Токтун жумушу жана кубаттуулугу

1. Бир орундуу сан ойлон 2. Ага андан кийинки санды кош 3. Келип чыккан санга 9ду кош 4. Келип чыккан санды 2ге бөл 5. Келип чыккан сандан биринчи ойлогон санды кемит 6. Канча чыкты?

Тема: Токтун жумушу жана кубаттуулугу

Сабактын максаты:

Токтун жумушу жана кубаттуулугу жөнүндө түшүнүк алышат;

Жумуш жана кубаттуулуктун формулаларын пайдалануу менен окуучулар өз алдынча маселелерди иштей алышат;

Турмушта мисалдарды угуп жана байкоо менен логикалык ой жүгүртө алышат.

Бүгүнкү сабакта

• токтун аткарган жумушу;
• токтун аткарган жумушун эсептегичтер;
• токтун кубаттуулугу;
• сарп кылынган энергиянын наркын эсептөө.

Эгер бир нерсеге экинчи нерсе аракет этип, биринчи нерсенин кыймылга келиши механикалык жумуш деп аталат.

Механикалык жумуштун аткарылышы үчүн: нерсеге күч аракет этип, күчтүн багыты боюнча нерсенин кыймылга келишин түшүнөбүз

А

В

Тигил же бул жумуштун аткарылуу тездигин мүнөздөөчү физикалык чоңдук кубаттуулук деп аталат.

Электр тогунун жумушу

Өткөргүчтөгү заряддалган бөлүкчөлөрдүн иреттүү кыймылы

электр тогу деп аталат.

Электр чынжырында заряддалган бөлүкчөлөрдү кыймылга келтирип, электр талаасы жумуш аткарат.

Электр талаасынын аткарган жумушун токтун жумушу деп атоо кабыл алынган.

Заряддуу бөлүкчөлөр кыймылга келгенде жумуш аткарылат.

Электр тогунун жумушу

q

A

А

AI t

U

I

t

[Дж] = В А с

1 Джоуль = 1 Вольт 1 Ампер 1 секунда

Электр тогунун жумушу

Аныктама: Чынжырдын бөлүгүндөгү электр тогунун жумушу, ошол бөлүктүн учтарындагы чыңалууну ток күчүнө жана убакытка көбөйткөнгө барабар.

AI t

[Дж] = В А с

Электр эсептегич

Электр тогунун жумушун күндөлүк турмушта өлчөө үчүн атайын курал – электр өлчөгүч (эсептегич) колдонулат.

Амперметр

Вольтметр

Саат

Электр тогунун кубаттуулугу

Кубаттуулук убакыт бирдигинде аткарылган жумушка барабар.

Р =

Р - токтун кубаттуулугу, А - жумуш, t - убакыт

Р = = = U I

Токтун кубаттуулугу чыңалууну ток күчүнө көбөйткөнгө барабар.

Р = U I

1 Ватт = 1 Вольт 1 Ампер

Электр тогунун кубаттуулугу

1 Ватт= 1 Вольт Ампер

Р – [ Вт] Ватт

Кошумча бирдиктери

1 гекто ватт (гВт) = 100 Вт

1 киловатт (кВт) = 1 000 Вт

1 меговатт (МВт) = 1000 000 Вт

Джеймс Уатт

(1736-1819)

ваттметр

Токтун кубаттуулугу

1800 сом

3600 сом

Токтун кубаттуулугу

3600 сом

1800 сом

10 А

5 А

Р=220 В∙5 А=1100 Вт

Р=220 В∙10 А=2200 Вт

Электр тогунун кубаттуулугу

400-750 Вт

1400-2400 Вт

1500-2500 Вт

150-600 Вт

Көңүл бургула!

Бул куралдардын кубаттуулугун карап көрүү керек, бир убакта бир нече приборду бир эле ток булагына туташтыруу коркунучтуу!

Электр энергиясы үчүн төлөмдөр

А = Р t

жумуш = кубаттуулук бакыт

А = [Вт

А = [кВт

1 кВт = 1000 Вт

1 саат = 3600 с

кВт саат

1кВт саат = 1000 Вт 3600 с = 3600000 Дж

Үйлөрдө бир айда колдонулган электр энергиясы үчүн канча акча төлөй тургандыгын көрөлү

Айдын башында эсептегичтердин көрсөтүүсүн, айдын аягындагы көрсөтүүсүнөн кемитүү керек.

Айдын башындагы эсептегичтин көрсөтүүсү 16094 кВт∙саат

Айдын аягында эсептегичтин көрсөтүүсү 16383 кВт∙саат

16383 кВт∙саат -16094 кВт∙саат =289 кВт∙саат

289 кВт∙саат х 0, 77 сом/ кВт∙саат = 222,53 сом

Күнүмдүк жашоодо токтун жумушун эсептөө

Чаң соргучтун кубаттуулугу бетинде же паспортунда жазылуу болот

1500 Вт = 1,5 кВт

жарым саат иштетсек, 30 мин = 0,5 саат

А = Pt

A = 1,5 кВтсаат = 0,75 кВтсаат

Тариф 1 кВт саатына 100 тыйын

Наркы = 100 ,75 кВтсаат = 75 тыйын= 75 тыйын

жарым саат иштетсек, 30 мин = 0,5 саат

1500 Вт

700 Вт

2000 Вт

Мисал

Кубаттуулугу 100 Вт токко эсептелинген электр лампасы бар.

Лампа күн сайын 6 саат бою күйүп турат. Токтун 1 айдагы (30 күн )

жумушун тапкыла. Эгер 1 кВт сааттын тарифи 100 тыйын болсо сарп

кылынган энергиянын наркын тапкыла.

Формула

Чыгаруу

Берилди

P = 100 Вт

А = 100 Вт180 саат = 18 кВт саат

Р =

t = 6 саат 30 = 180 саат

Тариф = 100

Наркы = 100 18 кВт саат =

1800 тыйын = 18 сом

А= P

А =?

Наркы = ?

Жообу: А = 18 кВт саат, наркы = 18 сом