Татар теле һәм әдәбияты дәресләрендә куллану өчен сынамышлар

Татар халык сынамышлары

Күк җисемнәре, табигать күренешләренә кагылышлы сынамышлар

Әгәр беренче кар вак булса, кар тиз китмәс, җәй яңгырлы булыр, ашлык, печән яхшы уңар.

Әгәр боз өстенә боз катса, ашлыкка галәмәт.

Әгәр Иделдә кисәктән боз катып, кыш та кисәктән булса, ашлык бик уңар.

Җәй көне гел томан булса, гөмбә күп булыр.

Беренче күк күкрәү кыйбла ягыннан булса, иген уңар.

Боз кытыршы булып туңса, иген уңар.

Еллар чыклы булса, бал күп булыр.

Кар барында күк күкрәсә, ашлык булмас.

Кар кояш белән кипсә, бодай уңар.

Кыш башында беренче кар авыр булса, орлык авыр булыр, тук булыр.

Кыш көне бәс күп булса, агач җимешләре уңар, бал күп булыр. Әгәр бәс күп булып, агач ботаклары салынса, һәртөрле җимешләр һәм ашлыклар булыр.

Күк күкрәүдән элек яшен яшьнәсә, ачлык булыр.

Сабан сөргәндә ярмалы балчык чыкса, ул җирдә ашлык уңар.

Салават күпере элек күренгәндә кайсы яктан күренсә, шул яктагы ашлык уңар.

Тау башларында кар күп булса, җиләк күп булыр.

Томан күп төшсә, җимеш уңар.

Һавада аҗаган уйнаса, иген уңар.

Чана юлы соңга калса, ашлык уңар.

Яз көне елга кырыйларында боз калса, ашлык уңмас.

Яз көне елгаларда су артмаса, ашлык уңмас.

Яз көне тамчы бозлары озын булса, сабан ашлыгы озын булыр; әгәр кыска булса, сабан ашлык кыска булыр.

Яз көне урамнарда кар элегрәк китсә, карабодай яхшы булыр.

Яшен күп булса, баланны кырау алыр.

Еллар, ел фасыллары, айлар, көннәргә кагылышлы сынамышлар

Алтынчы гыйнварда салкын булса, урак вакытында бик эссе булыр. Әгәр җылы булып, кар яуса, һәр ашлык уңар. Әгәр ябалак кар яуса, борчак белән чикләвек уңар.

Апрель актыкларында җылы яңгырлар булса, игеннәр яхшы булыр.

Апрель алтысында аяз булса, җәй коры килер; болытлы булса, ашлык уңарга булыр.

Әгәр беренче мартта тәрәзәләргә боз катса, бу елны кыяр уңар.

Барс елы - байлык, Тычкан елы - баллык, Куй елы - кытлык, Куян елы - йотлык.

Беренче гыйнварда көн җылы булса, арыш уңар; җил булса, тары уңар; томан булса, солы уңар.

Беренче мартта буран булса, карабодай уңар.

Беренче сентябрь көнне җил булса, киләсе ел ашлык начар булыр.

Декабрь. Егерме бишендә агачларны бәс тотса, алдагы җәй иген уңар.

Декабрьнең утыз берендә төнлә йолдызлар еш күренсә, ашлыклар уңар; шулай ук бәс булса да, ашлыклар уңар.

Егерме өченче апрельдә иртә белән чык күп төшсә, кара-бодай уңар.

Ел башы буласы төнне кичен һәр ашлыкның саламын кар астына куеп, бер атнадан алып кара: кайсы ашлыкның саламы бүрткән, озын булса - шуны күбрәк чәчәргә кирәк.

Искечә беренче сентябрьдә күк күкрәсә, киләсе ел ашлык уңар, ләкин көз озак килер.

Июнь өчесендә булса төшлектән җил - сабан ашлыгына килә ел.

Кыш бәс, томан булса, җәй иген уңа.

Кыш көне яңгыр яуса, икмәк булыр.

Кыш сыкы булса, җәй алма була.

Кыш томан булса, җәй юкәдә бал була.

Май ае салкын булса - игенгә туклык.

Май алтысында булса чык - ул ел кыярга тук.

Майның яңгырлы булуы иген-печәнгә файда, җимешкә - зыян.

Март башы көн кояшлы булса, яшелчә уңа.

Мартның әүвәлге шимбәсендә кар яуса, чикләвек һәм карабодай уңар.

Марттагы кар бакча җимешенә бик ярар.

Ноябрь кар өрә - галәмгә ашлык китерә.

Тычкан һәм Елан елларында бал күп булыр.

Февраль икесендә иртә белән кар - ашлык иртә чәчкәне уңар; кич белән кар яуса - гаҗәп түгел соң чәчкәне уңса.

Февральдә каен ботагында карлар алка-алка булып асы-лынып торса, ул елда иген уңар.

Мартта кояш карны нык кыздырып эретә башласа, картлар: «Быел кар астына ут иртә керде, иген яхшы булыр»,- диләр.