"Жасушадағы энергетикалық алмасу" сабақ жоспары

Күні: 1(3).12.2016

Сабақтың тақырыбы: Жасушадағы энергетикалық алмасу немесе организмнің тыныс алуы.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Жасушадағы энергетикалық алмасу немесе организмнің тыныс алуы туралы оқушыларға түсініктеме беру.

Дамытушылық: Оқушыларды шығармашылық ізденіске баулу, ойлау қабілетін дамыту.

Тәрбиелік: Бір-бірін құрметтеуге, тыңдай білуге, ой бөлісуге тәрбиелеу.

Сабақ кезеңі

Тапсырма/ мұғалім іс-әрекеті

Оқушы іс-әрекеті

Ұйымдастыру кезеңі

Қайырлы күн досым!

Қайырлы күн болсын!

Бүгін алар бағамыз

Кілең «БЕСТІК» болсын!

Оқушылар бір-бірінің артына тұрып, бір бірін демеу арқылы, тілектер айтады.

Үй тапсырмасын тексеру

Тапсырмалар

1.Бұл суреттер нені білдіреді?

Метаболизм

+ =+

+=+

2. Метаболизм немесе зат алмасу дегеніміз –

3. Метаболизм стадиялары:

4. Гомеостаз дегеніміз –

5. Үнемі сақтау қажет

-

-

-

-

-

6. Суреттегі түстерді қарап, тиісінше температураны жазыңыздар

7. Кестені толтырыңыздар

Терморегуляция

Оқушылар орындайды:

1. Зат және энергия алмасу (обмен веществ и энергии); тірі жүйелердің өзара қатынасы (взаимодействие живых систем).

2. Тірі организмдегі белгілі бір тәртіппен кезектесіп жүретін әртүрлі химиялық реакциялардың жиынтығы.

3. Катаболизм =диссимиляция

Анаболизм=ассимиляция

1. Ағзаның ішкі ортасының тұрақтылығын сақтап тұру.

2. Температура (терморегуляция), қандағы оттегі (өкпе), тұздылық (бүйрек), қышқыл (қанның буферлі жүйесі), глюкоза деңгейі (инсулин, глюкагон)

   

3. 

4. Шығарылатын дем, тер, қан тамырларының кеңеюі

Қан тамырларының тарылуы, сырттан келетін тағамнан бұлшық ет жылуы

Тері арқылы, қан ағысының өзгеруі

Жаңа тақырып

Кесте толтыру

Оқушылар дәптерлеріне толтырады

Бекіту

Кестені толтырыңыздар

Тірі организмдердің ерекше қасиеті — олар зат алмасуға (метаболизмге) және көптеген әр түрлі химиялық реакцияларға қатысуға кабілетті болады. Сырткы ортамен үнемі зат алмасып отыру — тірі жүйелердің негізгі қасиеттерінің бірі. Жасушаларда биологиялық синтез және ыдырау процестері үздіксіз жүріп отырады. Синтез процесі жалпы анаболизм (гр. "ана" — тірі дене), ал ыдырау процесі катаболизм (гр. "ката" — өлі дене) деп аталады.

Синтез — бұл жай заттардың энергия жұмсау аркылы күрделі заттар түзу процесі. Мысалы, аминқышқылдарынан нәруыздар, моносахаридтерден күрделі көмірсулар, нуклеотидтерден нуклеин қышқылдары синтезделеді. Синтезделген заттар өсу процесі кезінде жасуша мен оның органоидтерінің түзілуі үшін және жұмсалған немесе зақымданған молекулаларды қалпына келтіру үшін пайдаланылады.

Ыдырау процесі кезінде күрделі заттардан жай заттар түзіліп, энергия бөлініп шығады. Мысалы, қанттар органикалық қышқыл мен спиртке ыдыраса, органикалық қышкылдар өз кезегінде көмірқышқыл газы мен суға ыдырайды. Зат алмасудың ерекше белгісі сол, мұнда анаболизм және катаболизм процестері бірдей уакытта сыртқы ортамен өзара тура байланыста жүреді.

Оқушылар кестені дәптерлеріне толтырады

Оқушылар түсінеді, анықтамасын дәптерлеріне жазады

Бағалау

Сабақ барысындағы белсенділіктеріне байланысты бағаланады.

Үй тапсырмасы

§24.

Оқушылар күнделіктеріне толтырады.

Рефлексия

Сабақ жайлы «5» сөз

Қорытынды

Энергия тыныс алу және жану кезінде бөлінеді. Жану реакциясы табиғатта жүрсе, ал тыныс алу жасушадағы митохондрияда жүреді.