Тесты по бурясткому языку

7-8 класс

Вариант А.

1.Употребите лично – предикативные частицы.

Би эжытэеэ театрта ошохо… Тэндэ бидэ «Тѳѳригдэhэн хуби заяан» гэжэ спектакль хараха… Ши тэрэ спектакль хараа гγ… ? Yгы, би хараагγй… Бидэ hургуулидаа тэрэ роман уншаа… Тэрэ ехэ hонин ном. Хэзээ та театрта ошохоб…?

2.Из данных слов составьте предложения.

Улаан – Υдэдэ, ерээ, дуулааб, hая, Мосвагай, гэжэ, театр, хγгжэмэй.

hургуулида, мγнѳѳдэр, манай, болоно, буряад хэлээр, олимпиада.

Баатарай, «Сагаан Морин» эжы, гэжэ, дэлгγγртэ, хγтэлдэг, бутик соо.

Амтатай, кафедэ, шанадаг, бууза, «Будамшуу».

Минии, Алдар, абаа, математикаар, «5» гэhэн, аха, сэгнэлтэ.

3.Найдите лишнее слово.

А) бээлэй, самса, hγеы, гутал, хормой, суба.

Б) эжы, аба, дγγ хγбγγн, эгэшэ, hурагша, аха.

В) оньhон γгэ, шγлэг, γльгэр, домог, таабари.

Г) шугам, дэбтэр, ном, сабуу, сай, хайша.

4. Текст.

Придумайте название тексту.

Хγн бγхэндэ ѳѳрын тγрэл дайда, тγрэhэн нютаг бии. Минии тγрэhэн нютаг – Буряад орон. Буряад орон Зγн Сибириин хизаарта оршодог. Энэ ехэ баян дайда юм. Буряад орон олон нуурнуудаар, уужам талануудаар, ашагта малтамалнуудаар баян. Υндэр хадануудаараа мэдээжэ болоhон Баргажан, Хурумхаан, Захаамин, Тγнхэн нютагууд… Мγнхэ hарьдаг манай Буряад республикын эгээл γндэр хада болоно. Сэлэнгэ, Υдэ, Худан, Хёлго, Зэдэ, Баргажан гэхэ мэтын уhа голнууд урдадаг. Байгал далай, баргажанай булган, байгалай хаб загаhан болон омоли бγхы дэлхэйгээр суурханхай. Ахын ба Баунтын аймагуудта алтанай хэбтэшэ ехээр олдонхой.

Буряад ороной дэбисхэр дээрэ 24 аймаг, 6 хото, 29 хотын тγхэлэй тосхонууд оршодог.

Республикымнай ниислэл хото Улаан – Yдэ болоно. Тэрэ 1666 ондо баригдажа эхилhэн тγγхэтэй. Улаан – Yдэ эрдэм ухаанай, соёл болбосоролой тγб болоно.

Манай Буряад республикын хγршэнэр – Эрхγγгэй болон Шэтын областьнууд, Тыва Республика ба Монгол орон.

Манай эндэ олон фабрика, заводууд бии. Тэдэнэй тоодо самолет бγтээдэг, шэл хэдэг, вагон заhадаг, конфетэ, макарон гаргадаг фабриканууд олон.

1. Дополните предложения, опираясь на текст.

Буряад орон ………… оршодог. Υндэр хадануудаараа мэдээжэ болоhон ……………нютагууд… Республикымнай ниислэл …….. болоно.

……….. манай Буряад республикын эгээл γндэр хада болоно. Манай Буряад республикын хγршэнэр – ………….

1. Прочитайте объявление и ответьте на вопросы.

Соносхол.

Энэ жэлэй декабриин 21 –дэ γдэшын 6 сагта Гγрэнэй Хоца Намсараевай нэрэмжэтэ академическэ буряадай драмын театр харагшадаа «Чингисхан» гэжэ зγжэгтэ урина.

Задание.

Ответьте на вопросы:

• Хэзээ «Чинигсхан» гэжэ зγжэг харуулхаб? Энэ зγжэг ямар театрта хаража болохоб?

Вариант В

1. Впишите по 5 глаголов в соответствующие столбики.

Мγнѳѳ саг γнгэрhэн саг ерээдγй саг

2.Отгадайте загадки и подчеркните верную отгадку.

Аяга соо алаг булаг (аман, нюдэн, шэхэн).

Yγдээр ороод, γрхѳѳр гараа (хγн, утаан, тγлеэн).

Мγльhэн дээрэ мγнгэн шагта (наран, hара, сэсэг).

3. Употребите вопросительные частицы.

Энэ Туянын эжы …? Дулма хэнэй эгэшэ…? Тэрэ Даримын нγхэр…?

Хэн Бадма гэжэ нэрэтэй…? Долгор Содномой нγхэр…? Энэ басаган Балма гэжэ нэрэтэй…? Бадма Бадмын хγбγγн…? Хэн Бата…? Хэн ехэ бγлэтэй…?

Сэсэгэй эжы γндэр…? Долгорой бγлэ ехэ…?

4. Соотнесите слова, противоположные по значению.

hайн удаан

ехэ саhатай

хγйтэн муу

бороотой дулаан

тγргэн жаа

5. Текст.

Прочитайте текст и озаглавьте.

Байгал далай- дэлхэй эгээ гγнзэгы нуур. Далайн гγнзэгы мянга зургаан зуун гушан долоон метр, утань зургаан зуун гушан зургаан км, γргэниинь хорин – табанhаа далан юhэн км хγрэдэг. Далайн уhан тон сэбэр, тунгалаг. Дγшэн метр уhанай гγнзэгыдэ хэбтэhэн шулуун харагдадаг. Байгалда гурбан зуун гушан зургаан гол горход шудхан ородог. Эгээ γргэн гол горход: Сэлэнгэ, Баргажан, Эрхγγ, Дээдэ Ангар, Турка. Декабриин хорин нэгэнhээ январь болотор Байгал мγльhѳѳр хушагдадаг. Ургамал болон амитадаар Байгал далай тон баян. Жэшээнь: мянга найман зуун гаран янза бγриин ургамал болон амитад бии. Иимэ баян нуурнууд дэлхэй дээрэ γгы шахуу юм. Эгээл мэдээжэ амитад суута омоли ба хаб загаhан гээшэ. Байгал далайда тоhон жараахай загаhан ажаамидардаг. Энэ загаhан хашарhагγй, доторынь нэбтэ харагдадаг. Яахадаа тиинэ гээшэб?

Байгал суута hалхинуудар олон. Далай дээрэ бултадаа гуша гаран янзын хγсэтэй hалхинууд hалхилдаг. Иимэ hалхитай нуур дэлхэй дээрэ γгы. Эгээ мэдээжэ hалхин «Баргажан». Энэ hалхин сэлмэг наратай γдэрнγγдые асардаг. Yшѳѳ «Хγлтγγг» гэжэ бии. Энэ hалхин шииг нойто асардаг.

• Дополните предложения, опираясь на текст.

Далайн гγнзэгы ………. метр, утань ………… км, γргэниинь хорин – табанhаа далан юhэн км хγрэдэг. Далайн уhан ………... Байгал далайда ……….. ажаамидардаг. Далай дээрэ бултадаа ……………. хγсэтэй hалхинууд hалхилдаг. …………… январь болотор Байгал мγльhѳѳр хушагдадаг.

6. Переведите .

Дондок Улзытуев.

Известный бурятский поэт Дондок Аюшеевич Улзытуев родился в селе Шибертуй Бичурского района в 1936 году. Он еще учился в школе, когда написал свои первые стихи. В 1956 году после окончания школы в течение года он работал в Бурятском книжном издательстве (хэблэл). Затем с 1957 года по 1962 год учился в Москве в Литературном институте им. Горького. У него издано (хэблэгдээ) 17 книг. Из них 11 на бурятском языке. Его книги также изданы на латышском, болгарском, монгольском языках. Дондока Улзытуева называют одним из самых талантливых бурятских поэтов.