САБА?ТА ЖА?А А?ПАРАТТЫ? ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ПАЙДАЛАНУ

М?саева Жазира, “Бастауыш білім беру» маманды?ыны? студенті Жетекші: Сейдахметова Шарапат Рахымжан?ызы, математика п?ніні? жо?ары санатты о?ытушысы

Ел президенті Н.?.Назарбаевті? «Жа?а ?лемдегі жа?а ?аза?стан» атты халы??а жолдауынан. ?азіргі уа?ытта?ы білім беру ?ызметкерлеріні? алдында т?р?ан басты ма?сат-еліміздегі білім беруде халы?аралы? де?гйге к?теру ж?не білім сапасын к?теру, жеке т?л?аны ?алыптастыру, ?о?ам ?ажеттілігін ?теу, оны ?лемдік білім ке?істігіне кіріктіру болма?. Біріккен ?лттар ?йымыны? шешімімен «ХХІ ?асыр-а?параттандыру ?асыры» деп аталады. Б?гінгі басты м?селеміз - білім сапасы десек, осы білім сапасын арттыруды? тиімді жолы – білім беру ж?йесінде т?рлі а?паратты? технологияларды ?олдану. Келешек ?о?амымызды? м?шелері – жастарды? бойында а?паратты? м?дениетті ?алыптастыру ?о?амны? алдында т?р?ан е? басты міндет. ХХІ ?асыр–техниканы? озы? дамы?ан ?асыры. Елбасы Н.?.Назарбаевты? сындарлы саясатыны? ар?асында б?кіл мектеп пен колледжде компьютермен ?амтамасыз етілді. Компьютер о?ушы ?шін ?орша?ан ?лемді тануды? таби?и ??ралы болып табылады. Олай болса саба?тарды компьютерді?, а?паратты? технологиялы? ??ралдарды? к?мегімен ?ткізе білу–керек к?ттірмейтін ?зекті м?селелерді? бірі. Жа?а а?паратты? технологиялар дегеніміз–білім беру ісінде а?параттарды даярлап, оны о?ушы?а беру процесі. О?ушыларды? білімін дамыту ?шін жа?а ??ым, жа?а ?лгі, жа?а т?сілдер керек деп ойлаймын. Электронды о?улы?тар–білім ж?йесін а?параттандыру негізі. ХХІ ?асыр–а?паратты? технология ?асырында география саба?ы да а?параттандыру керек. ?азіргі кезде Республикалы? білім беруді а?параттандыру орталы?ы білім ж?йесіні? барлы? сатылары ?шін электронды? о?улы?тар жасаумен ш??ылданып келеді. Электронды? о?улы?тарды ??растыру технологиясы бас?арумен шы?арылады. Электронды о?у автоматтандырыл?ан о?у процесі. Электронды? о?улы? дегеніміз кітапта?ы материалдарды? компьютерге енгізілуі. Электронды? о?улы? о?ыту процесіні? за?дылы?тарына негізделіп жасалып, бір–біріне байланысты т?рт б?ліктен т?рады. 1. Электронды? о?улы?ты? мотивациялы?–ма?сатты? компоненті. 2. Электронды? о?улы?ты? мазм?нды? компоненті. 3. Электронды? о?улы?ты? операциялы? компоненті. 4. Электронды? о?улы?ты? н?тижелік ба?ылау компоненті. Электронды? о?улы?ты? мотивациялы?–ма?сатты? компоненті модульдерді ??растырудан т?рады. Модуль дегеніміз–жергілікті ж?йілік ж?не функционалды? білім жиындары. Ол о?ушыны? ?з танымды? ?рекетін ?йымдастыратын т?йіні болып саналады. Электронды? о?улы?ты? мазм?нды? компоненті гиперм?тін ар?ылы ж?зеге асады. Гиперм?тін–терминдерден, ??ымдардан, ?р т?рлі кестелерден, график, диаграммалардан т?рады. Электронды? о?улы?ты? операциалы? компонентін интернативті формада берілген тапсырмаларды орындау ар?ылы іске асады. Электронды? о?улы?ты? н?тижелік–ба?ылаукомпоненті тест алу жолдарымен ж?ргізіледі. Электронды о?улы?та тесттерді? екі т?рлі берілген. Д?рыс бір жауабы немесе бірнеше д?рыс жауабы бар. Тест со?ында о?ушы ?зі ?ателескен с?ра?тарды тексеріп к?ре алады. Е? со?ында н?тижесі сапалы? к?рсеткіш ар?ылы к?рсетіледі. Мысалы, бір модульді? тест тапсырмалары барлы?ы 20 с?ра?, оны? 17-і д?рыс жауап, ал ?ал?ан 3-і ?ате жауап болса. Сапа 86 % болды. Осы ар?ылы о?ушы ?зін-?зі ба?алайды. Электронды о?улы?пен ж?мыс жасау о?ушыны? колледжде о?ы?ан жылдарды? барлы?ында да ?здері толы?тырып отыра алатын ж?не н?тижелік емтихан?а дайындалу?а к?мектесетін м?ліметтер базасы болып, табылады. Электронды? о?улы?тарды? ж?мыс істеу ?рбір о?ушыны? ?з м?мкіндігін есепке ала отырып, о?ып ?йрену ісін жеке дара ж?ргізуі болып саналады. М??алім ?шін электронды о?улы? б?л к?нбе-к?н дамытылып отыратын ашы? т?рдегі ?дістемелік ж?йе, оны ?рбір о?ушы ?з педагогикалы? т?жірибесіндегі материалдармен толы?тыра отырып, ?рі ?арай жетілдіре алады. Электронды? о?улы? - ?о?амымызды? б?гінгі талаптарына сай келетін о?улы?. Электронды о?улы? колледж о?ушыларыны? сыныптан тыс ?з бетімен ж?мыс істеуге толы?, м?мкіндік ту?ызады. О?улы?ты? модульдік ж?йеге негізделіп ??рыл?аны, осы о?улы?ты? тиімділігін ай?ындай т?седі. Электронды о?улы? дисплей экранында к?рінетін ж?й ?ана н?рсе емес, ол о?ушы?а ?з жолымен керекті материалдарды жеке ме?геруге арнал?ан к?рделі, к?п сатылы ж?йе, о?улы?ты? ?ажетті б?лімдерін ?айталап, игеру т?сілі мен логикасын да ?зіне т?н етіп та?дап алып, осы с?тте е? керек материалдарды ?арап шы?у?а м?мкіндік береді. Оны? гиперм?тіні на?ты ??рылымдардан т?рады да, бір-бірімен ты?ыз байланыс?ан ы?шам логикалы? ж?йе болып табылады. Б?л ж?йемен танысу ар?ылы о?ушы практикалы? негізде алгоритмдік ойлау ?абілетін дамыта алады. Ал, ?зіне ?ажетті м?ліметті компьютер жадыны? керекті ?ясынан іздеп таба білу де ?рбір баланы? б?гін талап етілетін стратегиялы? ойлау ?абілетін ?алыптастырады. Модульдерге берілген алгоритм о?ушылар?а ?з бетімен ж?мыс істеуге м?мкіндік береді. М?нда саба??а деген ?ызы?ушылы? пайда болып, білім алу кезіндегі белсенділігі арта бастайды. Электронды о?улы?та пайдалану о?ытушыны? да ?ылыми–?дістемелік потенциалын дамытып, оны? саба? ?стіндегі е?бегін же?ілдетеді. Болаша?та біры??ай а?паратты? ке?істікте т?рбиелеу керек. Республикалы? білім а?параттандыру орталы?ы ?зірлеген электронды о?улы?тар б?гінгі к?нні? білім берудегі ?зекті м?селелерін шешетін ?нім болып табылады. Электронды о?улы?тарды жеке т?л?аны? а?паратты? м?дениетін ?алыптастыру ??ралы ретінде пайдалану – ал?аш?ы ?адам, біра? б?л білім ж?йесін дамытуды? к?рнекті белесі, ол о?ытушыны? ?азіргі кездегі ролін д?рыс т?сінуге м?мкіндік береді. Барлы? о?улы?тарды? материалдарын модульдік т?рде ??растыру оны? мазм?нын біры??ай т?р?ыдан ?арастыру?а негізделген. О?ушыларды? танымды? ерекшеліктері мен жас ерекшелігіне байланысты ?ылыми теориялы? ??ымдар ж?йесі ар?ылы жалпыдан жалпы?а, на?тыдан на?тылы??а к?терілу электронды о?улы?тарды? к?дімгі о?у ??ралдарынан, оны? ішінде со??ы буын о?улы?тарынан басты айырмашылы?ы екеніне к?м?н жо?. О?ыту ?рдісіне а?паратты? технологияны пайдаланып білім беруді? ?р т?рлі аспектілерін дамыту?а болады. М?селен, электронды о?улыпен ж?мыс жаса?анда, компьютерлік ба?дарламада та?дап ал?ан тарауды? барлы? та?ырыптарды? теориялы? материалдары, есеп шы?ару ?лгілерін, ?з беттерімен ж?мыс істеуге арнал?ан тапсырмалары, о?ушыларды? білім сапасын тексеруге арнал?ан тест тапсырмамалары беріледі ж?не топ о?ушыларыны? ?р?айсысына жеке-жеке н?с?аулар бойынша ж?мыс ж?ргізуге ?олайлы. Б?ндай ба?дарламаларды? ерекшелігі сол, уа?ытты да ?немдейді, о?ытушыны? жеке ж?мысын же?ілдетеді. Осылайша а?паратты? технологияларды пайдаланып о?ыту мынадай н?тижелерге ?ол жеткізеді: о?у материалын тере? т?сінуге; о?у мотивациясыны? артуына; ал?ан біліміні? ?за? уа?ыт есте са?тауына; білім беруге ж?мсалатын ж?мыс ?те жо?ары де?гейде ж?ргізіледі, б?л о?ушыларды? ?ызы?ушылы?ын арттырады. О?ушы шы?армашылы?ын дамыту, ойлау ?абілетін жетілдіру назардан тыс ?алмау?а тиіс. Олай болса о?ушылар?а ?ылыми білім беру, оларды ?лемдік м?дениет жетістіктерімен сусындату, шы?армашылы? ?абілетін жеке т?л?а етіп ?алыптастыру колледж о?ытушыларына талаптар ?ояды. Ендеше м?ндай заман талабынан сай осы п?нді ?ызы?тыру ар?ылы, о?ушы?а ?ылымны? к?рделі ??былыстары мен за?дылы?тарын ??ындырып, сапалы білім беру, ?ылым мен техника жа?алы?тарын ?з саба?ында тиімді пайдалану ар?ылы жа?а технологияны іске асыру ?ажет. Компьютер ж?не а?паратты? технологиялар ар?ылы жасалып жат?ан о?ыту процесін о?ушыны? жа?аша ойлау ?абілетін ?алыптастырып, оларды ж?йелік байланыстар мен за?дылы?тарды табу?а итеріп, н?тижесінде ?здеріні? к?сіби потенциалдарыны? ?алыптасуына жол ашады. Еліміздегі саяси, ?леуметтік–экономикалы? ?згерістерге сай білім беру а?параттандыру жа?а а?паратты? технологияларды пайдалану ар?ылы дамыта о?ыту, дара т?л?а?а ба?ыттал?ан о?ыту ма?саттарын ж?зеге асырып отыру, о?у-т?рбие ?рдістеріні? барлы? де?гейлеріні? тиімділігімен сапасын жо?арылатуды к?здейді. Сонды?тан да колледж о?ушыларын ?ылым мен білімні? ?о?ам?а ?ажетті де?гейімен ?амтамасыз ету, оларды? отанды?, ?лтты? ж?не ?лемдік м?дениет арналарымен сусындату басты міндет. ?йткені егеменді елді? ерте?і о?у білімні? тере?дігімен ?лшенеді. ?здіксіз ?згеріп отыр?ан ?лем адамнан ?абілет пен ?ажеттіліктерді дамытуды талап етеді. Т?жірибе к?рсетіп отыр?анындай б?рын о?ушыны? ойлау ?абілетін, о?у, к?ру, есту ар?ылы дамытса?, ?азір а?паратты? технологияларды пайдаланып о?ытуды? ролі ерекше.

Пайдаланыл?ан ?дебиеттер:

1. ?аза?стан Республикасында білім беруді дамытуды? 2011-2020 жылдар?а арнал?ан Мемлекеттік ба?дарламасы. 2. «Математика ж?не физика» №6, 2010 жыл. 3. «?аза?стан мектебі» №6, 2006 жыл.