Ғылыми жұмыс презентация "Адыраспан"

«Сәкен Сейфуллин атындағы № 2 орта мектеп жасына дейінгі шағын орталығы бар жалпы білім беретін орта мектеп» Мемлекеттік коммуналдық мекемесі

Дүниетану пәні

Тақырыбы:

«Адыраспан киелі шөп»

«В» сынып оқушысы

Руслан Ерасыл

Аңдатпа

• № 2 Сәкен Сейфуллин атындағы 4 «В» сынып оқушысы Руслан Ерасылдың «Адыраспан – киелі шөп» атты ғылыми жобасы жергілікті жерде өсетін қасиетті шөптердің бірі адыраспанның қыр-сырын танытуға арналған.
• Зерттеу жұмысының мақсаты:
• Сыр өңірінің топырағында кең таралған адыраспан өсімдігінің өзіндік ерекшеліктерімен жан-жақты таныстыра отырып, оның адам өміріндегі маңызын, шипалық қасиеттерін ашып көрсету
• Зерттеудің теориялық және практикалық мәні:
• Баспа материалдарын және өсімдіктер әлемі жайлы оқи отырып, адыраспанның пайдасы және қауіпі жайлы мәліметтер білуге мүмкіндік ашты.
• Зерттеу жұмысының орындалу әдістері:
• Биологиялық-салыстырмалы, топтастыру әдісі, талдау жинақтау әдісі.
• Зерттеудің жаңалығы, нәтижесі:
• Зерттеу барысында адыраспанға деген адамдардың көзқарасы адал ниетте екендігі анықталды.

“ Қайнар көзі”, “Мөлдір бұлақ”жария болған мақала

Кіріспе «Сенің денеңнің қуаты - өсімдік шырынында» Қытай дәрігері Шин Жон.

• Мен оны кішкентай кезімнен білемін. Әжем адыраспанды кептіріп үйді түтіндететін (аластайтын). Есейе келе білгенім ол үйді тазалайды екен. Әжемнен адыраспан туралы көп естіп өстім. Адыраспан – киелі және қасиетті өсімдік деп айтатын.  Ол кішкентай балалар көп тұмаурататын ауруға ем екен. Біздің ішіміз ауырғанда қайнатып беретін. Асқазан ауырғанда дәнін қайнатып белгілі мөлшерде тұнбасын ішкізетін және тағы басқа көп ауруларға ем екенін естідім және журналдардан оқыдым.  Отбасымызбен өз өлкемізде өсетін өсімдіктерде көп ауруларға қолдандық.  Мектепке келгеннен кейін адыраспанды зерттей бастадым. Төменде адыраспанның шығу тарихын бердім. 

• Өсімдіктер сарқылмайтын қазына емес, сондықтан оларды орынды пайдаланып, қорғай білудің өмірдік маңызы зор. “Мың теңге тұратын дәрі дәл шарбағыңнын түбінде өсіп тұр”. “Дәріміз ем-домды дәрілік өсімдіктерден іздейік”. “Жергілікті жердің өсімдіктеріне мән берсек…”Біздің тұрып жатқан жерімізде дәрілік өсімдіктердің түрлерінің 60% өседі .

• Сабы мен гүлінде уы болады. Ерекше  күшті  сасық иісті, дәрілік өсімдік. Биіктігі 30-80 см аралығында, бірақ көбінде 30 см төңірегінде өседі. Тау беткейлерінде, жол бойында, жазық далаларда көктейді. Жаз-күз мезгілдерінде жемістейді. Қазақстанда  оның үш түрі бар.

Көлеңкеде, желді жерде кептіреді

Шілде айында гулдеген кезде жинау

Бұтақшаларын,

жапырағын гүлін орамалға түйеді

Адыраспанды жинау

Тамырдан жоғарғы жағынан ұқыпты кесіледі

Дәрілік өсімдік- адыраспанның пайдасы  

• Халқымыз дәрулік шипасынан бөлек әулиелік қасиеті мол санаған шөптерінің бірі «адыраспан» деп аталады. Біздің ата-бабаларымыз сондықтан оны үйдің босағасына іліп қойып, осы арқылы отбасын алуан түрлі бәле-жәледен сақтауға тырысқан. Осы өсімдіктің түтінімен үйдің ішін түгел ыстап, сол жын-шайтандарды, жаман адамдардың лас ниеттері мен қарғыстарын шаңырақтан аластайды деп ойлаған.
• Сыр өңіріне топырағында кең таралған адыраспан өсімдігінің өзіндік ереткшеліктерімен жан-жақыт таныстыра отырып, оның адам өміріндегі маңызын, шипалық қасиеттерін ашып көрсету

• Тұмау тиіп ауырғанда, отбасы мүшелерін адыраспанға тұз қоса отырып аластаудың магиялық функциясымен қатар ем дарытатын қасиеті де бар. Сондай-ақ емшілікте адамның буынын сырқыраудан, аяқ-қолын қақсаудан емдеу үшін адыраспанды қайнатып, сол сумен ауырған мүшені үш мәрте булайды. Жел-құздан қозған буын ауруын емдеу үшін адыраспанның жас сабағын қиып алып, жаншып буынға тарту керек.

Қауызы толып толығымен піскенде жұлады

Адыраспан киелі

Ер адамның жұлуына рұқсат берген

Жан тазалығы және дене тазалығы болуы керек

Ескерту

1.Адыраспанды айел адам жұлуына болмайды.

2. Базардан көрінген жерден алуға болмайды.

3. Адыраспанның тамырын пайдалануға болмайды. Өйткені өте улы

Аллаға құлшылық етіп, дұғасын оқып болғансын жұлу

Назар қойып тыңдағандарыңызға рахмет