Тарбиялык саат: “Адам чылымды түгөтө албайт, чылым адамды түгөтөт”

Сабактын темасы: Адам чылымды тугото албайт,

Чылым адамды туготот.

Сабактын максаты: а) Чылым чегуу адамдын ден- соолгугуна зыян экендиги жана тамекинин курамында зыяндуу заттар жонундо окуучулар кененирээк тушунук алышат.

б) Ан сезимин жакшы жактарга колдонуу, жана ой жугуртуусун онуктуруу.

в) Айлана чойрону коргоого жана оздук гигенаны таза сактоого тарбияланышат.

Сабактын жабдылышы: дубал газета, т.с.о , ватман, маркер, курдаш газетасы маалымат.

Сабактын журушу: а) уюштуруу

б) жаны теманы тушундуруу.

Жаны теманын планы:

1. Тамеки алгач кайда пайда болгон.

2. Тамекинин курамындагы зыяндуу заттар.

3. Тамекиден пайда болуучу оорулар.

4. Тамекинин адам баласына жана коомго келтирген зыяндуу жактары.

1. 1492- жылы Христофор Колумб туштукту коздой жол тартып Кубанын жээгине токтойт жергилуктуу эл алрды белектер менен кошо «сигара» деп аталган осумдуктун кургатылган жалбырагы менен тосуп алат. Колумбдун айтуусу боюнча, жергилуктуу эл чоптун тутунун жутушуп ,уйлошуп,мурдуларынан чыгарышат.Колумбдун матростору ал жерден тамеки чеккенди уйронушот жана оздору менен кошо кургатылган осумдукторду ала келишет. Экинчи жолку журушундо Христофор Колумб 1496-ж тамекинин уронун Испанияга ала келет. Бул зат ушунчалык кирешелуу болгондуктан , дениз жана кербен жолдору аркылуу дуйного тарай баштайт.

пайда алып келгендигин байкап Россия мамлекетинде дагы тамекиостуруло баштайт. Махорка, Беламор, деген тамекилер чыгарыла баштаган.

1. Эн биринчи кезекте тамеки тартуу ички органдардын функциясынын бузулушуна алып келет. М: копчулук учурда дем алуу оргондары, журок кан тамыр оорулары, ичеги- карын жолдору жабыркайт. Ошондой эле тамики тарткан адамдардын арасында опко рагы менен ооругандар кобуроок кездешет.

Оз учурунда тамеки заладуу шишик ооруларын пайда кылышы мумкун. М:ооз кондойундогу,кызыл онгоч, тамак, уйку бези, ашказан, жоон ичеги, бойрок, табарсык, боор, простата безиндеги залалдуу шишик ооруларын пайда кылышы мумкун.

1. Тамекинин курамында адамдын ден- соолугуна терс таасирин тийгизуучу коптогон химиялык заттар бар. Алар : никатин, анабазик, мышяк,т комуртек окиси, эфер майынын чайыры, радиактивдуу поломий. Тамекинин 6000 градус температурада куйгузгондо адамга зыяндуу 4000 зат пайда болот. Мунун копчулук боглугу фильтрлоо аркылуу тазаланат дешет, бирок бул чындыкка жакын эмес, фильтр болгону 20% тамекидеги зыяндуу заттарды кармап кала алат. Калганы организмге кирет да зыяндуу таасирин.

Никатин – баш мээде биологиялык активдуу заттардын чыгышын чакырат, алар канаттануу сезимин пайда кылат, сарсанаа сезимин азайтат, конулдуу которот. Узгултуксуз тамеки чеккенде адам никотинге, мындайча айтканда тамекигке коз каранды боло баштайт.

1. Тамекиниин адам баласына жана коомго келтирген зыяндуу жактары.

1. Уйбулолук казынага зыян келтирет ,

2. Тамекиге коз каранды болуп калышат, сурап чегишет.

3. Жагымсыз жыттанышат, оздорун карабай калышат,

4. Айлана- чойрону булгайт адепсиздик дартка жолугат,

5. Чач, тырмактары бузулат, бармактары саргаят,

6. Рак оорусуна алып келет 90%

7. Тез картайтат,

8. Оорукчан балдар торолот.

«онор» деп журушуп, олумго дуушар болушат.

Сезиминде сан ойлорго куралам,

Сен тартканда мен бул жакта буланам,

Тукуму учун эл- журтумдун эртенки,

Тамекини тартпагыла суранам.

Бышыктоо: эмне себептен тамеки чегишет?

№4 Шопоков атындагы орто мектеби

Тарбиялык саат

“Адам чылымды түгөтө албайт, чылым адамды түгөтөт”

Мугалим: Кудайбергенова Б.

Кара-Көл шаары