Викторина Республика кунэ.

Викторина «Саха сирин историята»

1. Дьокуускай куорат төрүттэммит сыла? 1632

2. Саха бастакы президенэ?

3. Юнесконан Олоңхо - аан дойду шедеврэ диэн хаһан бэлиэтэммитэй? 2005

4. Олоңхо ыһыа5а быйыл ханна ыытыллар. Бу иннинэ иккитэ ханнык улуустарга буолбутай?

5. Сахалартан тустууга Олимпийскай чемпион баар. Ааттаталаа.

6. Мэҥэ-Хаҥалас оройуона хаһан тэриллибитэй?

7. Мэҥэ-Хаҥалас улууһун баһылыга кимий?

8. Саха сирэ автономнай республика буоларын кимнээх ситиспиттэрэй. Хаһан?

«Саха Республикатын кунэ»

Сыала: - Саха Республикатын кунун бэлиэтээьин

- о5ону санарда, толкуйдата уэрэтии

- тэрээбут дойдуга тапталы инэрии

Хаамыыта:

-Тэрээьин чаас

-Викторина «Саха сирин историята»

- Кылгас бэсиэдэ

- Оонньуу «Россия уонна Саха сирин былаа5ын таны»

- Дойдуга аналлаах хоьоон айыы

- Тумук

Туттар тэрил: Слайда, ручка, 9 лиис, килиэй

Утуэ кунунэн. Бугун туох кунэй о5олоор? ( Саха Республикатын кунэ).

Мероприятиябыт аата «Саха Республикатын кунэ» диэн, ол эбэтэр бугунну куну кытта сибээстээх. билигин мин эьигини ус бэлэххэ араарыам:

Мероприятиябыт 3 туьумэхтээх:

1 туьумэ5э Викторина «Саха сирин историята»

-Бэсиэдэ

2 туьумэ5э Былаахтары таныы

3 туьумэх Дойдуга аналлаах хоьоон айыы

1. Викторина «Саха сирин историята»

( манна карточка бэриллэр, 10 мунуутэ иьигэр толоруллуохтаах)

- Викторина эппиэтин бэрэбиэркэтэ барар Ол кэннэ бэсиэдэ

Муус устар 27 – саха оло5ор чахчы да быһаарыылаах уонна суолталаах күн эбит. 1922 сыллаахха муус устар 22 күнүгэр-Саха Автономнай Советскай Социалистическай республиката төрүттэммитэ, сурукка докумуоңңа киирбитэ. Лоп курдук 70 сыл ааспытын кэнниттэн, 1990 с. суверенитет туһунан декларацияны ыламмыт, сувереннай республикабыт хаттаан саңа Конституцияламмыта. Онон муус устар 27 күнэ –Саха Республикатын күнэ. Ол кэмтэн ыла саха оло5ор уларыйыы киирбитэ. Кырдьык да5аны бу Саха сирин биир улахан историята буолар. То5о?

Государственность-норуот саамай сайдыыта. Нууччалар кэлэ иликтэринэ государственность диэн суо5а сс. сахалар туох да бырааптара суох этэ. Биһигини «инородецтар», «бырадьаа5ылар» диэн ааттыыллар этэ Октябрьскай революция кыайбытын кэннэ 1917 с. Советскай былаас көмөтүнэн Россия уонна Саха сирин дьоно бары тэң бырааптаммыттара. Манна сихэ сирэ автономнай Республика диэн билиммиттэрэ.

Автономия биһиги нэһилиэкпитигэр тугу биэрдэ?

Саха сирэ урут наар сүөһү, сылгы, таба иитиитинэн, балыктааһынынан, булдунан эрэ дьарыктаммыта. Онтон Саха сирэ автономнай Республика буолбутун кэннэ көмүһү, алмааһы, уголь, энергетика промышленноһынан сайдыбыта.. Билигин, Саха сирэ Россия5а промышленность сайдыытыгар 3 миэстэ5э турар.1990 сылтан үөрэхтээһин, искусство, литература эйгэтэ күүскэ сайынна. Саха сирэ статус ылынан Российскай федерация иһинэн государство буолар. Ол иһин биһиэхэ Президент, Правительство, Ил Түмэн диэн баар. Уонна өссө атын атрибуттар бааллар-Конституция РС (Я) (основной закон буолар). Конституция буоламмыт биһиги сахалыы гимнээхпит, гербэлээхпит, былаахтаахпыт.

Кырдьык да, 1990 сылтан өрө көтө5үүлээх кэмнэр үүммүттэрэ. Михаил Ефимович Николаев республика туһугар элбэ5и ситиспитэ. Россия президенэ Борис Ельцин суверенитеты төһө ба5арар ылының диэбитигэр, алмааска, үөрэ5ириигэ, атын да хайысха5а үгүһү ситиспиппит. Холобур, медицинскэй киин тэриллибитэ, улуустар ааттара сахатыйбыттара, оройуон оннугар улуус диир буолбуппут, о5олору, ыччаттары со5уруу үөрэххэ ыытыы тэриллибитэ. Оскуолаларбыт араас хайысханы тутуспуттара - бу суверенитеппыт салгыыта.

Саха сирэ автономнай республика буоларыгар улахан акылааты уурбуттара Саха сирин чулуу уолаттара, үөрэхтээхтэрэ Республика бастакы «посола»-Бастайааннай бэрэстэбиитэлэ Максим Кирович Аммосов, Саха АССР правительствотын - Совнарком бастакы председателэ, суруйааччы -Платон Ойуунускай уонна Исидор Барахов о. д.а.

Государство-

Суверенитет-

Контитуция -

2. Былаахтары таныы (конверт иьигэр былахтары хамаанда аайы тунэтии). Ис хоьоонун кэпсэттэрии. Былаа5ы ким айбытай?

3.Дойдуга аналлаах хоьоон айыы. Манна бэлэхтэрунэн хайдыьан улэлииллэр. Доргуччу аа5арга бэлэмнэнэллэр, аа5аллар.

Комментарий (о5олор улэлэрин тумугэ) Жюри

Тумук: Республика күнүн бэлиэтээһин ыччаты төрөөбүт дойдуну таптааһын, кининэн киэн туттуу тыыныгар иитиигэ улахан суолталаах. Биһиги үүнэр-сайдар Саха сирин толору бырааптаах гражданнара буолабыт диэн өй-санаа баар буоллун.