Татар теле дәресе: “Исемдә сүз басымы ”

Т а т а р с т а н Р е с п у б л и к а с ы

Ю т а з ы м у н и ц и п а л ь р а й о н ы

Б ә й р ә к ә у р т а м ә к т ә б е

Татар теле дәресе:

“Исемдә сүз басымы ”

Класс: 3

УМК : Россия мәктәбе

Үткәрүче:

I категорияле башлангыч класслар укытучысы

Галимова Илсөяр Габдрафик кызы

3 декабрь, 2019 нчы ел

Тема: Исемнәрдә сүз басымы.

Максат:

1. Фәнни максат: исем турында алган белемнәрен искә төшерү, ныгыту. Исемнәрдә сүз басымының урынын билгеләргә өйрәтү;

2. Фикер сәләтен үстерү максаты – яңа укыту алымнарын кулланып, укучыларның аралашу күнекмәләрен, логик фикерләү сәләтен, мөстәкыйльлекләрен, иҗади активлыкларын үстерүгә ярдәм итү; укучыларның үз фикерләрен тиз һәм төгәл әйтә белүләренә ирешү, шулардан чыгып нәтиҗә ясый белүләренә ирешү;

3. Тәрбияви максат – аралашу һәм коллективта хезмәттәшлек итү күнекмәләрен, кешелеклелек, ярдәмчеллек сыйфатларын тәрбияләү.

Көтелгән нәтиҗәләр:

КУУГ: : классташлар һәм укытучы белән уку эшчәнлеген оештыруда хезмәттәшлек итү, тыңлый белү, диалог төзүдә һәм коллектив фикер алышуда катнашу, мәгълүмат туплауда үзара хезмәттәшлек инициативасы күрсәтү.

ТБУУГ: төп билгеләрне аерып күрсәтү, логик фикерләү чылбырын булдыру.

ШУУГ: үзмаксат кую, күршеңә ярдәм итүдә танып белү инициативасы күрсәтү, үз уңышларың , уңышсызлыкларың сәбәпләре турында фикер йөртү.

РУУГ: кагыйдәләрне, күрсәтмәләрне истә тотып гамәлләр кылу, үзконтроль, үз эшчәнлегеңне контрольгә алу, биремнәрне үтәүнең дөреслеген тикшерү.

Материал һәм җиһазлау: татар теле дәреслеге 44-45 битләр, компьютер, проектор, биремле карточка, терәк таблица.

Дәрес технологиясе: иҗади үсеш һәм системалы эшчәнлек юлы, информацион технологияләр.

Дәрес тибы: уку мәсьәләсе кую һәм чишү.

Дәрес барышы.

I.Мотивлаштыру – ориентлашу

1.Психологик уңай халәт тудыру: слайд 1

• Исәнмесез, балалар! Мин Галимова Илсөяр Габдрафиковна - Бәйрәкә урта мәктәбенең башлангыч сыйныфлар укытучысы.

• Дәресебезнең хәерле, файдалы үтүен теләп әйдәгез әле, укучылар, бер-беребезгә карап елмайыйк һәм уңышлар телик. слайд 2

2. Актуальләштерү

- Укучылар, игътибар белән тәрәзәдән урамга карагыз әле. Сез анда нәрсәләр күрәсез? ........... (кыш, кар, агачлар, машина, койма, өй, .....)

- Ул сүзләр нәрсә белдерә? ........(предметны)

- Татар телендә бу сүзләрне нинди төркемгә кертәләр? (исемнәр)

- Сез “Исем” сүз төркеме турында ниләр беләсез?

• 3.Матур язу слайд 3

- Әйдәгез эш кәгазен алабыз, числоны, сыйныф эшен язып куябыз.(3 нче декабрь) 1 укучы тактада эшли.

- Мм______________________ма му_______________________

Алма дисәң дә алалар,

Нәрсә соң ул, балалар?

(_____________)

Табышмакны дөрес итеп укырга, җавабын табарга. Исемнәрнең асларына сызарга. Кем ничә исем тапты?

Тикшерү, сүзләрнең мәгънәләрен аңлату.

Үзбәя (ФМ) Кемнәр биремне дөрес үтәде, басыгыз. Кемнәр 1 хата җибәрде, басалар.

Нәтиҗә: укучылар, мондый сүзләр татар телендә ничек атала? (омоним – язылышлары һәм әйтелешләре охшаш, ләкин мәгънәләре төрле булган сүзләр.)

• Тагын шуңа охшаш нинди сүзләр беләсез?

• Басма, койма, ярма слайд 4

Сүзгә басым кую, мәгънәләрен аңлату.

Димәк, сүзнең мәгънәсен ачыклау өчен нишләргә кирәк? (сүзгә дөрес итеп басым куярга кирәк.)

• Укучылар, ничек уйлыйсыз, бүгенге дәреснең темасы нинди булыр икән? (_______)

• - Әйдәгез, дәреслекнең 44 нче битен ачыйк һәм дәреснең темасын төгәл белик. (Исемнәрдә сүз басымы.)

• Дәреснең темасы: Исемнәрдә сүз басымы.

• 4.Уку мәсьәләсе кую слайд 5

• Нинди уку мәсьәләсе куябыз? (____________)

• 1) Исемнәргә дөрес басым куярга өйрәнү;

2) Дөрес сөйләү күнекмәләрен формалаштыру.

- Бу максатларга ирешү өчен нишләргә кирәк? (игътибар белән тыңлап утырырга, тырышып эшләргә, актив булырга, .....)

II .Уку мәсьәләсен адымлап чишү.

1. Төркемнәрдә эш. (эш кәгазе) Сүзләргә басым куярга. слайд 6

Чәчәк укучымын ручка

Чәчәкләр баламдыр сумкада

Чәчәкләребез өстәлдер театрга

чәчәкләребезне егетсең парталар

Тикшерү. (ФМ) Кемнәр биремне дөрес үтәде, басыгыз. Кемнәр 1 хата җибәрде, басалар. Кемнәр 2 һәм күбрәк хата ясады, басалар.

Кагыйдәләрне уку, аңлату.

Сүзнең басымы – сүзнең бер иҗеген башкаларыннан озынрак әйтү ул.

Татар телендә басым гадәттә соңгы иҗеккә төшә, килеш, сан, тартым кушымчалары ялгаганда, артка күчә бара.

Әгәр сүздә -мын, -мен; -дыр, -дер; -сың, -сең; -сыз, -сез кушымчалары булса, бу кушымчалар басымны үзенә алмый.

Рус теленнән кергән алынма сүзләрдә басым саклана.

III. Ныгыту.

1.Беренчел ныгыту. слайд 7 Парларда эш.

Дәреслек 45 бит. 92 күнегү (телдән эшләү)

Бирем: калын хәреф белән бирелгән сүзләргә басым куярга.

Укып тикшерү.

IV.Рефлексия һәм бәяләү этабы.

Таратма карточкалар белән эш. слайд 8

Һәр укучы 1 карточка ала, андагы сүзне укый, басым куя. (Такта янында җавап бирәләр).

слайд 9

• Без бүген куелган максатка ирештекме?

• Татар телендә басымның урынын белдекме?

• Кемнәр теманы аңлады һәм иптәшләренә дә аңлатып бирә ала? Басалар

• Кемнәр теманы аңлады, ләкин иптәшләренә аңлата алмый әле? Басалар

• Ә кемнәргә әле укытучы ярдәме кирәк? Басалар

• Укучылар, дәрестә ничек эшләвегезгә карап үзегезгә билге куегыз.

Нәтиҗә: - Сез ничек уйлыйсыз, басым турында белү безгә тормышта кирәкме, ни өчен?

- Сезнең сорауларыгыз калмадымы?

- Афәрин, без бу кагыйдәләрне яхшы итеп, истә калдырыр өчен тагын нишли алабыз. (Тагын шөгыльләнергә тиешбез).

- Бик дөрес, сез инде анысын өйдә дәвам итәрсез. Әйдәгез өй эшен язабыз.

• VII .Өй эше. слайд 10

94 нче күнегү, 45 бит.

Дәрес тәмам. Барыгызга да бик зур рәхмәт.