"Эне тил" жөнүндө

Урматтуу агай-эжейлер,ата-энелер жана окуучулар!

Сиздерди майрамыныздар менен куттуктайбыз!

Дуйнодогу баардык жакшылыктарды каалоо менен бирге эне тили кунуно арналган «Эне тилибиздин улуулугун аздектейли » аттуу класстан тышкаркы ишти тартуулап коюуну уруксат этиниздер!

Эне тил!

Кандай жонокой,кандай терен,улуу соз! Дал ушул соз ар бирибиздин каныбызды ойнотуп,сезимибизди ойготуп, акылыбызды арыштатып турат.Эне тилибизди коргоо учун илгери «Манас! Атабыз жоого аттанган. Ар бир доордун,ар бир кылымдын, мезгилдин эр-азаматтары эли-жери, эне тили учун жан аяшкан эмес.Биз дагы эне тилибизди унутпайлы.Себеби дал ушул тилде бешикте жатып,алдей ырын укканбыз, «апа» деген биринчи созубузду айтканбыз,мектеп босогосун аттап, «А» тамгасын уйронгонбуз.Бирок ушул эне тилибизди барктай албай,дат баскан ийнедей кылып,кээ бир кыргыз адамдары тилин унутуп бараткансыйт.

Эгер алардын тили жоголсо кайра жаралуусу мумкун эмес,ошондуктан тилибизди алыбыздын жетишинче сактап,барктап,урматташыбыз керек.

Биздин мамлекетибизде «Кыргыз Республикасынын Мамлекетик тили жонундогу» мыйзамы 1989-жылы 23-сентябрда кабыл алынып,бугунку кундо 24 жылдыгын белгилеп жатабыз.

Баарыныздарды дагы бир жолу тил майрамы менен чын журотн куттуктаймын,жаны окуу жылы жакшылыктарды, ийгиликтерди жаратышына тилектешмин.

Сиздердин конулунуздорду «Эне тилибиздин улуулугун аздектейли» деген эне тилибизге арналган чакан концерттик программага буралы.

Башкы – Терек орто мектебинин 2017-жылы сентябрь айындагы кыргыз тили жана адабияты жумалыгындагы отулгон « Кыргыз тили» кунунун сценарийи

Умай эне:

-Касиеттуу эне тилибиздин уюткусу, коронгосу болгон ак калпактуу элибиз жашап турганда кыргыз тили эч качан жоголбосуна, дуйнолук башка тилдер менен тентайлаша онугуп, келечек урпактарга аалам мейкиндигине коколотчу канат-бутак болоруна ишенебиз.Андыктан, улуттук долот уюган улуу тилибизди туу тутуп, муундан-муунга сактап, бийик тутуу ар бир атуулдук парз.

«Адамдын эне тили – анын жан тамыры» андыктан ар бир атуул оз эне тилин, динин туу тутуусу абзел. Биз аба менен кандай дем алсак, тилибиз да, тилибиз да бизге ошондой керек.

«Элсиз тил болбойт,

Тилсиз эл болбойт» - демекчи кыргызды кыргыз кылып, дуйно элине данктаган анын тили. Биз ошол эн жонокой, эн бир улуу тилибиз менен сыймыктануубуз зарыл.

Улуу жазуучубуз Ч.Айтматов мындай деп айткан: - Мен кыргызмын. Мен кыргыз болуп жаралганым учун сыймыктанам. Чын эле ошол улуу жазуучубуз таамай айткан. Себеби ал кыргыз калеми менен дуйнону багындырды. Окуучулар, байкадынырбы? Бидин алакандай элибизден кандай улуу инсандар чыккан.Анан кантип биз тилибизди данктай албайбыз?

Бар бол, кыргыз, бар болгун Кыргызстан!

Болгондо да кун бол кыргыз нурун чачып, коз уялткан!

Кун тартылган Манастын туусун тиктеп,

Тан калышсын, оозун ачып ар бир туштан!

Бар бол, кыргыз, бар болгун,Кыргызстан!

Болгондо да коп бол, кыргыз сан жылдыздан!

Кыргыз элинин ырлары да сан жылдыздай, анда соз кезегин 7-класстын окуучуларына берейин:

А)Азырынча сабыр кылып туралы,

Улуулардын улуу созун угалы.

Кыргызымдын салт-санаасын улунтып,

Конулдорду ыр сабына буралы:

1.Кымбаттан кыналышып буткон тилим,

Кылымда азаз энем куткон тилим.

Торолуп булл дуйного коз ачканда,

Жаралып, жаным менен куткон тилим.

2.Бул тилдин кылдат, кымбат тилин ачам,

Канымды сыя кылып, китеп жазам.

«Тан эрте тил омуру бутут» десе,

Кун менен уккан кечте кошо батам.

3.Суйкумдуу, татынакай сулуу тилим,

Мээримдуу журогумо жылуу тилим.

Ширелен жакут менен корку чексиз,

Тамшанткан, такылдаткан балдан ширин.

4.Тилине кулдук кылам, энем, атам!

Кечиргин мен тараптан болсо катам.

Сен суйгон, сен суйлогон ушул тилде,

Кубулжуп, безеп ырдап келе жатам.

5.Орундуу соз акыл-эстен от алат,

Орунсуз соз ийининден баш алат.

Маныз создун коро албадым пайдасын,

Коп суйлосон, чалынасын сен бачым.

6.Коп суйлобо, а корокчо так суйло,

Тумон создун он мааниси бир создо,

Байкагын, соз айтаарда ойлоп суйло,

Кордукту орой создон тартып журбо.

Б)Кара кылды как жарган,

Кыргыз созду барктаган.

Ат которгус накыл кеп,

Акыл кени ачылган.

Анда балдар, ырды токтото туралы,

Кезекти макалга буралы.

В) Тап-тап табышмак,

Жарышка ат салышмак.

Жандырмагын жандырган,

Балдар моорой алышмак,

Кезекти табышмакка берели.

Г) Кызык оюн баштайлы,

Жанылмачтан качпайлы.

Жанылмачты биз айтып,

Тилибизди данктайлы.

Д) Хор: «Эне тилим»

Кыргыз тили – эне тилим,

Кыргыз тили – Мекен тили.

Кыргыз тили – менин тилим

Кыргыз тилин данктайлы.