Жаңы жыл жана анын тарыхы

Жаңы жылды белгилөө биздин заманга чейин 4- кылымда Иран, Ирак, Сирия, Түркия мамлекетин камтыган аймактарда пайда болгон. Алар март айында белгилешкен. Анткени талаа иштери башталып, жылдын башы деп билишкен. Кийин Орусияда 1700- жылы император Пётр l Жаңы жыл демилгесин көтөрүп чыккан. 1- январь бардык өлкөлөрдө майрам эмес. Дүйнө жүзүндө айрым мамлекеттер, башка күндөрү белгилешет. Мисалы: Кытай жана Вьетнам элдеринде 21- январдан 21- февралга чейинки аралыкта белгиленет. Ал эми Еврейлер 5- сентябрдан 5- октябрга чейин Жаңы жылды тосушат. Иран календары боюнча жашаган өлкөлөрдө жаңы жыл 21- 22 март күндөрү келет. Биздин кыргыз эли да, ата - бабаларыбыз 21- март күнүн Жаңы жыл, жаңы күн деп эсептешкен. Жер жүзүндөгү элдердин Жаңы жылга карата мамилеси ар түрдүү болбосун, расмий түрдө 1-январдан тартып, кийинки жылдын саналышы башталат.

Балатынын тарыхы

Алгачкы балаты 1513- жылы Германияда жасалгаланган. Кийинчерээк бул Орусияда салт болуп калган. Алгач балатыны шам, алма, таттуу токочтор менен кооздошчу. Кийинчерээк пахта, кагаз, айнектен жасалган оюнчуктар кезек келген. Ал эми Кыргызстанда алгачкы коомдук балаты 1895 - жылы 28- декабрда, мурдагы Пишпек шаарында жасалгаланган.

Жаңы жылдык балатыга экинчи өмүрдү 1930- 1935 жылдары Иосиф Сталин Виссарионович "Балдарга жомокту кайтарып берүү керек" деген урааны менен кайтарып берген. 1947- жылдан тарта 1- январь расмий түрдө календардык кызыл күнгө айланган.