Илья Чаҕылҕан. Саҥа кинигэ. Кинигэ туһунан этиилэр
1. «Саҥа кинигэ» хоһоону ким суруйбутуй?
а. Илья Чаҕылҕан.
б. Айыына Ксенофонтова.
в. Дмитрий Кириллин.
2. Кинигэ биһиэхэ тугу ыйар эбитий?
а. хайысханы. б. суолу. в. үчүгэйи.
3. Сырдык үөрэх киэҥ кэскилэ туох эбитий?
а. кинигэ.
б. саха тыла.
в. билии.
4. «Саҥа кинигэ» хоһоон салҕыытын бул. «Сырдык үөрэх
киэҥ кэскилэ Саҥа кинигэ буолан, Бу сытар иннибитигэр …».
а. Арылыччы хаппахтанан.
б. Арылыччы аһыллан.
в. Арылыччы сабыллан.
5. Өс хоһоону ситэр: «Үчүгэй кинигэ баар дьоһун
оскуола, сыаналаах…»?
а. билии.
б. харчы.
в. кылаат.
6. Кинигэ туһунан этиини ситэр: «Күн сири сырдатар, үөрэх…»?
а. киһини.
б. оҕону.
в. кинигэни.
7. Кинигэ туһунан этиини ситэр: «Үчүгэй бибилэтиэкэ-
улахан…»?
а. дьол.
б. ситиһии.
в. баай.
8. «Кинигэ ааҕартан чэпчэки уонна онтон ордук дьарык
суоҕун кэриэтэ» этии ааптара?
а. Илья Чаҕылҕан.
б. М. Монтегю.
в. В.Г. Белинскэй
Илья Чаҕылҕан. Саҥа кинигэ. Кинигэ туһунан этиилэр
1. «Саҥа кинигэ» хоһоону ким суруйбутуй?
а. Илья Чаҕылҕан.
б. Айыына Ксенофонтова.
в. Дмитрий Кириллин.
2. Кинигэ биһиэхэ тугу ыйар эбитий?
а. хайысханы. б. суолу. в. үчүгэйи.
3. Сырдык үөрэх киэҥ кэскилэ туох эбитий?
а. кинигэ.
б. саха тыла.
в. билии.
4. «Саҥа кинигэ» хоһоон салҕыытын бул. «Сырдык үөрэх
киэҥ кэскилэ Саҥа кинигэ буолан, Бу сытар иннибитигэр …».
а. Арылыччы хаппахтанан.
б. Арылыччы аһыллан.
в. Арылыччы сабыллан.
5. Өс хоһоону ситэр: «Үчүгэй кинигэ баар дьоһун
оскуола, сыаналаах…»?
а. билии.
б. харчы.
в. кылаат.
6. Кинигэ туһунан этиини ситэр: «Күн сири сырдатар, үөрэх…»?
а. киһини.
б. оҕону.
в. кинигэни.
7. Кинигэ туһунан этиини ситэр: «Үчүгэй бибилэтиэкэ-
улахан…»?
а. дьол.
б. ситиһии.
в. баай.
8. «Кинигэ ааҕартан чэпчэки уонна онтон ордук дьарык
суоҕун кэриэтэ» этии ааптара?
а. Илья Чаҕылҕан.
б. М. Монтегю.
в. В.Г. Белинскэй
К. Добычин. Эдэр сирдьит
1. «Эдэр сирдьит» кэпсээни ким суруйбутуй?
а. Илья Винокуров.
б. К. Добычин.
в. Уйбаан Бахсылыырап.
2. Бартыһааннар этэрээттэрин хамандыыра кимий?
а. Серебрянников. б. Коля. в. Серебров.
3. Сирдьиттэрин аата?
а. Серебрянников. б. Коля. в. Серебров.
4. Сирдьиттэрэ хас саастаах эбитий?
а. Быһа холоон 14.
б. Быһа холоон 7.
в. Быһа холоон 20.
5. Майор хас чааһынан суолга турунабыт диэбитий?
а. 4. б. 2. в. 1.
6. Коля бадарааннаах маары аастахпытына ханнык дэриэбинэ кэлэр диэбитий?
а. Орехово. б. Тарасово. в. Тимофеевка.
7. Түүн үөһүн саҕана Коля саллааттары ханна таһаарбытый?
а. дэриэбинэҕэ.
б. шоссейнай суолга.
в. тыаҕа.
8. Шоссеҕа өстөөх транспора көстүбэт буоллаҕына хастыы киһи буолан бөлөхтөһө- бөлөхтөһө туорууллар эбитий?
а. 10-12. б. 2-5. 23 в. 7-9.
9. Суол тоҕойуттан олус түргэнник туох элээрэн тахсыбытый?
а. матасыыкыл.
б. таанка.
в. легковой массыына.
10. Коля тугун өлөрбүтүй?
а. уҥа атаҕын. б. хаҥас атаҕын. в. илиилэрин.
11. Коля уустук соругун толорбут дуо?
а. толорбут.
б. аҥарын толорбут.
в. толорботох.
12. Коля хас сэбиэскэй саллаат олоҕун быыһаабытый?
а. 60. б. 64. в. 62.
К. Добычин. Эдэр сирдьит
1. «Эдэр сирдьит» кэпсээни ким суруйбутуй?
а. Илья Винокуров.
б. К. Добычин.
в. Уйбаан Бахсылыырап.
2. Бартыһааннар этэрээттэрин хамандыыра кимий?
а. Серебрянников. б. Коля. в. Серебров.
3. Сирдьиттэрин аата?
а. Серебрянников. б. Коля. в. Серебров.
4. Сирдьиттэрэ хас саастаах эбитий?
а. Быһа холоон 14.
б. Быһа холоон 7.
в. Быһа холоон 20.
5. Майор хас чааһынан суолга турунабыт диэбитий?
а. 4. б. 2. в. 1.
6. Коля бадарааннаах маары аастахпытына ханнык дэриэбинэ кэлэр диэбитий?
а. Орехово. б. Тарасово. в. Тимофеевка.
7. Түүн үөһүн саҕана Коля саллааттары ханна таһаарбытый?
а. дэриэбинэҕэ.
б. шоссейнай суолга.
в. тыаҕа.
8. Шоссеҕа өстөөх транспора көстүбэт буоллаҕына хастыы киһи буолан бөлөхтөһө- бөлөхтөһө туорууллар эбитий?
а. 10-12. б. 2-5. 23 в. 7-9.
9. Суол тоҕойуттан олус түргэнник туох элээрэн тахсыбытый?
а. матасыыкыл.
б. таанка.
в. легковой массыына.
10. Коля тугун өлөрбүтүй?
а. уҥа атаҕын. б. хаҥас атаҕын. в. илиилэрин.
11. Коля уустук соругун толорбут дуо?
а. толорбут.
б. аҥарын толорбут.
в. толорботох.
12. Коля хас сэбиэскэй саллаат олоҕун быыһаабытый?
а. 60. б. 64. в. 62.
Айыына Ксенофонтова. Үйэлээх баай.
Дмитрий Кириллин. «Катехизис»- сахалыы бастакы ааҕар кинигэ
1. «Үйэлээх баай» тиэкиһи ким суруйбутуй?
а. Илья Винокуров.
б. Айыына Ксенофонтова.
в. Дмитрий Кириллин.
2. Былыр-былыр аан дойду айыллыытын саҕана ким баайы түҥэтэрин толкуйдаабытый?
а. Үрүҥ Аар Тойон. б. киһи. в. чыычаах.
3. Ким туох да баайын ылбакка турбутуй?
а. нуучча. б. поляк. в. саха.
4. Үрүҥ Аар Тойон саханы туох диэбитий?
а. өйдөөх. б. муударай. в. холку.
5. Үрүҥ Аар Тойон сахаҕа тугу бэлэхтээбитий?
а. тыл саппааһын. б. алмаас. в. харчы.
6. Өс хоһоону ситэр: «Төрөөбүт тыл- улуу …»?
а. тыл. б. баай. в. учуутал.
7. «Катехизис»- сахалыы бастакы ааҕар кинигэ» тиэкиһи ким суруйбутуй?
а. Илья Винокуров.
б. Айыына Ксенофонтова.
в. Дмитрий Кириллин.
8. Саха оҕото ааҕарыгар аналлаах бастакы кинигэ хас сыллаахха бэчээттэммитий?
а. 1819 с. б. 1500 с. в. 2000 с.
9. Кинигэни тоҕо «Катехизис» диэн ааттаабыттарый?
а. кинигэ тыл үөрэҕин үөрэтэргэ анаммыт.
б. кинигэ таҥара үөрэҕин үөрэтэргэ анаммыт.
в. кинигэ суот үөрэҕин үөрэтэргэ анаммыт.
10. Таҥара үөрэҕин кылгас ис хоһоонун сахалыы тылбааһын ким оҥорбутуй?
а. Георгий Яковлевич Попов.
б. Георгий Яковлевич Яковлев.
в. Яков Яковлевич Яковлев.
11. «Сахаларга аналлаах букварь» 1895, 1897, 1898 сылларга ханнык куоракка тахсыталаабытый?
а. Дьокуускай. б. Казань. в. Москва.
12. Ким сахалыы алпаабыты аан бастаан оҥорон, бастакы «Сурук-бичик» кинигэни 1917 сыллаахха бэчээттэппитий?
а. Семён Андреевич Новгородов.
б. Георгий Яковлевич Яковлев.
в. Яков Яковлевич Яковлев.
Айыына Ксенофонтова. Үйэлээх баай.
Дмитрий Кириллин. «Катехизис»- сахалыы бастакы ааҕар кинигэ
1. «Үйэлээх баай» тиэкиһи ким суруйбутуй?
а. Илья Винокуров.
б. Айыына Ксенофонтова.
в. Дмитрий Кириллин.
2. Былыр-былыр аан дойду айыллыытын саҕана ким баайы түҥэтэрин толкуйдаабытый?
а. Үрүҥ Аар Тойон. б. киһи. в. чыычаах.
3. Ким туох да баайын ылбакка турбутуй?
а. нуучча. б. поляк. в. саха.
4. Үрүҥ Аар Тойон саханы туох диэбитий?
а. өйдөөх. б. муударай. в. холку.
5. Үрүҥ Аар Тойон сахаҕа тугу бэлэхтээбитий?
а. тыл саппааһын. б. алмаас. в. харчы.
6. Өс хоһоону ситэр: «Төрөөбүт тыл- улуу …»?
а. тыл. б. баай. в. учуутал.
7. «Катехизис»- сахалыы бастакы ааҕар кинигэ» тиэкиһи ким суруйбутуй?
а. Илья Винокуров.
б. Айыына Ксенофонтова.
в. Дмитрий Кириллин.
8. Саха оҕото ааҕарыгар аналлаах бастакы кинигэ хас сыллаахха бэчээттэммитий?
а. 1819 с. б. 1500 с. в. 2000 с.
9. Кинигэни тоҕо «Катехизис» диэн ааттаабыттарый?
а. кинигэ тыл үөрэҕин үөрэтэргэ анаммыт.
б. кинигэ таҥара үөрэҕин үөрэтэргэ анаммыт.
в. кинигэ суот үөрэҕин үөрэтэргэ анаммыт.
10. Таҥара үөрэҕин кылгас ис хоһоонун сахалыы тылбааһын ким оҥорбутуй?
а. Георгий Яковлевич Попов.
б. Георгий Яковлевич Яковлев.
в. Яков Яковлевич Яковлев.
11. «Сахаларга аналлаах букварь» 1895, 1897, 1898 сылларга ханнык куоракка тахсыталаабытый?
а. Дьокуускай. б. Казань. в. Москва.
12. Ким сахалыы алпаабыты аан бастаан оҥорон, бастакы «Сурук-бичик» кинигэни 1917 сыллаахха бэчээттэппитий?
а. Семён Андреевич Новгородов.
б. Георгий Яковлевич Яковлев.
в. Яков Яковлевич Яковлев.
Уйбаан Бахсылыырап. Умнар бырааппыт суох
1. «Умнар бырааппыт суох» кэпсээни ким суруйбутуй?
а. Илья Винокуров.
б. Семён Данилов.
в. Уйбаан Бахсылыырап.
2. Аҕалара хаһыс хомуурга аармыйаҕа барбытый?
а. 1. б. 2. в. 3.
3. Аҕалара ханнык ыйга аармыйаҕа барбытый?
а. ыам ыйыгар. б. бэс ыйыгар. в. от ыйыгар.
4. Түмэппий тоҕо үөрэнэ барбатаҕый?
а. аармыйаҕа барбыт.
б. эбэтигэр уонна балтытыгар доҕор буолаары.
в. сүрэҕэлдьээбит.
5. Түмэппий кими кытта эҥээрдэһэн муҥхаҕа сылдьан эрэр эбитий?
а. аҕатын кытта.
б. билбэт оҕонньорун кытта.
в. Баһылай оҕонньору кытта.
6. Түмэппий аҕата ийэтигэр барарыгар туох диэбитий?
а. «Уолгун үөрэттэрэ сатаар».
б. «Уолгун, кыыскын үчүгэйдик көрөөр».
в. «Кыыскын үөрэттэрэ сатаар».
7. Хайдах сайын буолбутуй?
а. ардахтаах. б. кураан. в. өлгөм.
8. Түмэппий атырдьах ыйыттан тугу орооһуҥҥа үлэлээбитий?
а. уу отун, хомуһу. б. аһыҥа. 9в. буор.
9. Түмэппийдээх холкуостара ханнык оройуоҥҥа балык булдугар барар буолбуттарый?
а. Чурапчы оройуонугар.
б. Нам оройуонугар.
в. Эдьигээн оройуонугар.
10. Хас хонугунан Бэстээх биэрэгэр киирэҕит диэбиттэрий?
а. 1. б. 3. в. 2.
11. Бэстээх кумах биэрэгэр, аһаҕас халлаан анныгар, талах төрдүгэр төһө өр буолбуттарый?
а. икки нэдиэлэ. б. ый аҥаарын кэриҥэ. в. биир ый.
12. Айаннаабыттара хаһыс күнүгэр борохуот кумах арыыга тигиспитий?
а. үһүс күнүгэр. б. иккис күнүгэр. в. бастакы күнүгэр
Уйбаан Бахсылыырап. Умнар бырааппыт суох
1. «Умнар бырааппыт суох» кэпсээни ким суруйбутуй?
а. Илья Винокуров.
б. Семён Данилов.
в. Уйбаан Бахсылыырап.
2. Аҕалара хаһыс хомуурга аармыйаҕа барбытый?
а. 1. б. 2. в. 3.
3. Аҕалара ханнык ыйга аармыйаҕа барбытый?
а. ыам ыйыгар. б. бэс ыйыгар. в. от ыйыгар.
4. Түмэппий тоҕо үөрэнэ барбатаҕый?
а. аармыйаҕа барбыт.
б. эбэтигэр уонна балтытыгар доҕор буолаары.
в. сүрэҕэлдьээбит.
5. Түмэппий кими кытта эҥээрдэһэн муҥхаҕа сылдьан эрэр эбитий?
а. аҕатын кытта.
б. билбэт оҕонньорун кытта.
в. Баһылай оҕонньору кытта.
6. Түмэппий аҕата ийэтигэр барарыгар туох диэбитий?
а. «Уолгун үөрэттэрэ сатаар».
б. «Уолгун, кыыскын үчүгэйдик көрөөр».
в. «Кыыскын үөрэттэрэ сатаар».
7. Хайдах сайын буолбутуй?
а. ардахтаах. б. кураан. в. өлгөм.
8. Түмэппий атырдьах ыйыттан тугу орооһуҥҥа үлэлээбитий?
а. уу отун, хомуһу. б. аһыҥа. в. буор.
9. Түмэппийдээх холкуостара ханнык оройуоҥҥа балык булдугар барар буолбуттарый?
а. Чурапчы оройуонугар.
б. Нам оройуонугар.
в. Эдьигээн оройуонугар.
10. Хас хонугунан Бэстээх биэрэгэр киирэҕит диэбиттэрий?
а. 1. б. 3. в. 2.
11. Бэстээх кумах биэрэгэр, аһаҕас халлаан анныгар, талах төрдүгэр төһө өр буолбуттарый?
а. икки нэдиэлэ. б. ый аҥаарын кэриҥэ. в. биир ый.
12. Айаннаабыттара хаһыс күнүгэр борохуот кумах арыыга тигиспитий?
а. үһүс күнүгэр. б. иккис күнүгэр. в. бастакы күнүгэр
Егор Макаров. Ахтылҕан
1. «Ахтылҕан» диэн кэпсээни ким суруйбутуй?
а. Егор Макаров.
б. Семён Данилов.
в. Егор Данилов.
2. Ийэтэ хас сааһыгар өлбүтүй?
а. 10. б. 5. в. 8.
3. Төрөппүт аҕата хайаары кум-хам тутан илдьэ барбытый?
а. үлэлэтээри.
б. үөрэттэрээри.
в. атаахтатаары.
4. Уол ханна курдаттыы тартара сылдьар эбитий?
а. дьиэтигэр.
б. үөрэҕэр.
в. ииппит аҕатыгар уонна сайылыгар.
5. Уол кими санаан түүн аайы ытыыр эбитий?
а. сайылыгын. б. аҕатын. в. ийэтин.
6. Борооскулар ханна тураллар эбитий?
а. титиик ортотугар. б. алааска в. хотоҥҥо.
7. Хас борооску моой-моойдоругар төбөлөрүн туора уурсан, түөрт атахтарын түөрэ үктээн, тоҥон өлөөрү тураллар эбитий?
а. 3. б. 4. в. 2.
8. Уол борооскуларын үүрэн ханна барбытый?
а. сайылыкка. б. үрэх Күөрэҕэ. в. алааска.
9. Уол борооскуларын үүрэн кимнээххэ кэлбитий?
а. төрөппүт аҕатыгар.
б. Мэхээстээххэ.
в. биир билбэт ыалыгар.
10. Ахтыбыт сүөһүгэ кыс устата хаста алааһын тураҥнаах буорун салаттахха үчүгэйдик кыстыыр эбитий?
а. биирдэ. б. үстэ. в. иккитэ.
11. Дойдутун ахтыбыт киһи тугу чэйигэр кутан истэҕинэ ахтылҕана ааһар эбитий?
а. дойдутун буорун.
б. дойдутун уутун.
в. дойдутун отун.
12. Көс диэн хас биэрэстэний?
а. 10. б. 12. в. 8
Егор Макаров. Ахтылҕан
1. «Ахтылҕан» диэн кэпсээни ким суруйбутуй?
а. Егор Макаров.
б. Семён Данилов.
в. Егор Данилов.
2. Ийэтэ хас сааһыгар өлбүтүй?
а. 10. б. 5. в. 8.
3. Төрөппүт аҕата хайаары кум-хам тутан илдьэ барбытый?
а. үлэлэтээри.
б. үөрэттэрээри.
в. атаахтатаары.
4. Уол ханна курдаттыы тартара сылдьар эбитий?
а. дьиэтигэр.
б. үөрэҕэр.
в. ииппит аҕатыгар уонна сайылыгар.
5. Уол кими санаан түүн аайы ытыыр эбитий?
а. сайылыгын. б. аҕатын. в. ийэтин.
6. Борооскулар ханна тураллар эбитий?
а. титиик ортотугар. б. алааска в. хотоҥҥо.
7. Хас борооску моой-моойдоругар төбөлөрүн туора уурсан, түөрт атахтарын түөрэ үктээн, тоҥон өлөөрү тураллар эбитий?
а. 3. б. 4. в. 2.
8. Уол борооскуларын үүрэн ханна барбытый?
а. сайылыкка. б. үрэх Күөрэҕэ. в. алааска.
9. Уол борооскуларын үүрэн кимнээххэ кэлбитий?
а. төрөппүт аҕатыгар.
б. Мэхээстээххэ.
в. биир билбэт ыалыгар.
10. Ахтыбыт сүөһүгэ кыс устата хаста алааһын тураҥнаах буорун салаттахха үчүгэйдик кыстыыр эбитий?
а. биирдэ. б. үстэ. в. иккитэ.
11. Дойдутун ахтыбыт киһи тугу чэйигэр кутан истэҕинэ ахтылҕана ааһар эбитий?
а. дойдутун буорун.
б. дойдутун уутун.
в. дойдутун отун.
12. Көс диэн хас биэрэстэний?
а. 10. б. 12. в. 8
Семён Данилов. Сахам Сирэ
1. «Сахам Сирэ» хоһоону ким суруйбутуй?
а. Данил Семенов.
б. Семён Данилов.
в. Семён Семенов.
2. От-мас күһүнүн хайдах дуйданар эбитий?
а. кыһыл.
б. саһархай.
в. көмүс.
3. Төрөл диэн тыл суолтата?
а. бөдөҥ.
б. кыра.
в. орто улахан.
4. Саха сирэ соҕурууҥҥу сурунаал кыайан хаппат туохтааҕый?
а. сиртэн хостонор баайдаах.
б. киэҥ иэннээх.
в. сир астаах.
5. Өс хоһоону ситэр: «Уулаах балык быстыбат, дьонноох киһи тутайбат, …»?
а. тыалаах тайах охтубат.
б. уулаах кус охтубат.
в. ойуурдаах куобах охтубат.
6. Көтөр ис сымнаҕас түүтүн биир тылынан туох диэн буоларый?
а. төрөл.
б. ача.
в. нуолур.
7. Ача диэн тыл суолтата?
а. силис от сибэккитэ.
б. силис от сэбирдэҕэ.
в. силис от уга.
8. Дуй диэн тыл суолтата?
а. тимири, алтаны көмүһүнэн бүрүйүү.
б. силис от сэбирдэҕэ.
в. улахан, бөдөҥ
Семён Данилов. Сахам Сирэ
1. «Сахам Сирэ» хоһоону ким суруйбутуй?
а. Данил Семенов.
б. Семён Данилов.
в. Семён Семенов.
2. От-мас күһүнүн хайдах дуйданар эбитий?
а. кыһыл.
б. саһархай.
в. көмүс.
3. Төрөл диэн тыл суолтата?
а. бөдөҥ.
б. кыра.
в. орто улахан.
4. Саха сирэ соҕурууҥҥу сурунаал кыайан хаппат туохтааҕый?
а. сиртэн хостонор баайдаах.
б. киэҥ иэннээх.
в. сир астаах.
5. Өс хоһоону ситэр: «Уулаах балык быстыбат, дьонноох киһи тутайбат, …»?
а. тыалаах тайах охтубат.
б. уулаах кус охтубат.
в. ойуурдаах куобах охтубат.
6. Көтөр ис сымнаҕас түүтүн биир тылынан туох диэн буоларый?
а. төрөл.
б. ача.
в. нуолур.
7. Ача диэн тыл суолтата?
а. силис от сибэккитэ.
б. силис от сэбирдэҕэ.
в. силис от уга.
8. Дуй диэн тыл суолтата?
а. тимири, алтаны көмүһүнэн бүрүйүү.
б. силис от сэбирдэҕэ.
в. улахан, бөдөҥ
255
128 308 
