Ород арадай онтохон «Гурбан гахайханууд»

(8-дахи ангиин hурагша Батуев Анатолий оршуулба) 29.10.2015 он

Түби дэлхэй дээрэ гурбан гахайханууд ажаһууба Нэгэтэ эжы аба хоёрһоонь тэрьедээд, газар дайда хараха гэжэ бодобо.

Тэдэ ой тайгаар, тала дайдаар наадажа, улаан наранда, сэсэгтэ талада баярлажа, олон нүхэдтэй боложо, жаргалтайнууд бүхы зунаараа сэнгэбэ. Хаанашье ерэхэдэнь, тэдэниие һайнаар булта угтанад.

Зун үнгэржэ, бүхы амитад үбэлжөөндөө бэлдэнэд. Намарай хүйтэн боложо эхилбэ. Тиихэдэнь гурбан гахайханууд сэнгэхэ саг дүүрээ, хүйтэнэй сагта орохо гэргүй байжа болохогүй, ёһотойл гэртэй болохо хэрэгтэй гэжэ бодоод, өөр өөртөө гэр бариха гэжэ бодобод.

Эгээл залхуу Ниф-Ниф гэжэ нэрэтэй гахайхан түргэхэн һолоомоор гэр бариха гэжэ шиидэбэ. Аханарынь: Нуф-Нуф ба Наф-Наф толгойнудаа һэжэржэ:

-Иимэ гэршни һэбхи, үбэлэй сагта хүйтэн байха, - гэбэд Ниф-Нифдээ.

Харин Ниф-Ниф аханарайнгаа үгэ дуулангүй, гэрээ һолоомоор барижа оробо.

Хоёрдохи ахань Нуф-Нуф гэрээ бургааһаар бариха гэжэ шиидэбэ. Бургааһаар бариһан гэр бэхи бата, үбэлэй хүйтэниие даажа гараха гэжэ һанаба. Нуф-Нуф томо бургааһануудые ой сооһоо суглуулаад, алха хадааһаяа барижа, гэрээ дархалжа оробо:

-Түүг-түүг. Нуф-Нуф гэрээ барижа байна –гэһэн сууряан ой соо дуулдана.

Хоёрхон лэ үдэр ажаллажа, Нуф-Нуф гэрээ барижа дүүргэжэрхибэ.

Эдэ хоёрой үүдхэл гурбадахи Наф-Наф ахань буруушааба:

-Һолоомооршье, бургааһааршье бариһан гэртнай дулааншье, бата бэхишье бэшэ. Бата бэхи, дулаан гэртэй болохын тула сагшье, тэсэбэришье, ажалшье хэрэгтэй. Тиимэл гэр һалхи шуургашье, хура бороошье, хии бараашье, үбэлэй хүйтэнииешье дабажа шадаха. Илангаяа шонын добтолгоһоо аршалха, - гэбэ.

Тиигээд Наф-Наф хирпиисээр гэрээ барижа оробо. Yдэр үнгэрхэ бүри гэрэйнгээ ханануудые абьяастайгаар дархалжа, гоё, бата бэхи гэр бодхообо.

Гурбадахи ахань эгээл ажалша, абьяастай байба.

Ниф-Ниф, Нуф-Нуф түргэ-түргэн гэрхэнүүдээ барижархёод, наадажа, сэнгэжэ оробод. Хаа-яа Наф-Наф-аа ерэжэ хараад, наадалан хэлэнэ:

-Ши яахаяа иитэрээ ажалланаш? Наадахаяа ошоё.

Харин Наф-Наф эзэлүүдгүй:

-Yгы. Түрүүн гэрээ барижа дүүргэһүү. Гэр гээшэ бата бэхи, найдамтай байха ёһотой. Тиимэһээ гэрээ барижа дүүргээд, сэнгэхэб,-гэжэ харюусана.

-Та яанабта, харин би тан шэнги ухаагүй юумэ хэхэгүйб. Хэнэй зүб байһые бидэ үшөө хаража үзэхэбди.

-Манда хүхэ шоно аймшагтай бэшэ,

Манда хүхэ шоно аймшагтай бэшэ, -гэжэ дуу дуулалдан, хоёр гахайханууд гүйлдэнэ, наадана.

Тэрэ зүгтэ томо хүхэ шоно байрладаг һэн. Гурбан гахайханууд тухай дуулаад, тэдэниие ехэтэ эдихэеэ һанаба. Энээн тушаань гурбан гахайханууд дуулажархёод, айгаад, гэр гэртээ хоргодобо.

Хүхэ шоно Ниф-Нифэй бариһан һолоомон гэртэ гүйжэ ерээд хашхарба:

-Гара! Би шамтай хөөрэлдэхэеэ һананаб!

Ниф-Ниф амиды үхэһэн хоёрой хоорондо гэртээ һуугаад:

-Yгы, би гэрһээ гарахагүйб, - гэжэ аргаахан пишаганаба.

Зай! Тиигээ һаашни шанайе баалалтаар гэрһээшни гаргахаб!-гэбэ хүхэ шоно.

Тиигэжэ хэлээд, уушхаараа дүүрэн агаар һорожо, бүхы шадалаараа һолоомон гэр руу үлеэжэрхибэ. Бүхы һолоомохонууд иишэ тиишээ ниидэшэбэ. Ниф-Нифэй бүхы гэрынь нюдэ сабшаха зуура тарашаба.

Энээндээ хүхэ шоно ухаангүй баярлаба. Тэрээндээ дашууржа байтарынь, жаахан гахайхан тэрээнһээ тэрьедэшэһэн байба.

Ниф-Ниф бүхы шадалаараа хоёрдохи ахынгаа гэр тээшэ харайба. Шоноһоо а йжа шэшэрһэн юумэн Нуф-Нуф ахынгаа модон гэртэ гүйжэ ерээд, ахаяа гэртээ оруулхыень гуйба.

Ниф-Ниф тэрьедээ гэжэ мэдэхэдээ, хүхэ шоно тэрэнэй хойноһоо гүйжэ ошобо. Ниф-Нифээ гэртэ гүйжэ ерээд хашхарна:

-Гэрһээ бултадаа түргэн гарагты. Би бултыетнай эдихэм!-гэбэ.

Аха дүүнэр бэе бэедээ шангаар няалдаад, аргаахан хэлэнэд:

-Yгы, гарахагүйбди.

Ниф-Ниф ахаһаань һурана:

-Гэршни минии гэр шэнги унашахагүй бэзэ? Yүдыешни юумээр шангаар тулая. Бултадаа үүдэеэ шангаар түшөөд байба.

Ехээр гэдэһэеэ үлдэһэн хүхэ шоно үүдыень түлхинэ, тоншоно, харин тэрэ нээгдэнэгүй. Тиигэжэ байтараа хүхэ шоно уушхаараа дүүрэн агаар һороод, бүхы шадалаараа үлеэжэрхибэ.:

-Фффууууу!

Гэрхэн тэрэ дороо шагайн холоодо мэтээр унашаба.

Аза талан болоходоо, эгээл ухаатай, хирпиисэ гэрэйнгээ сонхоор эдэ бүгэдые хаража байһан Наф-Наф Ниф-Ниф Нуф-Нуф хоёртоо үүдэеэ түргэн нээжэ гэртээ оруулаад, хүхэ шонын хамар доро үүдэеэ шэбхэдэжэрхибэ.

Уур сухалдаа галзуурһан хүхэ шоно дахин уушхаараа дүүрэн агаар һороод, гэр руу үлеэбэ. Гэр хүдэлбэшьегүй. Хоёрдохиёо үлеэбэ. Гэр баһа хүдэлбэшьегүй. Гурбан гахайханууд эдэ бүгэдэниие харажал байба. Бага багаханаар айдаһанииньшье хүрэхэеэ болибо.

Эсэшэһэн хүхэ шоно һанаһан хэрэгэйнгээ бүтэхэгүйдэ, ондоо мэхэ гаргаха гэбэ. Гэрэй оройдо гараад, үрхөөрнь орохо гэбэ.

Харин ухаатай сэсэн Наф-Наф тэрэнииень мэдээд, дүүнэртээ хэлэбэ:

-Түргэн! Түргэн! Гал аһааха хэрэгтэй!

Шоно үрхөөр ороходоо, носожо байһан гал руу унашаба. Буугай һомон шэнги үүдээрнь бамбагар нооһондоо гал аһааһан шоно гүйжэ гэрһээ гараба.

Баярлаһан гурбан гахайханууд гэрэйнгээ газаа хатаран дуу дууланад:

-Манда хүхү шоно аймшагтай бэшэ!

Манай гэртэ яашье һөөргөө бусахагүй!

Энээнһээ хойшо Ниф-Ниф Нуф-Нуф хоёр түргэн түүхэй, удаан даамай гэжэ бүхөөр ойлгоо. Наф-Наф Ниф-Ниф Нуф-Нуф хоёртоо бата бэхи гэрнүүдые барихадань туһалба.

Хүхэ шоно дахин добтолхо һэдэлгэ гаргаха гээд, гэрнүүдэйнь оройдо үрхэнүүдыень хараад, галдуулһан үбшэеэ һанахадаа, һөөргөө эзэлүүдгүй тэхэринэ.

Тиихэдэнь лэ ухаатай сэсэн Наф-Наф:

-Зай, мүнөө бүхы ажал хэгдэнхэй. Одоол мүнөө наадахада болохо. Ябая, наадахаяа!