Տեսողական վերլուծիչ

Տեսողական վերլուծիչ

• Աչք   ( լատ. ՝ oculus), լուսային գրգիռներն ընկալող տեսողության օրգան,  տեսողական վերլուծիչի  ծայրամասային բաժինը։ Արտաքին միջավայրից տեղեկատվության 80-90 տոկոսը մարդը ստանում է Տեսողական վերլուծիչի օգնությամբ։ Հաղորդիչ հատվածը ընդգրկում է նաև  տեսողական նյարդն  ու  գլխուղեղում  տեղադրված  տեսողական կենտրոնները ։ Աչքը կազմված է  օժանդակ ապարատներից  և ակնագնդից։ Օժանդակ ապարատի մեջ են մտնում  ակնագնդի մկանները ,  հոնքերը ,  կոպերը ,  արտևանունքները ,  շաղկապենին ,  արցունքագեղձերը ։ Աչք կամ ակնագունդը տեղադրված է ոսկրային ձագարում՝  ակնակապիճում ։ Հետևից և կողքից աչք արտաքին ազդակներից պաշտպանվում է ոսկրային պատերով, առջևից՝ կոպերով։

Աչքի հիվանդություններ Հեռատեսություն

• Հեռատեսություն , հիպերմետրոպիա (աչքի  բնականոն բեկունակության շեղում, երբ  լույսի  զուգահեռ  ճառագայթներն աչքում բեկվելուց հետո կիզակետվում են աչքի ցանցաթաղանթի ետևում (F)։
• Պատկերներն ստացվում են աղոտ։ Պատճառները աչքի բեկող միջավայրերի ( եղջերաթաղանթ  և  ոսպնյակ ) բեկունակության թուլությունը (ռեֆրակցիոն հեռատեսություն) կամ աչքի առաջ-ետին առանցքի կարճ լինելը (առանցքային հեռատեսություն)։ Երբեմն երկու պատճառները կարող են զուգակցվել (կոմբինացիոն հեռատեսություն)։ Հեռատեսությունը հանդիպում է մեծ մասամբ նորածինների մոտ, հետագայում, երեխայի աճմանը զուգընթաց, աչքի խնձորակը որոշ չափով մեծանում է և, որպես կանոն, հեռատեսությունը վերանում

Կարճատեսություն

• Կարճատեսություն , Միոպիա (հունարեն կկոցել և ափ-աչք),  աչքի  բեկունակության թերություն, որի հետևանքով կարճատեսությամբ տառապող անձինք վատ են տեսնում հեռվում գտնվող առարկաները։ Կարճատեսության դեպքում զուգահեռ ճառագայթներն աչքում բեկվելուց հետո կիզակետվում են ոչ թե  ցանցաթաղանթի  վրա (ինչպես լինում է բնականոն տեսողության դեպքում), այլ դրա առջևում, որի հետևանքով դիտվող առարկայի հստակ պատկերը ցանցաթաղանթի վրա չի ստացվում։ 

Դալթոնիզմ

• Դալթոնիզմ  ( լատ. ՝ Daltonismus), գունաշփոթություն, մասնակի գունակուրություն, գունային տեսողության  1794  թվականին նկարագրել է անգլիացի գիտնական  Ջոն Դալթոնը  (ինքը տառապել է այս արատով)։ Հիվանդանում են տղամարդկանց մոտ 8%-ը, կանանց՝ 0,5%-ը։
• Ենթադրվում է, որ աչքի ցանցաթաղանթում կա 3 տարր, և բնականոն, այսպես կոչված՝ տրիքրոմատիկ գունազգայության դեպքում դրանցից յուրաքանչյուրն ընկալում է 3 հիմնական գույներից (կարմիր, կանաչ, մանուշակագույն) մեկը։ Վերոհիշյալ տարրերից որևէ մեկի քայքայումն առաջացնում է մասնակի գունակուրություն (դիքրոմիա)։ Դիքրոմազիայով տառապողներից ոմանք չեն տեսնում կարմիր գույնը (պրոտանոպիա), ոմանք՝ կանաչ գույնը (դեյտերանոպիա)։

Հավկուրություն

• Հավկուրություն , հեմերալոպիա ( հունարեն ՝ ήμεράλωψ)),  տեսողության  խանգարում, որն արտահայտվում է թույլ լուսավորության պայմաններում (մթնշաղ,  գիշեր ) առարկաները տեսնելու ընդունակության թուլացմամբ կամ կորստով։
• Կարող է առաջանալ  աչքի   ցանցաթաղանթի , անոթաթաղանթի և  տեսողական նյարդի  որոշ օրգանական հիվանդությունների, գլաուկոմայի (ախտանշանային հավկուրություն), ընդհանուր սնուցման խանգարումների,  լյարդի  որոշ  հիվանդությունների ,  մալարիայի , ալկոհոլամոլության դեպքերում, որոնք ուղեկցվում են օրգանիզմում  վիտամին A -ի լրիվ բացակայությամբ (ֆունկցիոնալ հավկուրություն), ինչպես նաև ցանցաթաղանթի բնածին գունակային կազմափոխման ժամանակ։ Հավկուրության հիմքում ընկած են ցանցաթաղանթի ցուպիկների կառուցվածքային փոփոխությունները կամ տեսողական ծիրանու (որը լույսի պայմաններում տարրալուծվում է, իսկ մթությունում վերականգնվում  վիտամին A -ի մասնակցությամբ) անբավարարությունը։ Հավկուրությունը սովորաբար սրանում է վաղ գարնանը, որը պայմանավորված է սննդամթերքներում  վիտամին A -ի անբավարարությամբ։

Շլությունը

• Շլությունը  ( լատ .`  strabismus, heterotropia ), մեկ աչքի շեղումն է ընդհանուր ֆիքսման կետից, որն ուղեկցվում է  բինօկուլյար տեսողության  խանգարմամբ։ Այդ հիվանդությունն արտահայտվում է ոչ միայն կոսմետիկ արատի ձևավորմամբ, այլև ինչպես մոնօկուլյար այնպես և բինօկուլյար ֆունկցիաների խանգարմամբ։

Արցունքագեղձ