Бактигереева Жанар Мендихановна

Атырау облысы ??рман?азы ауданы

Б. Бегалиев атында?ы орта мектебіні?

бірінші (ілгері) де?гей а?ылшын тілі п?ні м??алімі

Педагогті? к?сіби дамуы - заман талабы

Мектеп ж?мысы мен о?ушы жетістіктерін ?рістетудегі негізгі т?л?а- м??алім (Srong, Ward and Grant) дегендей, мектеп біліміні? мазм?нын жа?арту ?стаздар ?ауымыны? алдында?ы басты м?селелерді? бірі болып отыр. Олай дейтін себебім, Отанды? білім саясатыны? басты ба?ыты, білім саласын жа??ырту жа?дайында педагог біліктілігін арттыру ж?йесін дамыту болып отыр. Б?нда?ы ма?сат Отанды? ж?не шетелдік білім беру саясатымен т?жірибе алмасу, педагогті? к?сіби ??зыреттілігін жетілдірумен ?атар инновациялы? ?дістермен ?амтамассыз ету ж?не педагогтерді? м?ртебесін арттыру болып отыр. Елбасы «білім- ?ылым - инновация» ?штігі билеген ?лемге ?арай ?ар?ынды бет алу міндеттерін белгілей келіп: «?аза?станны? ?леуметтік жа??ыруда табыс?а жетуіні? т?йінді факторы, ?лтты? білім ж?йесін жа?артуды? табысты ?туі болып табылады», - деп атап к?рсетті. Я?ни мектеп жас ?рпа?ты жа?а индустриялы?- инновациялы? экономика жа?дайында?ы ?мірге сапалы т?рбие беру ар?ылы дайындау ?ажеттігін міндеттеп отыр. Б?л ?з тарапында білім ордасы мектепті дамыту ?шін жа?а ??ым, жа?а ?лгі, жа?а т?сілдер ?ажеттігін туындаптып отыр?аны с?зсіз. Елімізде мектеп біліміні? мазм?нын жа?арту ма?сатында, орта білім беру ж?йесінде ?лемдік жо?ар?ы де?гейге ?ол жеткізген танымал о?ыту сындарлы о?ыту теориясын іс- т?жірибемізге енгізілуде. Осы орайда сындарлы о?ыту теориясын д?ст?рлі о?ытумен салыстырса?, мынадай т?жырым?а келуге болады:

• о?ушылар на?ты білім алады;
• ал?ан білімдерін сыныптан тыс жерде, кез келген жа?дайда пайдалана білуін ?амтамасыз етеді;
• сыни к?з?арастары артады;
• о?ушылар?а ?алай о?у керетігін ?йретеді

Педагог ?ызметкерлерді? біліктіліктерін арттыруда?ы де?гейлік курс ба?дарламасы ?ар?ынды ?згеріп жат?ан ?лем жа?дайында ?аза?станды? м??алімдерді? к?сіби дамуына ы?палын тигізуде деуге болады. Осы ба?дарламаны? ?ш де?гейін ме?геріп келген м??алімдер мектепті дамыту ж?мыстарына о?ыту мен о?уда?ы инновациялы? ?дерістерді? ?діс- т?сілдерін енгізіп, мектеп біліміні? мазм?нын жа?артуда. Де?гейлік курс ба?дарламасыны? Бірінші (ілгері) де?гей ба?дарламасын ме?герген м??алімдерді? ж?мысынан к?тілетін н?тижелер:

• м??алімдер о?ушылар?а ?алай о?у керектігін ?йретеді;
• ?зіндік д?лел- у?ждерін нанымды жеткізе білетін, ынталы, сенімді, сыни пікір- к?з?арастары ж?йелі дамы?ан о?ушыны дайындайды;
• санды? технологияларда ??зырлылы? танытатын о?ушы ?алыптастыру?а даярлайды.

Профессор А. ??сайнов «?лемдегі ж?не ?аза?станда?ы білім беруді? сапасы» атты кітабында де?гейлік курс ба?дарламасыны? идеясын ?олдайтынды?ын атап кеткен болатын. О?ыту тиімділігін арттыру мен о?у сапасын жа?сарту ?ызметіні? негізгі кезе?дері: 1) ?з ?ызметіне ?зі рефлексия жасай білу мен ?з- ?зін ба?алау; 2) ?зін –?зі жетелеуге ынталандыру; 3) озы? педагогикалы? ?дістерді білу ж?не ме?геру болып табылатын м??алім т?л?асымен байланыстырады. [1,20-бет]

Жо?арыда атап ?ткендей де?гейлік курс ба?дарламасыны? Бірінші (ілгері) де?гей ба?дарламасын ме?герген м??алімдер мектепті дамту ба?дарламасыны? ы?пал ету д?режесіні? мониторингін ж?зеге асырып, даму ба?дарламасын іске асыру барысында м?селелер туында?ан жа?дайда ?деріске араласа алады. Мектепті дамыту ба?дарламасы- білім беру ісіндегі мектепті? ?зіне т?н мазм?нын ж?не о?у- т?рбие ?дерісіні? ?йымдастырылу ерекшеліктерін сипаттайтын нормативтік бас?ару ??жаты. Даму ба?дарламасын ?згерістер ба?дарламасы деуге болады, я?ни ол білім беру мекемесіні? ?иынды?тан с?тті шы?уын ж?не мемлекетті?, ?о?ам мен т?л?аны? ?згеріп жат?ан ?ажеттіліктерін ?ана?аттандыру ?шін ?ажет. «Мектепті дамыту ба?дарламасыны?» негізгі міндеті – мектеп ?жымын оны дамытуды? ма?сатына жаппай ж?мылдыру ж?не ?йлестіру. Ба?дарламаны жасауды? ма?ызды бір міндеті осы білім беру мекемесі ?шін 3-5 жыл бойы м?нді болып табылатын та?ырып та?дау. [2,41-бет] Жалпы мектеп жоспарыны? бас?ада т?рлері сия?ты, даму жоспары міндетті т?рде талдау негіздемесінен, ма?саттар мен міндеттер ?оюдан, ма?сат?а жету ?шін с?йкес ??ралдарды та?даудан, ма?ызды ?рекеттер мен шараларды жоспарлаудан, оларды орындалу мерзімдерін белгілеу мен м?селелерді шешуді? кезе?- кезе?дерін аны?тауда, жауаптыларды белгілеуден ж?не ба?дарламаны іске асырудан к?тілетін н?тижелерден т?рады. Бірінші (ілгері) де?гей ба?дарламасын ме?герген м??алім ретінде мен мектепті дамыту жоспарын жаса?тап отырмын. Б?нда?ы Мектепті дамытуды?  (МДЖ) басымды?тары:

• формативті ба?алауды т?жірибеге  енгізу ар?ылы сыныпта?ы ба?алау  ж?мысын жетілдіру;
• О?ушы мен м??алімні? рефлексивті да?дысын ?алыптастыра отырып, кері байланысты т?жірибеге енгізу т.б. болды.

Б?нда?ы ма?сат: М??алімдерді? о?ыту мен о?уда?ы жа?а т?сілдерді т?жірибеге енгізуді? ма?ыздылы?ы туралы т?сініктерін арттыру. Міндеті: - Мектептегі к?сіби ?о?амдасты?ты? ж?мысына ?олдау к?рсету ар?ылы м??алімдерді? ?зара т?жірибе алмасуларын ?йымдастыру.

• саба?та о?ушыларды? к?шбасшылы?ын арттыру ж?не формативті ба?алауды т?жірибеге енгізу.

Жалпы мектепті дамыту жоспарын жаса?тауда?ы т?сіндірмеме ?ыс?аша то?талып ?тсем: о?ыту мен о?уда?ы жа?а т?сілдерді т?жірибеге енгізу, мектептегі к?сіби ?о?амдасты?ты? ж?мысына ?олдау к?рсету ар?ылы  м??алімдерді? ?зара т?жірибе алмасуларын ?йымдастыру жоспарлан?ан. Саба?та о?ушыларды? к?шбасшылы?ын арттыру ж?не формативті ба?алауды т?жірибеге енгізу, мектепті дамыту жоспарын жаса?тауда басты назарда о?ушыларды? мектеп ?абыр?асында игерген білімдерін орынды жерде, я?ни ?мірде ?олдана білулеріне негіздеуге  ба?ытталды. Басты назарда о?ушы с?ранысы, о?ушы?а барлы? м?мкіндіктерді беруге ба?ыттал?ан шаралар ?амтылды. Lesson Study зерттеу саба?ы, 7-8 сыныпта?ы іс-?рекеттегі зерттеу ж?мысы, формативті ба?алау?а, кері байланыс пен топты? ж?мыстарды т?жірибеге енгізуге   арнал?ан  та?ырыпты?  коучингтер, ?дістемелік семинар жоспарыда ?амтылды.

Білім беру саласыны? инновациялы? дамуы жа?дайында педагогикалы? ?ызметкерлерді? біліктілігін арттыру ж?йесін жа?арту жолдарыны? бірден бір б?лігі мектептерде желілік немесе к?сіби ?о?амдасты? ??ру.

Білім алушыларды? к?сіби ?о?амдасты?ында м??алімдер мектеп ма?сатына с?йкес о?ушылар?а жо?ары сапалы білім беріп, о?ушыларды? жа?сы н?тижелеріне ?ол жеткізу ?шін бірлесіп ж?мыс жасайды. К?сіби ?о?амдасты? ??ру ар?ылы м??алімдер саба? жоспарлары мен материалдарын жа?сартуда да, сонымен ?атар о?ыту ?дістемесі мен ба?алау т?жірибесін жетілдіру бойынша да бірлесіп ж?мыс жасайды. Осы ар?ылы м??алімдер ?жымды? ?здіксіз рефлексия циклына тартылып, жалпы т?жірибені? негізінде тере?детілген топты? о?у?а ы?пал етеді. [3,9-бет] Республикамызды? барлы? айма?тарыны? де?гейлік курсынан ?ткен бірінші ж?не екінші де?гейлі м??алімдер ?азіргі та?да ментор ж?не коучтік де?гейге жетіп отыр. Ментор ж?не коуч м??алімдер мектептегі бас?а м??алімдерге т?лімгерлік ету ар?ылы, оларды? о?у жоспарын ед?уір тиімді етіп орындау?а к?мектесіп, я?ни, оларды? ж?мыстарын жо?ар?ы де?гейге жеткізіп, болаша?та сол т?лім алушы м??алімдерді коуч болып ж?мыс жасау?а дейінгі де?гейге жеткізу ?шін ж?мыстануда. Т?лімгерлер т?лім алушыларды? д?ст?рлі саба?тарына ?атысып, олармен к?сіби т?рде талдаулар жасау ар?ылы, ?ныстар жасалып, коучинг ар?ылы о?ыту мен о?уда?ы жа?а ?діс- т?сілдерді т?жірибелеріне енгізуде. Б?л ?деріс мектебімізде ?о?амдасты? аясында ж?зеге асуда. Де?гейлік курстан ?ткен 1-2-3 де?гейлі м??алімдер о?ыту мен о?уда?ы жа?а т?сілдерін ?з саба?тары мен коучингтер ар?ылы ?зара о?ыту ж?йесін дамытуда. Коучингкке ?атысушы т?лім алушы м??алімдер ?з тараптарынан коучингтерге ?атысу ар?ылы тиімді о?ыту ?шін жа?а идеяларды, ресурс ж?не м?мкіндіктер алады.  Білім беру саласында?ы ж?лдегер- елдерде м??алімдер бір– бірінен ?йренетін жа?дай жасал?ан. Олар бірігіп ж?мыс істейді, саба?ты бірге жоспарлайды, бір- біріні? сыныбына барады ж?не бір- біріне ж?мыс жетілдіруге к?мектеседі. Мектептерде бірлесіп жоспарлау, педагогикалы? проблемалар туралы пікір алмасу ж?не ?зара т?лімгерлік мектеп ?міріні? ?алыпты ?рі т?ра?ты ерекшелігіне айналатындай ахуал жасал?ан, б?л м??алімдерді? бір- бірінен ?йрену ж?не т?жірибе алмасу жолымен ?немі дамуына к?мектеседі. [4,48-бет]    

М??алімні? саба?ы жа?сы болу ?шін жо?ары білік пен да?дыларды? толы? жиынты?ына ие болу керек. Сонымен ?атар м??алім ?р о?ушыны? к?шті ж?не ?лсіз жа?тарын д?л ба?алай алу?а, оны? білім алуына к?мек к?рсетуге лайы?ты педагогикалы? ?дістерді та?дай білуге ж?не о?ушымен ?арым- ?атынаста тиімді ?рі ма?сат?а лайы? т?сілді ?олдану?а ?абілетті болуы тиіс.

?дебиеттер тізімі

1. «?лемдегі ж?не ?аза?станда?ы білім беруді? сапасы» А. ??сайнов. Алматы 2003
2. ?лестірмелі материалдар.  41 бет
3. ?лестірмелі материалдар.  9 бет
4. «?лемдегі ж?не ?аза?станда?ы білім беруді? сапасы» А. ??сайнов. Алматы 2003