Ýaşaýyş-durmuş esaslary konspekt 3-nji synp

Wagty: 12.11.2022ý 3-nji ,,Ç” synpy. Ý.D.E.

Sapagyň temasy: Duýuş organlary. Görüş. Gözleriň gurluşy. Gözler üçin gimnastika. Gözleri gorap saklamak.

Sapagyň maksady: a) okuwçylara görüş, göz üçin maşklary, okamagyň medeniýetini öwretmek;

b) howpsuzlyk düzgünlerini düşünje bermek;

Sapakda ulanylmaly görkezme esbaplar we goşmaça maglumatlar:şahsy kompýuterler, slaýdlar, suratlar, plakatlar,suratly soragnamalar.

Sapagyň görnüşi: işjeň..

Sapagyň gidişi:

I. Guramaçylyk döwri: a) okuwçylar bilen salamlaşmak;

b) gatnaşygyny bellemek;

ç) sapaga taýýarlygyny barlamak;

d) ýurt täzelikleri bilen tanyşlyk geçirmek.

II.Öý işini soramak:

Eliňiz kesilende ýa-da gyzgyna bişende, başga-da islendik kynçylykly ýagdaýda ilkinji lukmaçylyk kömegi gerek. Eýsem, öýdäki ilkinji kömek gutusynda nämeler bolmaly? 

III.Geçilen temany jemlemek:

Wajyp telefon belgilerini ýadyňyzda saklaň:

01 – ýangyn söndüriji gulluk;

02 – polisiýa;

03 – tiz lukmançylyk kömegi;

04 – gaz gullugy

1. Täze temanyň meýilnamasy:

1. Görüş.

2. Okamagyň medeniýeti.

3. Biz we kompýuter.

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli: Görşi saklamak üçin ýagtylygyň ähmiýeti, Kompýuterde işläp otyrkaň, öz saglygyňa zyýan etmez ýaly belli düzgünleri berjaý etmegi.

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly: Göz üçin gündelik maşklary ýerine ýetirmegi.

Gözüň kömegi bilen adam daş-töweregindäki zatlary görýär, olaryň reňkini, görnüşini ululygyny, ýerleşişini tapawutlandyrýar. Predmetiň hereketlenýändigini ýa-da hereketsizdigini anyklap bilýär. Göz – ähli işlerde adamyň iň gowy kömekçisi bolup durýar. Göz adama kitaby okamaga,telewizor görmäge, adamlar bilen dusuşmaga, tigirde aýlanmaga,gezelenç etmäge, öý we ondan daşarky işleri ýerine ýetirmäge mümkinçilik döredýär.

Görşi saklamak üçin ýagtylygyň ähmiýeti uludyr. Ýagtylyk öte ýiti bolmaly däl. Ýagtylyk göni ýüzüňe ugrukdyrylmaly däl.

Kompýuterde işläp otyrkaň, öz saglygyňa zyýan etmez ýaly belli düzgünleri berjaý etmeli. Uzak wagtlapkompýuterde işlemek görşüň peselmegine getirer. Gözüň görşüni goramak üçin göz maşklaryny ýerine ýetirmeli.Görşüňi gowulandyrmak üçin witamine baý iýmitleri köpräk iýmeli. Göze aýawly seretmeli. Gözüňi tozandan, hapadan we ýiti ýagtylykdan goramaly. Gözüň goragçysy kirpikler bolup durýar. Olar gözi tozanyň we ownuk hapalaryň düşmeginden goraýar. Adamyň her gabagynda 80 kirpik bar we olar 2–3 hatardan durýar. Bir kirpik adama 100 gün hyzmat edýär, soňra

ol gaçýar we onuň ýerinde täzesi ösýär. Eger göze çöp düşen bolsa, gözüňi birnäçe minut ýumup durmaly. Soňra ýuwaşlyk bilen arassa elýaglyk arkaly ýapyk gabagyňdan seňrige tarap süpürmeli. Ýa-da arassa suw bilen gözüňi ýuwmaly. Suwly stakany gözüň ýanyna eltip, ýygy-ýygydan we çalt gözüňi gyrpmaly. Şonda suw çöpi aýyrmaga kömek eder. Gözüň ýanynda agyry peýda bolan ýagdaýynda ata--eneňize duýduryň. Görşi gorap saklamak.

1. Göz üçin gündelik maşklary ýerine ýetirmeli.

2. Umumy ýadawlyk göz üçin zyýanly. Bu ýagdaýda rahat uky hökmandyr.

3. Baý witaminli iýmitleri iýmeli.

4. Hapadan, tozandan we ýiti ýagtylykdan gözüňi goramaly.

5. Partada oturanyňda göz bilen kitabyň arasy 30–35 sm bolmaly.

6. Telewizora azyndan 2 metr daşlykdan seretmeli.

7. Telewizora günüň dowamynda 1,5 sagatdan köp seretmeli däl.

8. Uzak wagtlap kompýuterde işlemäň.

9. Ulagda okamaň.

10. Ýatyp okamaň.

11. Öçügsi ýa-da ýiti ýagtylykda okamaň.

12. Görüş bilen bagly bolan meseleler ýüze çykan ýagdaýda,ata-eneňize duýduryň.

V.Geçilen temany berkitmek:

Matal

Bir alaja ýüpüm bar,

Nirä uzatsam ýetýär.(Göz)

Köp okan – köp biler.

Eşiden deň bolmaz gören göz bilen.

Göz üçin maşklar.

1. Göni durup, gözüňi giňden açmaly, öňe seretmeli we gözüňi ýummaly (5–10 gezek gaýtalamaly).

2. Kelläňi öwürmän, çepe we saga seretmeli (5–10 gezek gaýtalamaly).

3. Kelläňi ýokary galdyrman, ýokary, soňra aşak seretmeli (5–7 gezek gaýtalamaly).

4. Ýokaryk, çepe, aşak, saga haýal seretmeli, soňra ýene yzyna tarap gaýtalamaly (3–5 gezek gaýtalamaly).

5. Gözüňi çalt gyrpmaly (7–10 gezek gaýtalamaly).

VI. Öý işini tabşyrmak: düzgünleri ýat tutmak.

VII. Sapagyň jemi: a) okuwçylaryň jogaplaryny bahalandyrýaryn; b) sapagy jemleýärin.

Seredildi: M.M.O.I.B.O-ry: __________