Байламталарга коюлуучу тыныш белгилер

Кыргыз тили

7-класс

Мугалими:

Мырзагелдиева Э.К.

Алтын эреже!!!

Билимдүү болсоң баарынан алдыдасың!

Сабактын темасы:

Байламталарга коюлуучу тыныш белгилери.

Сабактын максаты:

• Байламталар кайсы учурда кандай тыныш белгилер менен ажыратылат?

Өтүлгөн тема:

Байламталардын бөлүнүшү: Каршылагыч, божомолдогуч, себеп-натыйжалагыч, салыштырма, шарттуу байламталар.

138-бет.

243-көнүгүү.

Сүйлөм ичинен каршылагыч байламталарды таап, ага тыныш белгилерин коюп чыккыла.

Жаңы тема:

Байламталардын тыныш белгилери.

1. Жана, менен, да байламталары бир өңчөй мүчөлөрдү байланыштырганда үтүр белгиси коюлбайт, себеби булардын ортосунда эч кандай тыным болбойт. М.: Бейшегүл менен Бурулча азыр келет.

2. Төмөнку байламталар сүйлөм менен сүйлөмдү байланыштырса, бирок алар кийинки сүйлөмгө таандык болуп айтылса, алардан мурун үтүр коюлат.

Эгерде же байламтасы бир өңчөй мүчөлөрдү бир ирет байланыштырса, үтүр коюлбайт.

Мындай байламталарга төмөнкүлөр кирет: а, ал эми, бирок, бирок да, анткени менен, антсе да ж.б.

М.: Алтынай же Айганыш келет.

М.: Күн бүркөлдү, ошон үчүн окуучулар тарай башташты.

4. Да байламтасы татаал сүйлөмдүн тутумундагы жөнөкөй сүйлөмдөрдү байланыштырса, үтүр байламтадан кийин коюлат, себеби да байламтасы мурунку сүйлөмгө таандык болуп айтлат.

3. Да, дагы, дале байламталары бир өңчөй мүчөлөрдү байланыштырып, бир нече ирет кайталанып айтылса, эң акыркысынан башкаларына үтүр коюлат.

М.: Өмүрбек көнөчөктүн ичин үңүлө тиктеди да, терең улутунду.

М.: Жолой да, Айша да, Алым да бир класста окушат.

5. Ары (нары) деген тактооч байламталык милдет аткарып, бир өңчөй мүчөлөрдү байланыштырса, биринчисинен башкалары үтүр менен ажыратылат.

Ары (нары) байламтасы татаал сүйлөмдүн тутумундагы жөнөкөй сүйлөмдөрдү байланыштырса, өзүнөн мурун үтүр коюлат.

М.: Айсулуунун сөздөрү ары уккулуктуу, ары кызыктуу, ары жагымдуу угулду.

М.: Айлананы туман каптап турат, ары күн суук

6. Жана деген байламта татаал сүйлөмдүн тутумунда айтылса, сүйлөм менен сүйлөмдү байланыштырат да, өзүнөн мурун үтүр коюлат.

М.: Ал мени дароо тааныды, жана айткан сөзүнүн нугун башкага бурду.

145-бет.

256-көнүгүү.

Сүйлөмдөрү окуп чыгып, тийиштүү жерлерге тыныш белгилерди коюп чыккыла.

М.: Кардын басылганы, же басылбаганы, же жааганы билинбейт, бирок жердин бети мелиреген да калган.

Бышыктоо:

145-бет

258-көнүгүү.

Алган билимди бышыктоо көнүгүүсү.

Көнүгүүнү окуп чыгып, байламталар жана ага коюлган тыныш белгилер боюнча түшүнүк бергиле.

Жыйынтыктоо:

Кайсы учурда байламталарга үтүр коюлат, ал эми кайсы учурда үтүр коюлбайт экен?

Үйгө тапшырма:

146-бет.

258-көнүгүү.

(Б) бөлүгү.

Байламталарды катыштырып, «Жай келди» деген темада кыскача баяндама жазгыла.

Көңүл бурганыңарга чоң рахмат!