Кыргыз тили план конспект

АТА-ЭНЕЛЕР МЕНЕН ИШТӨӨ

Ата-эненин сабаттуулугу балдардын өнүгүшүнө өбөлгө

Азыркы муундун кандай өзгөлүктөрү бар

Z мууну 2000-жылдардан кийин төрөлгөн балдарды Зет мууну деп аташууда. Бул муундагылар ыкчам өзгөргөн, ар кыл гаджеттер менен Сен деп сүйлөшкөн балдардын мууну .

• Биологиялык ата-эне болуу ар бирибиздин колубуздан келет.
• Биз татыктуу, өрнөктүү ата-эне болуу жолуна түшүүбүз зарылдык.

• Балага карата эненин сүйүүсү менен атанын мээриминин айырмасы.

• Эненики табияттан, аны менен кошо бүтөт. Атаныкы талапчыл, бала ага татышы керек.

• Атанын балага карата сүйүүсү, мээрими акырындык менен калыптанат

Ар бир баланын тубаса сапаттары

• бир нерселер
• менен жан
• дилден
• алектенгендик

Шайырдык

Максаттуулук

“ Уул кызындан жаман жорук чыгат ээ Ал жоруктар ата-энеден жугат ээ” Жусуп Баласагын

• Адам бала чагында эмнени көрсө, бул өмүр бою анын эсинде кала берет. Ошондуктан үй-бүлө менен иш алып баруу өтө маанилүү жана мезгилдин талабы болуп турат.

• Ата-эненин инсандык сапаттары; Бири-бирибизге жасаган мамиле; Баланын инсандык баалуулуктары жана «өзүн куруусу» ата-энесине, чөйрөсүнө карап жүрөт;

• Үй-бүлөгө тиешелүү баалуулуктар балдардын инсандык калыптанышында түздөн-түз таасирин тийгизет

Баланын кенже курактан баштап онугуусунун мааниси

• Масару Ибука – үч жаштан кийин кеч

• 1950-1970 жылдардагы Студенттик тополоңдордун себебин иликтеп отуруп, кенже курактагы балдардын курагына чейин түшкөн

• Ар бир бала жакшы окуй алат – бардыгы окутуу методунан көз каранды

• Доктор Сузукинин «Таланттарды тарбиялоо» мектеби. Канчалык эрте баштасак ошончолук жакшы.

• Кенже куракта өнүктүрүү генийлерди тарбиялоону максат кылбайт, (баланын жашоосунда жана дүйнөсүндө кубанычтар көбүрөөк болсун, баладагы чексиз мүмкүнчүлүктөр ойгонсун).

• Мээ клеткаларындагы активдешкен мезгил: бала төрөлгөндөн үч жашка чейинки мезгил. Бул убакта ушундай байланыштардын 70-80% пайда болот.

• Бала өзүнө кызыктуу болгон нерселерди гана эстеп калат.

• Бала кезде өздөштүрүлгөн көндүмдөр абдан бекем болот

• Башкысы тукум куучулук эмес, чөйрө

• Баланы тарбиялоо үчүн алгач өзүңүздү тарбиялаңыз

• Окумуштуулар балдарга жаш курагында жумшалган каражаттар инвестиция катарында кайра кайтарын белгилешет. Өспүрүм курактагы укук бузуучу менен, жумушсуз отурган чоң кишиге караганда балдарды калыптандыруу алда канча жеңил эмеспи.

• Илимий тыянак:

• Гарвард Университетинин балдарды өнүктүрүү борборунун изилдөөлөрүнө караганда бакалавр диплому бар катардагы ата-эненин баласы 1200 сөз билсе, мамлекеттен жөлөк пул алып жашаган ата-эненин баласы 400 гана сөз билет.

• Тарбиянын маанилүүлүгү:

• АКШдагы Балдардын ден-соолугу жана адамдын өнүгүшү боюнча улуттук институттун 2006-жылдагы билдирүүлөрүнө караганда жашоого таасир эте турган негизги фактордун бири бул тарбия. Тарбия адамдын генине, акчага жана мектепке караганда да алда канча маанилүү. Өзгөчө балдардын үч жашка чейинки мезгили чечүүчү мүнөзгө ээ.

Ата-эне катары биз өзүбүздү тапсак, балдарыбыз бактылуу болот :

Балдарга туура багыт берүү боюнча изденүү

Инсандык жеке сапаттарды өнүктүрүү

Саламаттыгына көңүл буруу

Көндүмдөрдү жакшыртуу

Убакытты туура колдонуу

Өзүңдү талдоо (күчтүү жана алсыз жактарың)

Адамдын жеке ишенимин бекемдөө

Коркунуч: үй-бүлө моделинин, атанын моделинин бузулушу (Терс өрнөк, ичкичтик, жылдар бою баладан узак болуу, өзүн таштап коюу ж.б)

• Кыргызстанда ар бир төрт күндө бирден мектеп жашындагы өспүрүмдөр өз өмүрүн кыят

Суицид

• Суици́д (лат. sui caedere — өзүн өлтүрүү, жанын кыюу) – атайын аракет аркылуу, максаттуу түрдө өзүнүн жанын кыюу деген маанини берет.
• Суици́д (лат. sui caedere — өзүн өлтүрүү, жанын кыюу) – атайын аракет аркылуу, максаттуу түрдө өзүнүн жанын кыюу деген маанини берет.
• Суици́д (лат. sui caedere — өзүн өлтүрүү, жанын кыюу) – атайын аракет аркылуу, максаттуу түрдө өзүнүн жанын кыюу деген маанини берет.
• Суици́д (лат. sui caedere — өзүн өлтүрүү, жанын кыюу) – атайын аракет аркылуу, максаттуу түрдө өзүнүн жанын кыюу деген маанини берет.
• Суици́д (лат. sui caedere — өзүн өлтүрүү, жанын кыюу) – атайын аракет аркылуу, максаттуу түрдө өзүнүн жанын кыюу деген маанини берет.

Өз жанын кыюу шарттуу түрдө экиге бөлүнөт:   ПАРАСУИЦИД  жана ПСЕВДОСУИЦИД

Псевдосуицид адатта аффект абалында аткарылып, ал адам жанын кыюудан мурун өзүнө жана проблемаларына көңүл бурдуруу аракети, айланасындагыларга кол сунган “жан соогасы” .

• Парасуицид - бул адатта дыкат ойлонулган иш-чара, анын максаты эч кимдин көңүлүнө карабастан, кандай болбосун жанын кыюу.

Андан тышкары «ЖАБЫК СУИЦИД» (ЖАШЫРУУН) деп аталган үчүнчү түрү бар.

• Бул жагдай шыр эле өлүмгө алып келбейт. Зыяндуулугу жана өмүрдү кыскарткандыгы менен айырмаланат.
• Алар :

• Ичимдик,
• Тамеки,
• Ооруга чалдыкканда медиктерге кайрылбоо,
• Машина айдаган учурда жана кооптуу жагдайларда эрежени сактабоо,
• Ашыкча экстремалдык оюндарга берилүү

сыяктуу факторлор аталат. Бул аракетти жасап жаткан адамдар кооптуу экендигин түшүнгөндүгүнө карабастан маани беришпейт.

Балдардын өз жанын кыюуларына төмөнкү факторлор себеп болууда:

• Үй-бүлө мүчөлөрү менен өз ара түшүнбөстүктөр;
• Курдаштары менен ашыкча конфликтик абал;
• Рэкет;
• Кабылданбаган сүйүү;
• Балалык кезде баштан өткөргөн зомбулук;
• Кедейлик;
• Ичимдик жана наркотик;
• Социалдык изоляция;
• Мугалимдер тарабынан көрсөтүлгөн физикалык жана психологиялык басынтуу;
• Айыкпас оору ж.б.

Эмне кылуу керек?

• Ата-энелердин сабаттуулугун арттыруу, тыгыз иштешүү.
• Ата-эне катарында « ө л ө м», « ө л ү п кет», «сен эмнени кыйратып иймек эле ӊ» сыяктуу пессимисттик маанайдагы с ө зд ө рд ү колдонбоо.
• Бири-бирибизден кемчиликтерди издебестен артыкчылыктарга маани берүү, балдарды шыктандыруу
• Балдарда кичинекейинен тартып турмуштук к ө нд ү мд ө рд ү калыптандыруу;

• Балдар менен сырдаш, ачык болуу, аларга маани берүү.

• Ар күнү алар менен чогуу ишмердүүлүктөр менен алектенүү;

• Мектеп, класс жетекчилер, адистер менен тыгыз кызматташуу, балдарды, коомдуу жакындан таануу;

• Көйгөйлүү үй-бүлөлөрдү аныктап алар менен иштешүү

• Терс окуялар болсо жашырбастан коӊгуроо кагып, бул илдет менен жалпы күрөшкө чакыруу.

Ата-энелерге айта турган жөнөкөй кеңештер: Балаңыз менен көп сүйлөшүңүз, ага китеп окуп жана ырдап бериңиз, аны менен ойноп жатканда полго отуруңуз, ага пайдалуу тамактарды бериңиз. Аны урбаңыз зомбулук анын мээсинин калыптанышына таасирин тийгизет

КӨҢҮЛ БУРГАНЫҢЫЗДАРГА ЧОҢ РАХМАТ!