Урок "Утварэнне мачы" (9 клас)

Тэма: Утварэнне мачы

Мэта: пазнаёміцца з працэсам утварэння мачы.

1. Адукацыйная: вывучыць механізмы утварэння першаснай мачы і канечнай мачы, рэгуляцыя дзейнасці нырак;

2. Развіваючая: развіваць лагічнае мышленне на аснове ўстанаўлення даследчых сувязей, навучыцца навыкам самастойнага складаць схемы і іх запамінаць;

3. Выхаваўчая: фарміраваць беражлівасць да свайго здароўя; стымуляваць пазнаваўчую актыўнасць, інтарэс да прадмета.

Структура ўрока:

1. Арганізацыйны момант (1 хвіліна)

2. Праверка д\з (10 хвілін)

3. Вывучэнне новай тэмы (20 хвілін)

4. Замацаванне ведаў (8 хвілін)

5. Рэфлексія (5 хвілін)

6. Дамашняе заданне (1 хвіліна)

Тып урока: камбінаваны ўрок.

Абсталяванне: плакат “Будова нырак”, прэзентацыя “Утварэнне мачы”, вучэбны відэафільм “Будова нефрона і ўтварэнне мачы”.

Эпіграф

«Всматривайтесь в малое, и вы увидите великое!»

(научная истина)

Ход урока

Праверка дамашняга задання

(1 – 3 узроўні) 1 – 6 балаў

1 варыянт

1. У будове ныркі лічбай 1 паказана:

а) коркавае рэчыва;

б) нефрон;

в) мазгавое рэчыва.

2 варыянт

1. У будове нефрона лічбай 1 паказана:

а) коркавае рэчыва;

б) пятля Генле;

в) капсула.

1

1 варыянт

2. Да органаў мочавыдзяляльнай сістэмы адносяцца:

а) ныркі, мачавы пузыр;

б) ныркі, мачаточнікі, мочаспукальны канал;

в) селязёнка, ныркі, скура;

г) а + б;

д) б + в.

2 варыянт

2. Да органаў мочавыдзяляльнай сістэмы адносяцца:

а) ныркі; б) страўнік;

в) легкія; г) печань.

1 варыянт

3. У коркавым рэчыве ныркі знаходзяцца:

а) пірамідкі, петлі нефрона;

б) сасудзістыя клубочкі, капсулы, звілістыя канальцы;

в) а + б.

2 варыянт

3. У мазгавым рэчыве ныркі знаходзяцца:

а) петлі нефрона, большая частка збіральнай трубачкі;

б) сасудзістыя клубочкі і збіральныя трубачкі;

в) капсулі і звілістыя канальцы.

1 варыянт

4. Упішыце прапушчанае слова (словы):

Пасля капсулы пачынаецца …. 1 парадку.

2 варыянт

4. Упішыце прапушчанае слова (словы):

Звілісты каналец 2 парадку ўпадае ў ….

(4 узровень) 7 – 8 балаў

1 варыянт

5. Пры парушэнні працы абедзвюх нырак наступае атручэнне ўсяго арганізму і чалавек памірае ўжо праз некалькі дзён. Растлумачце, якія рэчывы вызываюць атручэнне, улічваючы, што ніякія яды ў арганізм не трапілі.

2 варыянт

5. Аб чым гаворыць павышанае ўтрыманне цукру ў крыві?

(5 узровень) 9 – 10 балаў

1 варыянт

6. Чаму пры некаторых захворваннях нырак ў хворых людзей узнікаюць ацёкі?

2 варыянт

6. Чаму некаторыя людзі хварэюць мочакаменнай хваробай?

«Всматривайтесь в малое, и вы увидите великое! (научная истина)

Тэма: Утварэнне мачы

Вывучэнне новай тэмы

Прагляд відэафільма

«Будова нефрона і ўтварэнне мачы»

Схема 1 “Механізм утварэння мачы”

Кроў → ныркавая артэрыя → прыносячая артэрыёла → стварэнне капілярнага клубочку ў капсуле нефрона → I ФАЗА – ФІЛЬТРАЦЫЯ (утварэнне першаснай мачы, нагадвае плазму крыві без бялкоў 160 л\суткі) → выносячая артэрыёла → II ФАЗА – РЭАБСОРБЦЫЯ (зваротнае ўсмоктванне вады і іншых рэчываў, 158-159 л) → звілісты каналец 1-га парадку, пятля Генле, звілісты каналец 2-га парадку → другасная мача (1,5 л) → збіральныя трубачкі → нырачная лаханка → мачаточнікі → мачавы пузыр.

Схема 2 “Механізм мочавыдзялення”

Мача → мачавы пузыр → раздражненне рэцэптараў сценак мачавога пузыра пры яго запаўненні → узбуджэнне цэнтраў мочаспускання → скарачэнне мачавога пузыра і паслабленне сфінктэра → выдзяленне мачы праз мочаспускальны канал вонкі.

Замацаванне ведаў

1. Функцыяй ныркі не з’яўляецца:

а) выдзяленне з арганізму прадуктаў абмену, іншародных і ядавітых рэчываў;

б) рэгуляцыя воднага і мінеральнага абмену;

в) імунітэт.

2. Адзначце шлях праходжання мачы (1 – мачавы пузыр; 2 – мачаточнікі; 3 – ныркі;

4 – мочаспускальны канал):

а) 1 → 2 → 3 → 4; б) 3 → 4 → 1 → 2; в) 3 → 2 → 1 → 4.

3. Першасная мача ўтвараецца ў:

а) капсуле;

б) звілістым канальцы 1 парадку;

в) пятлі нефрона.

4. Колькасць першаснай мачы ў суткі (л):

а) 5; б) 30; в) 150.

5. Утварэнне першаснай мачы адбываецца дзякуючы:

а) рознаму дыяметру прыносячай і выносячай артэрыёл;

б) высокаму ціску крыві ў капілярах клубочка;

г) а + б.

6. Працэс утварэння першаснай мачы называецца:

а) фільтрацыя; б) рэабсорбцыя; в) сакрэцыя.

7. Колькасць другаснай мачы ў суткі (л):

а) 0,3 – 0,5; б) 4 – 5; в) 1,5 – 2,5.

8. Што сабой уяўляе першасная мача?

9. Як называецца працэсс нетрымання мачы?

10. Аб паражэнні якога аддзела нефрону сведчыць з’яўленне бялку ў мачы?

Рэфлексія

Ваш стан у

выніку правядзення ўрока, вывучэння дадзенай тэмы

Дамашняе заданне

§ 45 , старонка 135 – 136.

Крыжаванка з галоўным словам па вертыкалі «НЫРКІ».

Творчае афармленне.

Урок закончаны!

Да сустрэчы!

Поспехаў Вам!