Татарстан Республикасы
Ютазы муниципаль районы
муниципаль бюджет гомуми белем бирү учреждениясе
“Бәйрәкә урта гомуми белем бирү мәктәбе”
4 сыйныфта "Татар халык мәкальләре һәм әйтемнәре" темасына дәрестән тыш эшчәнлек конспекты
МБГББУ «Бәйрәкә урта гомуми
белем бирү мәктәбе» нең
башлангыч сыйныфлар укытучысы
Галимова Илсөяр Габдрафиковна
2019 ел
Максат: балаларда татар халык авыз иҗатының жанрлары булган мәкаль һәм әйтемнәр ярдәмендә әдәплелек, әхлаклылык, ярдәмчел булу һәм башка уңай сыйфатларны тәрбияләү. Балаларда мирасыбызга карата мәхәббәт уяту.
Җиһазлау: мультимедиа, магнитофон, рәсемнәр.
Бурычлар:
Белем бирү: укучыларның сүзлек байлыгын мәкаль һәм әйтемнәр белән тулыландыру; төркемнәрдә эшләү, мәгълүмат алышу, әңгәмәдә катнашу, үз фикереңне әйтә һәм дәлилли белү; үзеңнең иҗади һәм эш мөмкинлекләреңне анализлый һәм бәяли белү.
Үстерешле: укучыларның иҗади сәләтләрен, кушылган эшкә җаваплы караш хисен үстерү;
Тәрбияви: татар теленә кызыксыну тәрбияләү; үз телең белән горурлану хисе уяту.
Көтелгән нәтиҗәләр:
Шәхси:
1. Мәктәпкә һәм уку эшчәнлегенә эмоциональ мөнәсәбәт формалаштыру.
2. Үз-үзеңне тотуның мораль нормалары турында гомуми күзаллау формалаштыру.
3. Гомум кабул ителгән норма һәм кыйммәтләр күзлегеннән чыгып, кешеләрнең гамәлләренә, тормыш ситуацияләренә бәя бирү.
4. Туган илеңнең мәдәни мирасына кыйммәтле караш формалаштыру.
Метапредмет УУЭ:
Регулятив:
1. Укытучы җитәкчелегендә эшчәнлектә биремнәрне үтәү планын төзү.
2. Уку гамәлләрен куелган бурычлар белән тәңгәлләштереп бәяләү осталыгын формалаштыру.
3. Укытучы җитәкчелегендә эшчәнлектә биремнәрне үтәү планын үтәү.
4. Дөрес үтәлгән бирем белән дөрес үтәлмәгән бирем арасындагы аерманы табу.
Танып-белү:
1. Укытучы ярдәмендә яңа белән таныш арасындагы аерманы табу.
2. Алынган мәгълүматка анализ ясау нигезендә нәтиҗәләр ясау осталыгын формалаштыру.
3. Алынган мәгълүматны эшкәртү: бөтен классның бердәм эше нәтиҗәсендә нәтиҗәләр ясау осталыгын формалаштыру.
Коммуникатив:
1. Башкаларны тыңлау һәм аңлау осталыгын формалаштыру.
2. Куелган бурычларга таянып, сөйләм төзү осталыгын формалаштыру.
3. Төркем белән эшләү, киңәшләшеп эшләү, уртак фикергә килү осталыгын формалаштыру.
Эш формалары: презентация, мини-дискуссия, иҗади эш.
Эшчәнлек барышы
| Укытучы эшчәнлеге | Укучылар эшчәнлеге | Искәрмә |
| 1. Организацион момент. - Хәерле көн, укчылар, кунаклар. Мин Галимова Илсөяр Габдрафиковна - Бәйрәкә урта мәктәбенең башлангыч сыйныфлар укытучысы. - Кәефләрегез ничек? - Барыгыз да шулай уйлыймы? - Бер-беребезгә карап алдык, Елмайдык, Бер-беребезне сәламләдек! - Мин .... дип ышанам. - Без бүген 2 төркемдә эшлибез, 2 командага бүлендек. |
- Во! - Әйе!
|
|
| 2. Актуальләштерү. - Мин һәр төркемгә хәрефләр язылган карточкалар бирәм, сезгә бу хәрефләрдән сүзләр төзергә кирәк. - Безнең бүгенге эшчәнлекнең темасы нинди? - Сез инде бу төшенчәләр белән күп эшләгәнсездер дип уйлыйм. Нигә бүген без бу ике төшенчәне бергә карыйбыз? Үзебезгә нинди максат куябыз? – Искә төшерик әле: нәрсә соң ул мәкаль?
- Мисал китерергә. - Нәрсә соң ул әйтем?
- Мисал китерергә. - Аларны ничек аерырга соң? |
мәкаль һәм әйтем сүзләре, тактага беркетәләр.
мәкаль һәм әйтемнәр
- кабатлау.
- аерырга өйрәнү. -Мәкальләр - күләме белән бик кыска, тирән мәгънәле, тәмамланган фикерне аңлата торган, рифмага салып әйтелгән сүзләр. Алар халыкның күпьеллык тәҗрибәсе нигезендә, сыналган эшнең нәтиҗәсе буларак туалар. Мәкальләрдә әйтелгән раслау бәхәссез була.
......... - Әйтемнәр – тел бизәге. Алар берәүнең сүзен куәтләп, көчәйтеп җибәрү өчен кулланылалар. Кыска, җыйнак, үткен мәгънәне белдерәләр. Халыкның осталыгын, тапкырлыгын күрсәтәләр. ............. - Мәкаль – ул тулы бер җөмлә, ә әйтем - ул тулы җөмлә булып җитә алмый. |
Слайд 1
Слайд 2
Слайд 3
Слайд 4 |
| 3. Мотивация. - Ә нигә мәкаль һәм әйтемнәрне өйрәнергә кирәк? - Алар каян килеп чыккан?
- Ул чагында мәкаль һәм әйтемнәр тупланган китаплар каян барлыкка килгән? |
........
- аларны халык чыгарган, алар халык авыз иҗатының бер өлеше булып тора. ......... |
|
| 4. Темага кереш. Илебездә халык авыз иҗатының бөтен кыйммәтен, әһәмиятен аңлаган кешеләр бар. Алар табышмак, мәкаль һәм әйтемнәрне, җырларны һ.б. җыя башлаганнар. Татар халык мәкаль һәм әйтемнәрен Нәкый Исәнбәт туплаган. Әлбәттә бу бик авыр, четерекле һәм күп көч, вакыт таләп итә торган эш. Без бу китаплардан хәзерге көндә дә файдаланабыз. |
Презентация карау. |
Слайд 5
|
| 5. Тема буенча эш. - Беренче бирем. Кәгазьдә мәкаль һәм әйтемнәр язылган. 1 төркем мәкальләргә сыза, ә 2 төркем әйтемнәргә сыза. - Икенче бирем. Һәр командага мин “бозылган” мәкаль һәм әйтемнәр язылган карточкалар бирәм. Сезнең бурыч – хаталарны төзәтү. (Тикшергәндә баштагы вариантны, аннары дөресләнгән вариантны укыйлар) |
Бирем үтәү, тикшерү.
Бирем үтәү, тикшерү.
|
|
| 6. Ныгыту. - Хәзер мин сезгә бүгенге тема буенча синквейн төзергә тәкъдим итәм. - Искә төшерәбез, нәрсә ул синквейн?
- Синквейн төзү кагыйдәләрен искә төшерик.
- Беренче төркем “мәкаль” сүзенә, ә икенче төркем “әйтем” сүзенә синквейн төзи. |
- Синквейн - француз сүзе, «биш илһам», «биш уңыш» дигәнне аңлата. Ул рифмалашмаган бишьюллык шигъри формада язылган кыска әдәби әсәр. Билгеле план буенча языла, предметны (төшенчәне) ачыклый. 1 юл – бер сүз – теманың исеме, гадәттә исем. 2 юл – ике сүз (сыйфат). Теманы сурәтләү. 3 юл – өч сүз (фигыльләр). Темага караган эш - хәрәкәтләр. 4 юл – дүрт сүз – җөмлә. Авторның темага булган мөнәсәбәтен күрсәтүче фраза (мәкаль). 5 юл – бер сүз – теманың төп фикерен кабатлаучы ассоциация, гадәттә исем.
Синквейн төзиләр. |
Слайд 6
Слайд 7
Примерные ответы |
| 7. Рефлексия. - Нинди яңалыклар белдегез бүген? - Бүген алган белемнәр сезгә киләчәктә кирәк булырмы?
|
................Нәкый Исәнбәт.
| Слайд 8 |
Приложение 1.
1 группа. Подчеркните только пословицы.
Береги платье снову, а честь смолоду.
Одного поля ягоды.
Язык без костей.
Жизнь дана на добрые дела.
Не говори "гоп", пока не перепрыгнешь.
Один, как перст.
Слезами горю не поможешь.
Как снег на голову.
Друг познается в беде.
Голодный, как волк.
2 группа. Подчеркните только поговорки.
Береги платье снову, а честь смолоду.
Одного поля ягоды.
Язык без костей.
Жизнь дана на добрые дела.
Не говори "гоп", пока не перепрыгнешь.
Один, как перст.
Слезами горю не поможешь.
Как снег на голову.
Друг познается в беде.
Голодный, как волк.
Приложение 2.
1. Прочитай пословицы и поговорки, исправь ошибки.
Аппетит проходит во время еды.
Город не тетка.
Машу маслом не испортишь.
Своя ноша не тонет.
Соловья башнями не кормят.
2. Прочитай пословицы и поговорки, исправь ошибки.
Готовь сени летом, а телегу зимой.
Не в свои бани не садись.
Чем бы дитя не тешилось, лишь бы не плавало.
На безрыбье и бак - рыба.
Полк в овечьей шкуре.
Приложение 5.
1 группа.
Поговорка.
Меткая, шутливая.
Выражает, обозначает, передает.
Поговорка - краткое выражение, не составляющее законченного высказывания.
Суждение.
2 группа.
Пословица.
Мудрая, меткая.
Учит, наставляет, бережет.
Пословица - лаконичное высказывание, в котором отражается народная мудрость, жизненный опыт.
Мудрость (помощница)
Анализ занятия по внеурочной деятельности "Русские пословицы и поговорки " в 4А классе
Количество учащихся :
- по списку -
- фактически -
Направление внеурочной деятельности: общеинтеллектуальное.
Название программы, в рамках которой проводится занятие: Рабочая программа курса внеурочной деятельности "Занимательный русский язык"
Место занятия в рамках раздела программы: третье занятие в разделе "Пословицы и поговорки", на которое отводится 4 часа.
Занятие аудиторное. Расстановка мебели не стандартная, а пригодная для удобной работы детей в группах.
На первых занятиях раздела была проведена объемная работа отдельно над пословицами и поговорками, то есть учащимся были даны социально значимые знания по данной теме.
На данном занятии мы повторили знания, полученные детьми ранее, и перешли ко второму уровню результативности - воспитанию базовых ценностей. В данном случае ценность - это устное народное творчество, донесенное до нас составителями книг-сборников малых жанров, таким, например, как Владимир Даль.
Раскрывая основное содержание внеурочного занятия были использованы разные виды деятельности для более заинтересованной, активной работы детей: мини-дискуссия, театрализация, художественное творчество, исследовательская работа, творческая работа.
Реализуя эти виды работы, я достигла главной цели занятия - сформировала у детей ценностное отношение к пословицам и поговоркам.
Для формирования следующего уровня результативности - формирования социального опыта - планируется провести занятие в форме творческой мастерской, где детям будет предложено задание самим побывать в роли собирателей русских пословиц и поговорок и создать свою книгу-сборник.
457
93 853 
