Тарбиялык сабак 1-декабрь

1-декабрь -Бүткүл дүйнөлүк СПИДге каршы күрөшүү күнү.

Исмаил уулу Матиш атындагы жалпы орто билим берүүчү мектеби

11-класс

Класс жетекчи: Темирова Гулнура Султанбековна

СПИД-деген эмне? Спид-бул.....

АИВ деген эмне?

• 21-кылымдын каардуу вирусун ар бир адам билүүсү керек.АИВ(ВИЧ) деген эмне? Бул адамдын иммунодефициттик вирусу. Имундук системада бизди коргоочу армия бар (Т-лимфо циттер, хелпери ж.б) жөнөкөй тил менен айтканда ал биздин коргоочубуз, ар кандай вирус, бактерия, оорулардан биздин организмбизди коргоп турат. ВИЧ вирусу болсо ошол калкан болгон клеткаларыбызды жок кылат. Теориядан алсак ВИЧ инфекциясы дени соо адамга жукканда анын иммундук системасын талкалап, коргоочу башкармалыгын боштондуруп коет, андан имундук жетишсиздик пайда болот да ВИЧтин акыркы стадиясы СПИДге алып барат.

СПИДдин пайда болушу.

• СПИДтин пайда болушу 2-15 жыл аралык. ВИЧтин акыркы стадиясы СПИДде адамдын коргоочу клеткалары калбай, организм тышкы инфекцияларга, микроб, бактериялардан коргоосуз калат. Мындай учурда туберкулез, малерия, рак, ж.б ар кандай оорулар жугушу ыктымал. Аягында адам сөзсүз көз жумат, кээде жөнөкөй эле гриппен болушу мумкун. ВИЧти жугузган адам 3 айдан 2 жылга чейин эч нерсеге шек келтирбей жүрө бериши жана башкаларга жуктурушу мүмкун.

СПИД вирусунун түзүлүшү

Кандагы Спид клеткалары

Кандай жолдор менен жугат?

• Колдонулган шприц же бритва
• Кан куйганда донордон
• Энеден балага сүт аркылуу
• Оорулуу эне төрөгөн учурда балага
• Ар кандай баш аламан жыныстык жолдор менен

ВИЧ тин белгилери

• 1-2 жума тынбай ич өтөт.
• Денеге будур ала майда безгектер чыгат
• Баш оору
• Тез арыктоо
• Ооруну жуктургандан кийин 3-6-9 айлардын ичинде температура 39 ℃ ге чейин котөрүлөт.
• Лимфотикалык узелдкрдин чоңоюшу
• Тез тез оору(грипп, лихорадка, ОРВИ)

ВИЧтин вирусу каерде көп...

• Оорулуу адамдын канында, денеден чыккан ар бир суюктукта (учук, гной, ириң), эненин сүтүндө эң көп ВИЧтин вирусу болот.

Кыргызстанда СПИД менен ооругандардын саны...

• Официалдуу түрдө ВИЧ менен ооругандар 6 миңдин тегерегинде. Булар катталгандар гана. Катталбай ооруну жугузуп жүргөндөр белгисиз?

Спид менен ооругандар:

негизи...

• ВИЧ менен 15-49 жаштагы адамдар жуктуруп алышы мүмкун. Ошондуктан өздүк гигиенаны так туура аткарып, ар кандай медициналык приборлорду колдонгондо сөзсүз анын жаңы жана таза экендигин текшериңиздер! Тиш дарылоочу жайларга, чачтарачкана барганда ар бир инструменттин тазалыгына көңүл бургула.
• Наркотикадык заттардан жана ар кандай жаман уят жолдордон алыс болгула.

ТЕСТ

СПИД...

• ВИЧти жуктуруп алсаң жашооңдун бүткөнү, анда сөзсүз тынымсыз кымбат дарыларга өмүрүн байланып, өзүндүн жашоого болгон көз карашың өзгөрүп күнүмдүк жашооңдо өлүмүңдү күтүп , аркаңдан тукум, туяк улай албай тирүүлөй өлуккө айланасың!
• Ошондуктан ЭТИЯТ БОЛ, ТАЗА ЖҮР, БИРӨӨГӨ ЖАМАНДЫК ТИЛЕБЕ,,,,

• Дени сак жана бакубат өмүр сүргүлө !