«?кем мен шешемнен ?лгі-?неге алып ?семін»

«?кем мен шешемнен ?лгі-?неге алып ?семін»

Сайрам ауданы,№33 «Н.Шойынбаев » атында?ы жалпы орта мектеп ?леуметтік педагогі Оринбаева Айгуль

Онда ал?а ?ой?ан ма?сатым: жекелеген ата-аналарды ?атыстыра отырып, оларды? ?негесі мен ы?палы ар?ылы о?ушыларды ?ке-шешелерін сыйлау?а, ??рметтеуге т?рбиелеу, екіншіден, ата-ана, ?стаз,о?ушы арасында?ы ынтыма?ты ны?айту, ?шіншіден, хал?ымызды? ?дет-??рпы, салт-д?ст?рлері ар?ылы о?ушыларды? бойында асыл адамгершілік, ?негелі ?асиеттерді ?алыптастыру болды. Ал к?рнекілігіне отбасы, ата-ана, салт-д?ст?рлер туралы на?ыл с?здерді пайдаландым.

Ж?ргізуші:

Алфавитті? А т?рады басында,

?р?ашанда ? т?рады ?асында

Бай?ады? ба, Б т?рады ?шінші

Ал, осыны? сыры неде?т?сінші:

«А»деген ол – аналар ?ой арда?ты

«?»деген ол — ?келер ?ой салма?ты

«Б» деген ол- балалар ?ой ?демі

Бізді? елде ?шеуі де к?делі.

Алша? кетпей сонды?тан да расында

Т?рады олар алфавитті? басында.

(Ж.?бдірашев)

Расында да ?аза?та мынадай жа?сы с?з бар: «?ке –ас?ар тау, ана – бауырында?ы б?ла?, бала – жа?асында?ы ??ра?» деген. С?би ?шін е? жа?ын, е? жылы ?я — ата-ананы? ала?аны, мейірімі, ?айырымдылы?ы. Б?гінгі телехабарымызды? кезекті саны ата-ана мен бала арасында?ы сыйласты??а арналады. Сіздерді студия?а келіп отыр?ан отбасы м?шелерімен таныстырайын (хабар?а 5 отбасы сол сыныпта о?итын балаларымен ?атысты).

—- Адам баласыны? ажары да, ба?ыты да отбасыдан басталады. Ал отбасы ба?ыты деген не? Ол адам бойына сырттан келіп сі?етін немесе аспаннан ??йылып дене?е ж??атын н?рсе емес ?ой. Оны? да к?ктеп шы?атын т?ра?ы бар. Адам баласыны? ба?ыты, оны? т?лімі мен т?рбиесінен ?алыптасатын жар?ын да адал мінездеріне байланысты. Шындап келгенде, отбасы ба?ыты ата-аналарды? ?з ?олында деуімізге болады.

Хал?ымызда бала?а, бала т?рбиесіне арнал?ан небір асыл с?здері бар. ?азір соларды? кейбірін студия?а келіп отыр?ан о?ушылар еске т?сірсе деймін.

1. Балалы ?й — базар, баласыз ?й — ?у мазар.
2. Бала – ба?шада?ы г?лі?, оны т?рбиелеу ?лкен ?ылым.
3. Ер бала – ата-ана?а таяу, ?ыз бала – ?йге жа??ан бояу.
4. ??с балапаны ?шін т?за??а т?седі,

Адам баласы ?шін от?а т?седі.

1. ?йі? ?й-а? екен, ішінде ойнайтын бала болса.
2. Жаман да болса ?рпа? ?алсын.

?з орны?да оты? жансын.

1. Д?ниеде бал т?тті,

Бала балдан да т?тті.

8.?ар?а баласын аппа?ым дер, кірпі баласын ж?мса?ым дер.

9.?арай?ан?а ?арап тал ?сер,

Ата-ана?а ?арап бала ?сер.

1. ?ке к?рген о? жонар,

Шеше к?рген тон пішер.

— И?, «с?з асылы — ма?ал» деп атам ?аза? текке айтпа?ан ?ой. ?йткені ба?ыт та, н?р да, жыр да, тыныс та – бала. Ал, осы бала ба?баны кімдер? ?рине ата-ана. Жас жеткіншек ?ашан да ата-ананы? а?ылы, ?лгі-?негесі ар?ылы ?сіп ?алыптасады.

??рметті к?рермендер, мен сіздерден ата-аналарды?, о?ушыларды? ?лтты? салт-д?ст?рден нені білетінін к?ріп, ба?алап отырулары?ызды с?раймын. Ал?аш?ы тур«Сан с?ра??а саяхат» деп аталады.

Ата-аналар?а:

1.Малды? 12 м?шесін ата?ыз.

1. «Елім-ай» ?ніні? шы?у тарихын білесіз бе? (бір шума?ын айтып бері?із)
2. ?лтты? ойындарды ата?ыз.
3. Нан?а байланысты ырым-тиымдарды білесіз бе?
4. Еттен таба? тарт?анда оны? ?андай т?рлеріне с?йеніп тартады? ?ойды? ?адірлі м?шесін, жыл?ыны? ?адірлі м?шесін атай аласыз ба?

О?ушылар?а:

1. Жеті ата деген не? Жеті ата?ды ата.
2. Т?рт т?лікті? т?рлерін, пірлерін ата.
3. С?тті т?рт т?лік малды? аттарына байланысты ата
4. Жыл?ы туралы ма?ал-м?тел айта аласы? ба?(Жыл?ыны? с?ті шекер, еті бал. Адам жыл?ы мінезді. Жыл?ы – малды? патшасы.Алып анадан туады, т?лпар биеден туады.)
5. «?ара кемпір», «?ара шал» «Бозтор?ай» ?ндеріні? авторы кім? (?нші-сазгер А.?оразбаев).

Келесі турда ата-аналар, о?ушылар ?з ?нерлерін орта?а салады.

Одан кейінгі тур «Сы?арын тап» деп аталады.

Ата-аналар?а:

?депті бала ата-анасын ма?тар… (?депсіз бала ата-анасын ?а?сатар).

1. ?кесі т?рып ?л с?йлегеннен без…(шешесі т?рып ?ыз с?йлегеннен без).
2. ?ара?ай?а ?арап тал ?сер… (?атарына ?арап бала ?сер).
3. ?йінде ?лы-?ызы барды?…(к?гінде с?нбес ж?лдызы бар).
4. Ана с?тін а?тама?анды …(ешкім жа?тамайды).

Балалар?а:

1. Жы?ылып жатып…(с?рінгенге к?лме).
2. К?лме досы?а…(келер басы?а).
3. ?депті бала арлы бала…(?депсіз бала сорлы бала).
4. Ауру ?алса да… (?дет ?алмайды).
5. ?яда нені к?рсе? … (?ш?анда соны ілесі?).

Со??ы тур ата-аналанмен ?ткізіледі.

1.Т?рбие ісінде отбасыны? ролі ?андай деп ойлайсыз? (Отбасы ролі ?те-м?те к?шті. ?йткені отбасы кішігірім мемлекет болып саналады. Егер отбасыда жа?дай жа?сы болмаса, ешбір ?о?амды? ?йым, мектеп, ?стаздар оны? орнын баса алмайды.Тек ?ана жайлы, д?рыс ортадан т?рбиесі д?рыс бала шы?ады).

2. Е? алдымен ?андай т?рбиеге к??іл б?лер еді?із?(Е?бек т?рбиесіне. Оны бала?а жастайынан берген ж?н. Себебі «жаста берген т?рбие – жас шыбы?ты игендей», бала?а тез ?онады. Баланы е?бекс?йгіш етіп т?рбиелесек, болаша?ы ?шін уайымдамаса да болады деп ойлаймын).

3. Сіз мерекелерде бала?ызды? дайын сыйлы? бергенін ?алайсыз ба? ?лде ?з ?олынан жаса?ан (кішкентай болса да мейлі) бір затын сыйла?анын ж?н к?ресіз бе? Неліктен? (?рине, ?з ?олынан жаса?анды. ?йткені м?ндай талпыныс оны кішкентай кезінен-а? іс-?рекетке, ?имыл?а, е?бек етуге т?рбиелейді).

4. Баланы сені? ?олы?нан келмейді, кедергі жасама, теледидар к?р, демал деп шеттететін ата-аналар?а не айтар еді?із?(Б?л д?рыс емес дер едім. «Бала т?рбиесі — бесіктен» дейді дана хал?ымыз. Баланы жасынан іске ?йретпеу, е?бекке баулымау – ол ата-ананы? бала?а жаса?ан жа?сылы?ы емес, керісінше оны? болаша?ына жасал?ан ?лкен ?ылмыс, ?иянат деп білемін.)

1. Кешкі ас ішіліп бол?ан со?, ауыз ?йде ыдыс-ая? жуылмай ?алды, ?йткені теледидардан бір жа?сы фильм басталып кетті. Фильм біткен со? ?ызы?ыз сізге: «шеше, ыдысты та?ерте? жуа салайыншы» десе, сіз не деп жауап берер еді?із? ??птайсыз ба?(?ашанда б?гінгі шаруаны ерте?ге ?алдырма. Ерте?гі к?нні? ж?мысы атар та?мен келеді. Ж?р, мен са?ан к?мектесіп жіберемін дер едім. Б?л ?рекет баланы? бойын еріншектіктен са?тандырады.

?орытындысы шы?арылып, сыйлы?тар ?лестіріледі.

Ж?ргізуші.

Хал?ымызды? аяулы ?лы Бауыржан Момыш?лы кезінде былай деп м??ай?ан екен: «Жаудан да, даудан да ?оры?па?ан ?аза? едім. Енді ?о?ынышым к?бейіп ж?р. Балаларын бесікке б?лемеген, бесігі жо? елден ?ор?ам. Немересіне ертегі айтып беретін ?желерді? азаюынан ?ор?ам. Д?мді, д?ст?рді сыйламайтын балалар ?сіп келе жатыр. Оны? ?олына ?ылыш берсе, кіді де болса, шауып тастау?а даяр. ?олына кітап алмайды. ?йреніп жат?ан бала жо?, ?йретіп жат?ан ?ке-шеше жо?». Бауыржан атамыз б?гінде арамызда жо?.

Осы атамыз к?терген м?селе б?гінде б?рімізді ала?датуы тиіс. Б?л ата-ана?а да, ?стаздар?а да, тіпті, балалар?а да ой салады деп ойлаймыз. «Ж?мыла к?терген ж?к же?іл» демекші, балаларды бірлесе т?рбиелейік, ойнайы?, к?лейік дей келе, хабарымызды ая?таймыз.

Отбасылары бірігіп, «С?би бол?ым келеді» ?нін орындады.

?ай ?асырда болмасын, т?рбие м?селелері навзардан тыс ?алып к?рген емес. «Бала т?рбиесі — мемлекетті? ма?ызды міндеттеріні? бірі» деген с?зді Платонны? ?зі де бекер айтпа?ан болар. ?рбір ?о?амны? ?з дамуы жа?дайында б?л ?ткір м?селе ?р?алай шешіліп отыр?ан.

Мемлекетімізде ?азіргі кезде сапалы білім берумен ?атар, мектеп жасында?ы жас?спірімдерді? бойына адамгершілік ?асиеттерді ?алыптастыру ?ажеттігі туындауда. ?йткені бала ата-ананы? ?ана емес, ?лыс пен ?лтты? болаша?ы, сапалы ?мірді? е? басты кепілі.Жас ?рпа?ты жан-жа?ты жетілген, а?ыл-парасатты, адамгершілік жа?ынан таза, ?рісі биік азамат етіп т?рбиелеу – ?азіргі кезде мемлекет алдында т?р?ан е? ?зекті м?селе.

?аза?стан Республикасы ?зіні? т?уелсіз мемлекет бола алатынды?ын б?кіл ?лемге д?лелдеді. Ендігі басты міндет —- осы мемлекетімізді? ?ркендеп ?суі, халы?ты? ?леуметтік, экономикалы? жа?дайын к?теру. ?аза?станды “Отаным” деп таны?ан ?р азаматты? осы?ан ?з ?лінше ?лес ?осуы – б?ны? ибасты шарттарыны? бірі. Жастарды? ?негелілік ?асиеттерін ?алыптастыруды? ба?дарлы идеяларын Елбасы Н.?.Назарбаевты? “?аза?стан 2030” ?аза?стан хал?ына Жолдауыны? “?аза?стан м?раты” деген б?лімінен к?руге болады. М?нда: “Бізді? жас мемлекетіміз ?сіп жетіліп, кемелденеді, бізді? балаларымыз бен немерелеріміз ?нымен бірге ер жетеді. Олар ?з ?рпа?ыны? жауапты да жігерлі, білім ?ресі биік, ?негелі ?асиеті жо?ары дамы?ан, денсаулы?ы мы?ты, ?лтты? д?ст?рлерімізді ?рпа?тан ?рпа??а са?тап жеткізуші ?кілдері болады. Олар бабаларыны? игі д?ст?рлерін са?тай отырып, ?азіргі тзаман?ы нары?ты? экономика жа?дайында ж?мыс істеуге даяр болады, олар бейбіт, абат, жылдам даму, ?окендеу ?стіндегі к?ллі ?ле,мге ?йгілі ?рі сыйлы ?з еліні? патриоттарны болады.

Егер біз ьадамгершілігі жо?ары ?о?ам бол?ымыз келсе, ж?байларды? бір-біріні? алдында?ы, ал е? бастысы балаларыны? алдында?ы жауапкершілігін к?шейтуге тиіспіз. Ата-аналар балаларына, ал балалар ?здеріні? ?артай?ан ата-аналарына ?ам?ор бол?ан,да… еліміз ?шін ала?дамау?а болады.

Салауатты т?рнмыс ??рып, сол ар?ылы балаларына ?лгі-?неге к?рсетіп отыр?ан ата-аналарды айры?ша аатап к?рсету керек.

Жас шамасына ?арай ж?ргізілетін саясатта біз жастар мен жас?спірім ?рпа??а, сондай-а? жас отбасылар?а к??іл б?луді к?шейтуге тиіспіз”.

Ауыл жас?спірімдеріні? жан д?ниесін адамгершілік, имандылы?, ?негелілік ?асиеттерді санасына ??ындырып, ?мір с?руді? ?діс-т?сілдерін ?негелілік сапалар ар?ылы т?сіндіріп, салауаттылы??а т?рбиелеу ж?не ке?ес беру – дипломды? ж?мысты? басты ма?саты болып отыр.

1. Т?л?аны? м?нін ай?ындау.

1. Ауыл жас?спірімдеріні? ?леуметтік-педагогикалы? ж?не психологиялы? ерекшеліктерін зерттеу.
2. Оларды? интеллектуалды? ерекшеліктерін зерртеу.
3. Методикалы? ке?ес беру.

Зерттеу нысаны – ауыл жас?спірімдері.

Зерттеу заты — ?негелілік ?асиеттерді? м?ні, ма?ынасы, ба?ыттары.

?азіргі а?ым да о?ай болып отыр?ан жо?. Кейбір т?рмысты? ?иынды?тар мен ?мір с?руді? ауыт?ушылы?ынан руханиятсызды? беле? алды. Сонды?тан Президентіміз Н.?.Назарбаев ?зіні? жолдаулары мен с?здеріне егемен елімізді? азаматтрарын ?алыптастыруда т?рбие ж?мыстарыны? ерекше ролі барын баса айтып келеді.Елбасы ?сіресе, ауыл жас?спірімдеріні? ?негелілік ?асеиттерін ?алыптастырып, патриотты? сезімін ояту ?ажеттігіне айры?ша к??іл аудартады. ?аза?стан Республикасыны? «Білім туралы» За?ында б?л басым ба?ытты міндеттер на?ты к?рсетілген. Атап айт?анда:

—- жеке т?л?аны? шы?армашылы?,рухани ж?не к?ш-?уаттьы? м?мкіншілігін дамыту, салауатты ?мір салтыны? берік ?а?идаларын ?алыптастыру, т?л?аны дамыту ?шін жа?дай жасау ар?ылы оны? зерде –санасын байыта т?су;

—- ?з Отаны – ?аза?станды с?юге, азаматты? пен патриотизмге т?рбиелеу, мемлекетт р?міздері мен халы? салт-д?ст?рлерін ??рметтеу, Ата За? мен ?о?ам?а ?айшы келетін к?рініс терге т?збеу;

—- республиканы? ?о?амды?-саяси, экономикалы? ?міріне белсене ?атысу?а ж?не сондай-а?, ?з ???ы?тары мен міндеттерін сезінуге баулу;

—- ?лемдік ж?не отанды? м?дениет жетістіктерін игеру, ?аза? ж?не республикада т?ратын бас?а да халы?тарды? ?дет-??рыппен саолт—д?ст?рлеріні? тьарихын жете білу, мемлекеттік, орыс, шетел тілдерін ме?геру.

Жо?арыда атал?ан ма?ызды міндеттерді іске асыруда білім беру мекемелеріні? ат??аратын ролі зор. ?йткені м?нда балалар мен жас?спірімдер мемлекеттік ба?дарламалар мен т?жырымдар?а с?йкес жалпы адамзатты? ??ндылы?тарды ме?геріп, ?з тьу?ан хал?ыны? тарихы мен м?дениетінен сусындау ар?ылы ?здеріні? бойына ?негелілік ?асиеттерді ?алыптастырады.

«Білім беру»За?ында білім беру – о?ыту мен т?рбиелеуді? ?здіксіз ?рдісі делінген. Демек барлы? білім беру мекемелерінде ?андай жа?дайда болса да, ?негелілік ?асиеттерді ?алыптастыру ма?саты барысында т?рбие ж?мыстары ж?ргізілуі тиіс.?сіресе ауыл балалары т?рбиесінде мектептерге ерекше к??іл б?лінген.

Білімді де, білікті, сали?алы да парасатты, ?негелілік ?асиеттері ?алыптас?ан, жан-жа?ты жетілген жеке т?л?аны т?рбиелеу — мемлекеттік ма?ызды іс екені белгілі. Сол себепті жо?арыда с?зімізге ар?ау бол?ан м?селелерді т?бегейлі шешу, салауатты ?мір салтын ?алыптастыру — баршамызды? ?арызымыз ?і парызымыз екені даусыз. Солай екен, келешек ?рпа?ты? ?амын ?азірден ойлап, о?ан б?кіл ж?рт болып атсалдысу?а міндеттіміз.

Елбасымыз Н. ?.Назарбаевты? ішкі ж?не сырт?ы саясаттты? 200 негізгі ба?ыттары туралы ?аза?стан хал?ына жолдауында ауыл?а назар аударуы стратегиялы?, мемлекеттік зор м?ні бар, ке? ау?ымды шара.

«Ауыл – хал?ымыз?ды? т?рмыс салты, м?дениеті. Шын м?нінде де хал?ыны? 40 % б?лігін ауыл т?р?ындары ??райтын ?аза?стан ?шін б?л шара ?те ма?ыз, д?ст?рімізді?, ?дет-??рпымыз бен рухани тіршілігімізді? ?айнар к?зі», — деп к?рсеткен Елбасы халы??а жолдауында.

Бізді? ?ай-?айсысымызхды? болмасын т?п тамырымыз сол ауыддан бастау алады. Т?уелсіздік пен ?уатты мемлекет м?раттарын айры?ша ?астерлеп, тере? сезінетін де осы елдегі халы?, ?йткені оны? ?аны мен жанында бабаларымызды? арманы мен ?міті ?аттаулы ?алпында жатыр.

Ендігі жерде осы ауылды к?ркейтуге байланысты м?селелер бойынша ?р мемлекет ?жымы Елбасыны? жолдауында к?рсетілген ба?ыттар?а с?йкес ?з міндеттерін ж?не оны орындау жолдарын саралап ал?аны абзал. Сонды?тан мемлекеттік де?гейдегі осы м?селелерді шешуде ?рбір ?стаз тыс ?алмай, шама—шар?ынша ?з ?лестерін ?осуы ?ажет.

?леуметтік педагог о?ушылар тобымен бірлесе отыры, адамдарды? ?арым-?атынасында?ы мейірімділік пен ?ділдеттілік деген не, жолдасты? пен ждосты? деген не, к?оллективизм мен орта? іске, жеке басты? тжауапкершілігі деген не сия?ты ??ымдар?а аны?тама беріп, оны о?ушыларды? ме?геруіне к??іл б?леді. Б?л т?жырымдар о?ушылар ?жымы к?п жиналатын залда к?рннекі жерлерге жазылып ілінген:

—- мейірімділік – адамдар?а деген адал к??іл, сезімтал ?арым-?атынас, кез-келген уа?ытта ?ол ?шын беруге ?зірлік;

—- ?ділдік — ?зіні? ж?не бас?аны? іс-?рекеттері мен пікірлеріне д?рыс ?діл ба?а бере білу, ?з мінез—??л?ында?ы кемістіктерге сын к?збен ?арай білу;

—- жолодасты? – балаларды? сыйласты? ж?не ?ам?орлы? ?арым-?атынастары, біреуді? к?мегін ?абылдай білуі, біреуге к?мектесуге ??штарлы?ы, ?ажет бол?ане жа?дайда жолдасы ?шін ?з м?дджесін ?оя т?ру?а ?зірлік;

—- ?жымшылды? – бас?алармен бірге ?мір с?ріп, ж?мыс істей білуі, ?зін коллективті? бір б?лшегі деп т?сінуі, ?з м?ддесін к?пшілік м?ддесімен ?штастыра білу, ?з ісіне ?жым алдында жауап беру

—- орта? іс ?шін жеке басты? жауапкершілігі — орта? іске жауап бере білу, орта? ма?сат?а жету жолында белсенділікпен ?имылдау.

Ата-анасыны? рухани байлы?ы, отбасыда?ы сыйласты? ?арым-?атынас о?ушыларды? ?мір т?жірбиесін ?алыптастыруды молайтуы? негізгіі к?зі болып табылады.