Վեգետատիվ նյարդային համակարգ

ՎԵԳԵՏԱՏԻՎ ՆՅԱՐԴԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

• ՎՆՀ –ն ունի սիմպաթիկ , պարասիմպաթիկ և մեթասիմպաթիկ բաժիններ :
• Այս համակարգի նյարդաթելերը նյարդավորում են գրեթե բոլոր հյուսվածքներն ու օրգանները :
• Օրգանների մեծամասնությունն ունի կրկնակի ՝ սիմպաթիկ և պարասիմպաթիկ , իսկ որոշ օրգաններ ՝ եռակի նյարդավորում սիմպաթիկ , պարասիմպաթիկ և ներօրգանային նյարդային հյուսակներ (մետասիմպաթիկ) :

• ՍՆՀ- ին պատկանող կորիզները գտնվում են ՝ պարանոցային VII , կրծքային I-XII , գոտկային II-III հատվածների կողմանային եղջուրներում (C8 – L3) :
• Սիմպաթիկ նյարդավորում ստանում են բոլոր օրգանները , ԿՆՀ-ն:
• Պարանոցային VII և կրծքային I-II հատվածների կորիզներից ( ողնուղեղ – թարթիչային կորիզներ) նյարդավորվում են աչքի հարթ մկանները , բիբը լայնացնող ճառագայթաձև մկանները :
• Կրծքային հատվածներում են թքագեղձերը , բրոնխները , սիրտը և մակերիկամի միջուկը նյարդավորող կորիզները:
• Բոլոր սիմպաթիկ բաժիններից նյարդվորվում են քրտնագեղձերը մարսողական օրգանները , անոթները :

• ՊՆՀ – ի կորիզները տեղակայված են ուղեղաբնում և ողնուղեղի սրբանային հատվածներում : Դրանք են ՝ երկարավուն ուղեղը , միջին ուղեղը և ողնուղեղի սրբանային II-IV հատվածները:
• Պարասիմպաթիկ նյարդաթելերը 4 զույգ (III , VII , IX , X) գանգուղեղային նյարդաթելերի կազմության մեջ են որոնք դուրս են գալիս ուղեղաբնից :
• Միջին ուղեղից դուրս է գալիս ակնաշարժ (III) նյարդը , որը նյարդավորում է աչքի թարթչային մկանի մկանաթելը ապահովելով բբի նեղացումը և լայնացումը:
• Երկարավուն ուղեղից դուրս է գալիս թափառող (X) նյարդը , որը նյարդավորում է մարսողական համակարգը , սիրտը , երիկամները , շնչառական համակարգի օրգանները:
• Լեզվաըմպանային (IX) նյարդը նյարդավորում է հարականջային թքագեղձերը:
• Դիմային (VII) նյարդը նյարդավորում է քթի խոռոչը , քիմքի լորձաթաղանթը և արցունքագեղձերը:
• Թմբկալարի (VII նյարդի ճյուղ ) կազմում են ենթածնոտային և ենթալեզվային թքագեղձերը:
• Սրբանային (S1 – S4 ) բաժնից սկսվող թելերը նյարդավորում են հաստ աղիքը և կոնքի օրգանները:

• Կան օրգաններ որոնց ՊՆՀ – ն չի նյարդավորում ի տարբերություն ՍՆՀ – ի :
• Դրանք են ՝ կմախքային մկանները , քրտնագեղձերը , մակերիկամի միջուկը , անոթների մեծ մասը , ԿՆՀ –ն , զգայարանների ընկլչական ապարատը , իսկ արգանդի և փայծախի նյարդավորումը հաստաված չէ: