер,тептегерек сапсары,

Аппак таңда бой түзөшүп,күндү күтө баштады.

Эң алгачкы нүрүн күн да ошолорго арнады.

Ар бир бала бул дүйнөдө энесинин баласы.

К-ма Эн алгачкы нурун күн да ,

Ошолорго арнады.

Ар бир бала бул дүйнөдө,

Апасынын ардагы.

Күнү бою күн балдары, Алар анан батаар күндү,

Нурга боюн тарашты. Жалооруша карашты.

Ак кайын.

Жарашыктуу ак кайын, Тамашалуу жаштайың,

Жадыраган жаз сайын. Тармалдашкан жаз сайын.

Жаш күнүмдон тең өскөн ай, Тай күнүмдон тең өскөн ай,

Жакшынакай ак кайың. Татынакай ак кайың.

К-ма. Бутагыңа конойун, Мен өзгөрдум сен көрдуң,

Кыштын жолун торойун. Мен да көрдум өнгөнуң

Жаштыгыңды менден ал ай, Жаштыгымды кайра бер ай,

Аккан сууң болойун. Сурабаймын андан бөлөгун.

Крокодил Генанын ыры.

Көпчулук шаша берсин, Сыйкырчы көктөн келсе,

Көлчукту баса берсин. Көгултур вертолетчон.

А жамгыр чуркатат тындырбай, Коробуз биз кино бепбекер,

Эл билбейм тушундубу, Куттуктап туулган кунум,

Эмнеге ушул куну, Кубантып мына бугун,

Башкача шайырмын мен мындай. Береби бешжуздө эскимо.

К-ма Кыякты мен ойной берем, Куйгондугум туулган кунуң,

Эл алдында ар туркун. Бир жылда бир кун.

Кызыл гул.

Тоого чыгып барамын, Гулдөр толук көрунөт,

Кооз гулдорду карадым. Тээ алыстан кыядан,

Арасынан мен тандап, Көп кызыл гул өскөнгө,

Кызыл гулду аламын. Чын дилимден кубанам.

К-ма Кызыл гул,кызыл гул, Соолубасын гулдөрум,

Тандап сени аламын. Топтоп сууга саламын.

Чаткалым.

Чаткалдын тоосун ашканда мен,

Чар булут каптап асманда.

Чачымдан сылап ойготтун сен,

Чатырда уктап жатканда.

Чатырдауктап,чатырда уктап ,

Чатырда уктап жатканда мен.

Жакшы эле көрөм,жакшы эле көрөм,

Жакшы эле көрөм өзунду.

Кыргыз жери.

Ала-Тоо ак калпагын кийген кезде,

Аскасы көк асманга тийген кезде.

Мен дагы жолго чыгам танды тосом,

Кучактайм ой-кырларын нурга кошо.

Улуусуң кыргыз жерим ырдан буткөн.

Сулуусуң кыргыз жерим нурдан буткөн.

Булдуркөн

Жыты сонун булдуркөн,

Ай булдуркон,булдуркон.

Жар башынан салаалап,

Балдар козун куйгузгон.

К-ма Колдорубуз көк боек,тергенибиз булдуркөн.

Суу боюнан салаалап,кыздар көзун куйгузгөн.

Ай булдуркөн,ай булдуркөн,булдуркөн.

3-тапшырма.Мимика менен ырды табуу.Бир окуучу кулагына наушникти тагып,музыканын коштоосунда ырды мимика менен көрсөтөт.Окуучулар табышат.

4.Пазылдар менен иштөө.Улуу ойчулдардын музыка жөнундө айткан накыл сөздөрун ар бир конкурсант чогултат.Ким мурун бутсө кол чаап белги берип,тапкан накыл сөздөрун айтышат.

5.Тапшырма.Өз өнөрун көрсөтуу.Конкурсанттар өз өнөрлөрун көрсөтушөт.