Мақсад :
Таълимий : Учбурчак ва унинг ички бурчаклари тўғрисида билимга эга бўлиш ;
Ривожлантирувчи : илмий ва мантиқий фикрлашга ўргатиш , кенг тасаввурга эга бўлиб тахлил қилишга ўргатиш ;
Тарбиявий : Ўзаро хурмат , ўзаро ёрдам , фанга хурмат ва қизиқишни ўйғотиш .
Ўтилганларни такрорлаш …
Қўшни бурчаклар
С
?
60
В
А
О
Улар йиғиндиси АОС+ ВОС=180
Вертикал бурчаклар
М
В
А
?
60
О
С
Вертикал бурчаклар тенг.
Ички бир томонли бурчаклар йиғиндиси 180 0
c
a
a II b
1 40 0
b
40 0
Мос бир томонли бурчаклар тенг
c
a
45 0
a II b
b
45 0
Қарама-қарши бурчаклар тенг
a
a ll b
b
Қолган бурчакларни хисобланг .
c
75 °
4
3
а
1
a ll b
5
6
8
7
b
Томонига кўра :
Турли томонли –
Икки томони тенг –
( тенг ёнли )
Ҳамма томони тенг –
( тенг томонли )
10
Учбурчаклар бурчакларига кўра бўлиниши
Ўткир бурчакли
Тўғри бурчакли
Ўтмас бурчакли
Вазифа 1: Ҳар ҳил учта бурчакдан учбурчак ясаб кўрамиз.
Хулоса :
Учбурчак хосил қилиш учун , Учта бурчак етарли эмас экан.
Бурчакларни кетма-кет жойлаштирамиз . Ёйиқ бурчак хосил бўладими ?
В
Текширамиз
Учбурчакни бўлакларга ажратиб, унинг учларини бирлаштирамиз. Натижада ёйиқ бурчак хосил бўлади, у эса 180 га тенг .
- Учбурчакни бўлакларга ажратиб, унинг учларини бирлаштирамиз. Натижада ёйиқ бурчак хосил бўлади, у эса 180 га тенг .
В
В
В
В
А
А
С
А
С
С
Вазифа 2: Учбурчак шаклидан ёйиқ бурчак хосил қилинг
Агар А,В,С – учбурчак бурчаклари бўлса, у ҳолда
Пифагор
“ Учбурчак иски бурчаклари йиғиндиси 180 градус ” лиги теорема исботи Пифагор га тегишли .
э. аввалги 580 – 500 й . й .
Теорема: Учбурчак ички бурчаклари йиғиндиси 180 .
Берилган : ∆ ABC
B
Исботлаш керак : А+ B + C =180
а
5
4
2
Исбот : 1) В нуқтадан
а || AC а тўғри чизиқ ўтказ
2 ) 4 = 1
5 = 3
3
1 + 2+ 3 =180
1
ёки A+ B+ C=180
C
A
Евклид
Биринчи бор Евклид « Бошланғич » китобида Учбурчак ички бурчаклари йиғиндисини чизма ёрдамида исботлаган.
э. аввал 365 –300 й . й .
Учбурчак ички бурчаклари йиғиндисининг чизмадаги исботи.
B
E
2
4
1
3
5
A
C
… Хатто ўликка ҳам равшанки , учбурчакнинг иккита бурчаги бир вақтда ўтмас бўлиши ёки тўғри бўлиши мумкин эмас. Данте А.
A
B
A
B
Хулоса ?
1. АВС учбурчакда бурчак А тенг 90°, қолган икки бурчаги :
а) бири ўткир,иккинчиси тўғри ;
б) иккаласи ҳам ўткир ;
в) бири ўткир, иккинчиси ўтмас .
2. АВС учбурчакда бурчак В - ўтмас , қолган икки бурчаги :
а) фақат ўткир ;
б) ўткир ва тўғри ;
в) ўтмас ва ўткир .
3. Ўткир бурчакли учбурчакда :
а) ҳамма бурчаги ўткир ;
б) бир бурчаги ўтмас ;
в) бир бурчаги тўғри .
Чизмаларда берилган масалалар .
В
Масала
64 0
?
D
С
А
70
0
K
Хисобла :
Масала
B
К
М
М K ll AC
76 0
?
?
45 0
C
А
Хисобла :
Дарсликдан масалалар .
Тенг ёнли учбурчакнинг битта бурчаги 40 градус . Қолган бурчакларини топинг.
1 хол
2 хол
Тест
II вариант
Расмда тасвирлпнган номаълум бурчакларнинг нимага тенглигини
торинг
1 .
а)50º б)45º в)40º
2.
а)100º б)110º в)90 º
I вариант
Расмда тасвирлпнган номаълум бурчакларнинг нимага тенглигини торинг .
1 .
а) 35º б) 40º в)30º
2 .
а) 90º б) 100º в)70º
60 °
х
х
80 °
40 °
110 °
х
х
35 °
40 °
3 . Қуйидаги параметр билан берилган учбурчак бўлиши мумкинми?
3 . . Қуйидаги параметр билан берилган учбурчак бўлиши мумкинми?
100
а) ҳа ; б) йўқ ; в) билмадим .
4 . Қуйидаги тасдиқ тўғрими :
Ўтмас бурчакли учбурчакнинг ҳамма бурчаклари ўтмас .
90
а) ҳа ; б) йўқ ; в) билмадим .
4 . Қуйидаги тасдиқ тўғрими :
Ўткир бурчакли учбурчакнинг ҳамма бурчаклари ўткир .
Текширамиз
I вариант II вариант
1. в 1. в
2. б 2. б
3. б 3. б
4. йўқ 4. ҳа
Уйга вазифа .
- § 47 , 4(а , б),5(а , б),
- 6(а,б), 8(а, б) 116- бет