Туура тамактануу - узак жашоого өбөлгө. (Тарбиялык саат)

Сабактын темасы: Туура тамактануу- узак жашоого өбөлгө.

Сабактын максаты:Окуучулар туура тамактануунун

Эрежелерин үйрөтүү

Тамактын адам жашоосундагы,ден-соолугунун чың болушундагы салымы жөнүндө кеп козгоо. Узак жашоонун сыры туура тамактанууда экендигин түшүндүрүү.

Сабактын жабдылышы: Жашылчалар, жер

жемиштердин сурөтторү.

Сабактын жүрүшү: Мугалим окуучуларга “Жакшы көргөн тамагыңарды атагыла”деп кайрылам.Ар бир окуучу жактырган тамагын атагандан кийин мен тамак-аштын адамдар үчүн зарылдыгы,туура тамактануу эрежеси бар экендигин айтып берем. Ал үчүн төмөндөгүдөй текстти пайдаланам.

***Кечки тамактан кийин дароо жатууга камдануу туурабы?

Адам канчалык көп иштесе,ошончолук тамактанышы керек деген принципбар. Бул принципти айылда жашагандар көбүрөөк пайдаланса болот. Шаардыктар көп учурда аз кыймыл-аракет жасагандыктан, көпчүлүгүжаш кезде эле толуп кетишет. Дуйнөдөгү бардык диетологдор кеки саат алтыдан кийин желген тамак өтө зыяндуу деп жүрушөт.Ал эми биздин ата-бабаларыбыз тамактын күчтүүсүн кечинде жеп-ичишкен эмеспи.Америкада болсо калктын 47 пайызы кечкисин кубатуу тамак-аш ичишет.Бул-туура эмес.Кечки тамакты иче салып эле жатууга кам урган жарабайт, жатардагы оокат уйкуга эки саат калганда ичилген оң,эң акыркы тамакты кечки саат сегизде ичүү эрежени эске ала жургонү оң.Күнүмдун рациондун 25 пайызы эртен мененки тамак 45 пайызын түшку тамаккалган 35 пайызын кечки тамак түзгөнү эң пайдалуу.Бул тамактануунунэкинчи принциби. Көп учурда айылдагы жеңелерибизди апаларыбыз самоорду шарактата кайнатып ысык чайдан ырахатын жакшы корушот.

ТАМАКТАНУУНУН ТАК ЭРЕЖЕСИ БАРБЫ?

Кыргыздар туура тамактанууга көп деле көңүл бурушпагандыктан улгайган курактагылардын тамак сиңирүү органдады ооруга коп чалдыгарын дарыгерлер баса белгилеп журушөт. Ал эми туура тамактануу өмурдүн узак болушуна ден-соолуктун чың болушуна өбөлгө түзөт эмеспи. Тамак адамга күч-кубат гана бербестен анын жашоосунун ажырагыс факторлорунун бири болуп саналат. Тамактанууга жапондор өгөчө коңүл буруп ал тургай бул тууралуу мыйзам да кабыл алышкан.Эжигей, курут,жуурат, каттама ,сыяктуу түпкү тамак аштарыбызды азыр күнүмдук турмушта кеңири колдонбосок да бешбармакты дайыма эле жасап жүрөбүз. Негизинен Кыргызтандын түндугундөгү өткөн аш-тойлордо бул сыйлуу тамак сөзсүз даярдалып жүрөт. Бирок алдыга келген тамакты же сунулган чайды

65-75 градустан жогорку температурада ичкенибизде, кызыл өңгөчкө,аш казанда ар кандай даражадагы күйүктөр пайда болуп бул кийин ушул органдык шишик ооруларына чалдыктырышы мүмкүн.

ЖАШТЫКТЫН ДЕМИ ЖАШЫЛЧА -ЖЕМИШТЕР МЕНЕН МӨМӨ-ЧӨМӨЛӨРДӨ....

Өзбек эли чайканаларда чайды аз-аздан куюп.суутуп алып ичишет . Ал эми мурутунда музтоңдурган карандай суук делген Сибирде жашагандар чайды жайык тарелка өңдөнгөн атайын идиштерге куюп ысыгын кетирип тамакты болсо бир аз суугандан кийин ичүү да тамактануу эрежелерине кирет.Куурулган тамактар боорго күч келтиргендиктен көп учурда сууга бышырылган азыктар ден соолукка пайдалуу. “Бирок алма быш,оозума туш “ деп жамбаштап жата бербей ,ээн жаткан бакчага ар кандай мөмө- чөмө өстуруп ,же болбосо картошка ,капуста ,буурчак сыяктуу жашылчаларды эгип терген тушумун пайдаланып организимдин кунумдүк рациондун толтурууга неге болбосун ? Дегинкиси дүйнөнүн эч бир жеринде идеалдуу тамактануу дал ушундай болот деген так эреже иштелип чыккан эмес.