СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Скидки до 50 % на комплекты
только до

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

"Стресс деген эмне?"

Категория: Внеурочка

Нажмите, чтобы узнать подробности

Просмотр содержимого документа
«"Стресс деген эмне?"»

Стресс деген эмне жана анын кесепети кандай болот

Стресс деген эмне жана анын кесепети кандай болот

Биздин дүйнө ушунчалык иретке келтирилгендиктен, андагы нервдик сезимдерден жана тынчсыздануудан алыс болуу дээрлик мүмкүн эмес. Эч ким стресстен корголбойт, чоңдор дагы, колунан бүткөн адамдар дагы, балдар дагы, карылар дагы. Башкалардын ою боюнча, аларды ар кандай нерсе, атүгүл нерселерди же жагдайларды зыянсыз алып келиши мүмкүн. Стресске көбүнчө жумуштагы, жеке жашоодогу кыйынчылыктар, балдар менен болгон көйгөйлөр ж.б.
  • Биздин дүйнө ушунчалык иретке келтирилгендиктен, андагы нервдик сезимдерден жана тынчсыздануудан алыс болуу дээрлик мүмкүн эмес. Эч ким стресстен корголбойт, чоңдор дагы, колунан бүткөн адамдар дагы, балдар дагы, карылар дагы. Башкалардын ою боюнча, аларды ар кандай нерсе, атүгүл нерселерди же жагдайларды зыянсыз алып келиши мүмкүн. Стресске көбүнчө жумуштагы, жеке жашоодогу кыйынчылыктар, балдар менен болгон көйгөйлөр ж.б.
Чындыгында эле, организм кандай гана дүүлүктүргүчтөргө - кадимки жашоо образынан айырмаланган, пайда болгон же болгон окуяларга реакция кылган учурда, адреналиндин бир бөлүгү канга өтүп, адам болгон окуяга канчалык эмоционалдуу реакция жасаса, ошончолук көп болот. Ошол эле учурда жүрөк тез согуп баштайт, булчуңдар чыңалып, мээ кычкылтек менен күчтүү камсыздалат, басым көтөрүлөт - жалпысынан организм өзүнүн бардык резервдерин мобилизациялап, даярдыкка келет. Бирок ал дайыма ушул абалда жүрсө, ага эмне болот? Албетте, эч кандай жакшы нерсе жок.
  • Чындыгында эле, организм кандай гана дүүлүктүргүчтөргө - кадимки жашоо образынан айырмаланган, пайда болгон же болгон окуяларга реакция кылган учурда, адреналиндин бир бөлүгү канга өтүп, адам болгон окуяга канчалык эмоционалдуу реакция жасаса, ошончолук көп болот. Ошол эле учурда жүрөк тез согуп баштайт, булчуңдар чыңалып, мээ кычкылтек менен күчтүү камсыздалат, басым көтөрүлөт - жалпысынан организм өзүнүн бардык резервдерин мобилизациялап, даярдыкка келет. Бирок ал дайыма ушул абалда жүрсө, ага эмне болот? Албетте, эч кандай жакшы нерсе жок.
Катуу стресстин кесепеттери эң өкүнүчтүү болушу мүмкүн. Биринчиден, •  мээнин функцияларына сокку берилет - уйку бузулуп, истерикалык абалдар, нервдер ж.б. •  Стресс - иммунитеттин төмөндөшүнүн, гастриттин, жаралардын, гормоналдык дисбаланс, тери ооруларынын жана жыныстык дисфункциялардын жалпы себеби. Бул жүрөк жана кан тамыр ооруларынын өнүгүү коркунучун кыйла жогорулатат, көбүнчө гипертонияга, инфаркт ж.б.

Катуу стресстин кесепеттери эң өкүнүчтүү болушу мүмкүн.

  • Биринчиден,
  • • мээнин функцияларына сокку берилет - уйку бузулуп, истерикалык абалдар, нервдер ж.б.
  • • Стресс - иммунитеттин төмөндөшүнүн, гастриттин, жаралардын, гормоналдык дисбаланс, тери ооруларынын жана жыныстык дисфункциялардын жалпы себеби. Бул жүрөк жана кан тамыр ооруларынын өнүгүү коркунучун кыйла жогорулатат, көбүнчө гипертонияга, инфаркт ж.б.
Ар бир адамдын ичинде, ал стресске мамилеси ар кандай.  Ошондуктан, бир эле жагдайга бардык адамдар ар башкача мамиле кылышат: •  кээ бирлери капыстан карап гана кыжырданат, •   ал эми башкалары айланасындагылардын бардыгы талкаланып жатса дагы, тынч. Адамдын башына түшкөн стресстин көлөмү, ага эмне болгонунан эмес, өзүнө көбүрөөк байланыштуу. Ушунун негизинде туура тактиканы иштеп чыгып, стресстен арылуунун жолдорун тандашыңыз керек.
  • Ар бир адамдын ичинде, ал стресске мамилеси ар кандай.
  • Ошондуктан, бир эле жагдайга бардык адамдар ар башкача мамиле кылышат:
  • • кээ бирлери капыстан карап гана кыжырданат,
  • • ал эми башкалары айланасындагылардын бардыгы талкаланып жатса дагы, тынч. Адамдын башына түшкөн стресстин көлөмү, ага эмне болгонунан эмес, өзүнө көбүрөөк байланыштуу. Ушунун негизинде туура тактиканы иштеп чыгып, стресстен арылуунун жолдорун тандашыңыз керек.
Стресс менен күрөшүү ыкмалары Тилекке каршы, баарына бир эле учурда стресстен арылууга жардам бере турган бир дагы универсалдуу жол жок. Бир адамга жакшы иштеген нерсе, экинчисине таптакыр жараксыз болуп калышы мүмкүн. Бирок, стресстен арылуунун бир нече жалпы ыкмаларын аныктоого болот - стресстин себептерин жок кылуу, абалды жеңилдетүү жана стресстин алдын алуу.

Стресс менен күрөшүү ыкмалары

  • Тилекке каршы, баарына бир эле учурда стресстен арылууга жардам бере турган бир дагы универсалдуу жол жок. Бир адамга жакшы иштеген нерсе, экинчисине таптакыр жараксыз болуп калышы мүмкүн. Бирок, стресстен арылуунун бир нече жалпы ыкмаларын аныктоого болот - стресстин себептерин жок кылуу, абалды жеңилдетүү жана стресстин алдын алуу.
Стресстин себептерин жоюу   Мындай учурда, стресске алып келген кырдаалды же кырдаалга болгон мамилеңизди өзгөртүүгө аракет кылуу керек. Бирок, көйгөйдү бир заматта чечүүгө арзыбайт. Өзүңүзгө муздап, бир аз тыныгууга убакыт бериңиз. Бир нерсеге алаксыңыз, жагымдуу ойлор менен башыңызды ээлеңиз. Акыры, жөн эле жатып уктай бериңиз. Мындай эс алгандан кийин, албетте, азыркы кырдаал анчалык деле коркунучтуу көрүнбөйт, анткени логика эмоцияны алмаштырат. Эсиңизде болсун, көйгөйлөрдүн эки түрү бар - чечилүүчү жана чечилбеген. Аларды кантип айырмалоону үйрөнүү керек. Бардык күчүңүздү оңдой турган нерсеге жумшаңыз жана өзгөрүлбөс нерсени унутуңуз. Эгерде сиз ар дайым чечилбей жаткан көйгөйлөр жөнүндө ойлонсоңуз, анда стресс күчөйт. Аларды жөнөкөй нерсе катары кабыл алган жакшы, анткени турмуштук тажрыйба жана артка кылчайбай алга жылуу.

Стресстин себептерин жоюу

  • Мындай учурда, стресске алып келген кырдаалды же кырдаалга болгон мамилеңизди өзгөртүүгө аракет кылуу керек. Бирок, көйгөйдү бир заматта чечүүгө арзыбайт. Өзүңүзгө муздап, бир аз тыныгууга убакыт бериңиз. Бир нерсеге алаксыңыз, жагымдуу ойлор менен башыңызды ээлеңиз. Акыры, жөн эле жатып уктай бериңиз. Мындай эс алгандан кийин, албетте, азыркы кырдаал анчалык деле коркунучтуу көрүнбөйт, анткени логика эмоцияны алмаштырат.
  • Эсиңизде болсун, көйгөйлөрдүн эки түрү бар - чечилүүчү жана чечилбеген. Аларды кантип айырмалоону үйрөнүү керек. Бардык күчүңүздү оңдой турган нерсеге жумшаңыз жана өзгөрүлбөс нерсени унутуңуз. Эгерде сиз ар дайым чечилбей жаткан көйгөйлөр жөнүндө ойлонсоңуз, анда стресс күчөйт. Аларды жөнөкөй нерсе катары кабыл алган жакшы, анткени турмуштук тажрыйба жана артка кылчайбай алга жылуу.
Стресстен арыл Качан стресске алып келген себеп эч кандай жол менен жоюлбайт. Абалды андан ары курчутпоо үчүн, чыңалууну жана стрессти кантип кетирүү керектиги жөнүндө ойлонуу максатка ылайыктуу. Бул үчүн шартты бир азга жеңилдетүүнүн тез жолдору бар. Аларга төмөнкүлөр кирет:

Стресстен арыл

Качан стресске алып келген себеп эч кандай жол менен жоюлбайт. Абалды андан ары курчутпоо үчүн, чыңалууну жана стрессти кантип кетирүү керектиги жөнүндө ойлонуу максатка ылайыктуу. Бул үчүн шартты бир азга жеңилдетүүнүн тез жолдору бар. Аларга төмөнкүлөр кирет:

•  Көңүл бурулууда... Стресстүү кырдаалга көңүл бурбоого аракет кылыңыз. Көңүлүңүздү терс ойлордон алаксыта турган нерсеге буруңуз. Мисалы, көңүлдүү кинотасманы көрүңүз, досторуңуз менен жолугушуңуз, жагымдуу кече өткөрүңүз бизнес, кафеге баруу ж.б.
  • • Көңүл бурулууда... Стресстүү кырдаалга көңүл бурбоого аракет кылыңыз. Көңүлүңүздү терс ойлордон алаксыта турган нерсеге буруңуз. Мисалы, көңүлдүү кинотасманы көрүңүз, досторуңуз менен жолугушуңуз, жагымдуу кече өткөрүңүз бизнес, кафеге баруу ж.б.
•  Физикалык кыймыл... Жогоруда айтылгандай, стресс болгондо, бүт дене чыңалып, күчүн мобилизациялайт. Ушул учурда, ал мурдагыдан да көп энергия зарядын ыргытып жибериши керек. Баса, ушул себептен көп адамдар мындай кырдаалда эшикти тарс жаап, табак сындырып, бирөөгө катуу кыйкырууну ж.б. Балким, бул стресстен арылууга жардам берет, бирок дагы деле болсо тынчтыкты каналга жайган жакшы. Мисалы, идиш жуу, жалпы тазалоо, сейилдөө, сууда сүзүү, спорт менен машыгуу ж.б. Баса, йога депрессиядан арылтуучу жакшы каражат деп эсептелет.
  • • Физикалык кыймыл... Жогоруда айтылгандай, стресс болгондо, бүт дене чыңалып, күчүн мобилизациялайт. Ушул учурда, ал мурдагыдан да көп энергия зарядын ыргытып жибериши керек. Баса, ушул себептен көп адамдар мындай кырдаалда эшикти тарс жаап, табак сындырып, бирөөгө катуу кыйкырууну ж.б. Балким, бул стресстен арылууга жардам берет, бирок дагы деле болсо тынчтыкты каналга жайган жакшы. Мисалы, идиш жуу, жалпы тазалоо, сейилдөө, сууда сүзүү, спорт менен машыгуу ж.б. Баса, йога депрессиядан арылтуучу жакшы каражат деп эсептелет.
•  Дем алуу көнүгүүлөрү... Дем алуу көнүгүүлөрү чыңалуудан арылууга жардам берет, бул физикалык көнүгүүлөргө жакшы альтернатива болот. Алар жүрөктүн кагышын басаңдатат, чыңалууну басат жана кан басымын нормалдаштырат. Мисалы, бул көнүгүүнү жасасаңыз болот: жатып же отуруп, түздөнүп, көзүңүздү жумуп, колуңузду ашказанга коюңуз. Эми терең дем алып, абаңыз көкүрөгүңүзгө толгонун сезип, жай ылдый жылып, курсагыңызды бир аз көтөрүп туруңуз. Демди чыгарып, ичтин чөгүп кеткенин жана аба денеңизден чыгып, терс энергияны кетиргенин сезиңиз.
  • • Дем алуу көнүгүүлөрү... Дем алуу көнүгүүлөрү чыңалуудан арылууга жардам берет, бул физикалык көнүгүүлөргө жакшы альтернатива болот. Алар жүрөктүн кагышын басаңдатат, чыңалууну басат жана кан басымын нормалдаштырат. Мисалы, бул көнүгүүнү жасасаңыз болот: жатып же отуруп, түздөнүп, көзүңүздү жумуп, колуңузду ашказанга коюңуз. Эми терең дем алып, абаңыз көкүрөгүңүзгө толгонун сезип, жай ылдый жылып, курсагыңызды бир аз көтөрүп туруңуз. Демди чыгарып, ичтин чөгүп кеткенин жана аба денеңизден чыгып, терс энергияны кетиргенин сезиңиз.
•  Чөп чай ичүү... Чай же кайнатма түрүндө кабыл алына турган ар кандай чөптөр же алардын коллекциялары жакшы тынчтандыруучу таасир этиши мүмкүн. Бирок, мындай эс алуу ыкмалары сиз үчүн кадыресе көрүнүшкө айланбашы керек. Чөптөрдү курстарда, же катуу стресс учурунда гана ичүү сунушталат. Орегано, энелик курт, валериан, ромашка жана жалбыз менен мелисса аралашмасы стресске каршы күрөшүүдө көп колдонулат. Иван чайы нерв системасына жакшы таасир этет.
  • • Чөп чай ичүү... Чай же кайнатма түрүндө кабыл алына турган ар кандай чөптөр же алардын коллекциялары жакшы тынчтандыруучу таасир этиши мүмкүн. Бирок, мындай эс алуу ыкмалары сиз үчүн кадыресе көрүнүшкө айланбашы керек. Чөптөрдү курстарда, же катуу стресс учурунда гана ичүү сунушталат. Орегано, энелик курт, валериан, ромашка жана жалбыз менен мелисса аралашмасы стресске каршы күрөшүүдө көп колдонулат. Иван чайы нерв системасына жакшы таасир этет.
•  Эс алуу... Жөн гана жатып, көзүңүздү жумуп, жагымдуу музыка угуп, кыялдансаңыз болот. Мончого түшүп, бак-дарактардын көлөкөсүндөгү сейил бакта бозомук болуп, жада калса медитация менен алектенсеңиз болот. •  Эс алуучу ванналар... Көбүнчө алар чөптөрдүн кайнатмаларынан же жыпар жыттуу майлардан жасалат. Ваннадагы сууга лаванда, розмарин, жалбыз, валериан, орегано, мелисса кайнатмаларын кошуу сунушталат. Майлары бар ваннага апельсин, анис, райхан, вербена майларын колдонуңуз
  • • Эс алуу... Жөн гана жатып, көзүңүздү жумуп, жагымдуу музыка угуп, кыялдансаңыз болот. Мончого түшүп, бак-дарактардын көлөкөсүндөгү сейил бакта бозомук болуп, жада калса медитация менен алектенсеңиз болот.
  • • Эс алуучу ванналар... Көбүнчө алар чөптөрдүн кайнатмаларынан же жыпар жыттуу майлардан жасалат. Ваннадагы сууга лаванда, розмарин, жалбыз, валериан, орегано, мелисса кайнатмаларын кошуу сунушталат. Майлары бар ваннага апельсин, анис, райхан, вербена майларын колдонуңуз
•  Секс... Аял менен эркекти стресстен кантип арылтуу керек деген суроого бир жактуу жооп берүүгө болот - секстин жардамы менен. Бул процессте
  • • Секс... Аял менен эркекти стресстен кантип арылтуу керек деген суроого бир жактуу жооп берүүгө болот - секстин жардамы менен. Бул процессте "кубаныч гормону" бөлүп чыгарылгандан тышкары, физикалык стресстен арылууга жардам берет.
  • • Көз жаш... Көз жашы көптөр үчүн жакшы шарт. Изилдөөлөр көрсөткөндөй, алардын курамында адамдын стресске туруштук берүүсүн жогорулатуучу атайын заттар - пептиддер бар.
Стресстин алдын алуу

Стресстин алдын алуу

•  Өзүңүзгө хобби издеңиз... Өзү үчүн кызыктуу нерсени сүйгөн адамдар стресстен аз гана азап чегишет. Сүйүктүү иш-аракет, түйшүктөн жана ызы-чуудан арылып, эс алдырат. Трикотаж, өсүмдүктөргө кам көрүү, окуу ж.б.у.с. стресстен арылтат. •  « Бууну коё бер
  • • Өзүңүзгө хобби издеңиз... Өзү үчүн кызыктуу нерсени сүйгөн адамдар стресстен аз гана азап чегишет. Сүйүктүү иш-аракет, түйшүктөн жана ызы-чуудан арылып, эс алдырат. Трикотаж, өсүмдүктөргө кам көрүү, окуу ж.б.у.с. стресстен арылтат.
  • • « Бууну коё бер "... Терс эмоцияларды, таарынычтарды ж.б. Аларга маал-маалы менен чыгууга мүмкүнчүлүк бериңиз. Мисалы, бардык тажрыйбаңызды кагазга өткөрүп, андан кийин жазганыңызды кайрадан окуп, баракты эзип, таштандыга ыргытып салыңыз. Бул "буу чыгарууга" жардам берет - муштум сумка же кадимки жаздык. Ал топтолгон негативден жана ыйлоодон арылтат. Бирок оң натыйжага жетүү үчүн "катуу" деп айткандай чын жүрөктөн кыйкырыш керек.
•  Эс алууну үйрөнүңүз... Эс алуусуз иштөө өнөкөт стрессти бекемдөөнүн бир жолу. Эс алуу сөзсүз түрдө керек, ал эми чарчоо али келе элек кезде жасаган жакшы. Жумуш учурунда саатына беш мүнөттүк тыныгуу жасаңыз. Анын жүрүшүндө каалаганыңды жаса - терезени карап, чай ич, сейилде, ж.б. Мындан тышкары, жумушта кандай гана шашылыштык болбосун, ар дайым өзүңүзгө эс алып, көңүл ачууга мүмкүнчүлүк бериңиз, мисалы, досторуңуз менен жолугушуу, ресторанга баруу, жакшы кино көрүү ж.б.
  • • Эс алууну үйрөнүңүз... Эс алуусуз иштөө өнөкөт стрессти бекемдөөнүн бир жолу. Эс алуу сөзсүз түрдө керек, ал эми чарчоо али келе элек кезде жасаган жакшы. Жумуш учурунда саатына беш мүнөттүк тыныгуу жасаңыз. Анын жүрүшүндө каалаганыңды жаса - терезени карап, чай ич, сейилде, ж.б. Мындан тышкары, жумушта кандай гана шашылыштык болбосун, ар дайым өзүңүзгө эс алып, көңүл ачууга мүмкүнчүлүк бериңиз, мисалы, досторуңуз менен жолугушуу, ресторанга баруу, жакшы кино көрүү ж.б.
•  Туура тамактануу... Көбүнчө, сезимталдуулук, сезимталдык жана кыжырдануу организмде кээ бир заттардын жетишсиздигинен келип чыгат. Биринчи кезекте, бул нерв системасын жөнгө салуучу В тобундагы витаминдерге байланыштуу. Аш болумдуу заттардын жетишсиздигине жол бербөө үчүн, жакшы тамактаныңыз, тамактанууңуз тең салмактуу жана ар кандай болушу керек. Ошондой эле антидепрессант тамактарды колдонууга аракет кылыңыз. •  Үй жаныбарын алыңыз... Иттер же мышыктар жакшы маанайдын булагы да, жакшы тынчтандыруучу дары да болушу мүмкүн. Бирок аларды сүйүү шарты менен гана. •  Уктай бериңиз... Дайыма уйкунун жоктугу көп учурда стресске алып келет. Андыктан, жок дегенде жети-сегиз саат уктоого убакыт бөлүңүз, ушул мезгилде гана дене кадимкидей эс алып, калыбына келе алат. •  Позитивдүү ойлон... Бекеринен, алар ой материалдык деп ойлошот, канчалык жакшы нерсе жөнүндө ойлонсоң, ошончолук жакшы нерселер сенин башыңа түшөт. Сизге тез-тез келип туруу үчүн жакшы ойлорду алуу үчүн, мисалы, каалоо картасын түзсөңүз болот.
  • • Туура тамактануу... Көбүнчө, сезимталдуулук, сезимталдык жана кыжырдануу организмде кээ бир заттардын жетишсиздигинен келип чыгат. Биринчи кезекте, бул нерв системасын жөнгө салуучу В тобундагы витаминдерге байланыштуу. Аш болумдуу заттардын жетишсиздигине жол бербөө үчүн, жакшы тамактаныңыз, тамактанууңуз тең салмактуу жана ар кандай болушу керек. Ошондой эле антидепрессант тамактарды колдонууга аракет кылыңыз.
  • • Үй жаныбарын алыңыз... Иттер же мышыктар жакшы маанайдын булагы да, жакшы тынчтандыруучу дары да болушу мүмкүн. Бирок аларды сүйүү шарты менен гана.
  • • Уктай бериңиз... Дайыма уйкунун жоктугу көп учурда стресске алып келет. Андыктан, жок дегенде жети-сегиз саат уктоого убакыт бөлүңүз, ушул мезгилде гана дене кадимкидей эс алып, калыбына келе алат.
  • • Позитивдүү ойлон... Бекеринен, алар ой материалдык деп ойлошот, канчалык жакшы нерсе жөнүндө ойлонсоң, ошончолук жакшы нерселер сенин башыңа түшөт. Сизге тез-тез келип туруу үчүн жакшы ойлорду алуу үчүн, мисалы, каалоо картасын түзсөңүз болот.


Скачать

Рекомендуем курсы ПК и ППК для учителей

Вебинар для учителей

Свидетельство об участии БЕСПЛАТНО!