050709 “Башталгыч класстарда окутуу” адистигинин бүтүрүүчүлѳрүнүн ЖЫЙЫНТЫКТООЧУ МАМЛЕКЕТТИК АТТЕСТАЦИЯСЫНЫН ПРОГРАММАСЫ

Кыргыз Республикасынын Билим 6epүү жана илим министрлиги

ОшТУнун академик Б.Мурзубраимов атындагы

ЭЛ АРАЛЫК ѲЗГѲН ТЕХНОЛОГИЯ ЖАНА БИЛИМ БЕРYY ИНСТИТУТУ

Педагогика жана тил илимдер”

(кафедра)

                   «Бекитемин"

Директордун окуу иштери боюнча

орун басары доц. Тынай уулу Бактыбек

                                                                                                                                                             ____________________         20___ж.

050709  “Башталгыч класстарда окутуу” адистигинин бүтүрүүчүлѳрүнүн

ЖЫЙЫНТЫКТООЧУ МАМЛЕКЕТТИК АТТЕСТАЦИЯСЫНЫН ПРОГРАММАСЫ

                                                        Ѳзгѳн - 2021

Комплекстик адистик дисциплиналар боюнча мамлекеттик жыйынтыктоочу аттестацияны (МЖА) ѳткѳрүү жѳнүндѳ

жобо

Ушул Жободо ОшТУнун академик Б.Мурзубраимов атындагы Эл Аралык Ѳзгѳн технология жана билим 6epүү институтунун Орто кесиптик билим 6epүү бѳлүмүнүн студенттеринин комплекстик адистик (Педагогика жана психология, математиканын баштапкы курсунун негиздери жана математиканын баштапкы курсун окутуунун усулу, эне тил жана эне тилин окутуунун усулу ) дисциплиналары боюнча мамлекеттик аттестациясын уюштуруу жѳнгѳ салынат. “Билим 6epүү жѳнүндѳ” Кыргыз Республикасынын Мыйзамына жана кесиптик орто билим берүү жѳнүндѳ Мамлекеттик билим берүү стандартына ылайык №567/1, 15.05.19.ж. КРББ жана илим министрлигинин №1107/1 17.09.2019ж.буйругунун негизинде кесиптик орто билим берүүнүн бардык адистиктеги студенттери үчүн жыйынтыктоочу мамлекеттик аттестациялоо киргизилген. Студенттердин жыйынтыктоочу мамлекеттик аттестациясы жѳнүндѳ жобо (мындан ары-Жобо) бардык негизги билим берүү программалары боюнча окуган студенттерге таркатылат.

1. ЖАЛПЫ ЖОБОЛОР

1. Мамлекеттик аттестациянын максаты - студенттердин кесиптик тапшырмаларды аткарууга даярдык деңгээлин жана даярдыгынын мамлекеттик билим берүү стандарттарынын талаптарына шайкеш келүүсүн аныктоо болуп саналат.
2. Комплекстик адистик (Педагогика жана психология, математиканын баштапкы курсунун негиздери жана математиканын баштапкы курсун окутуунун усулу, эне тил жана эне тилин окутуунун усулу ) предметери боюнча мамлекеттик аттестация бардык орто кесиптик окуу жайларында негизги билим берүү программалары боюнча ѳткѳрүлѳт.

1. МАМЛЕКЕТТИК АТТЕСТАЦИЯ ѲТКѲРYY ФОРМАЛАРЫ

1. Комплекстик адистик дисциплиналарын ѳздѳштүргѳн студенттердин мамлекеттик аттестациясы КР Билим берүү жана илим министрлиги тарабынан белгиленген жазуу жүзүндѳгү мамлекеттик сынак же тестирлѳѳ формасында ѳткѳрүлѳт.
2. Комплекстик адистик дисциплиналар боюнча мамлекеттик аттестация милдеттүү болуп саналып, кыргыз жана орус тилдеринде ѳткѳрүлѳт.
3. Мамлекеттик сынак программасы комплекстик адистик дисциплиналар боюнча окуу программаларынын негизинде тиешелүү адистер тарабынан иштелип чыгат.
4. Мамлекеттик сынак программасын ОшТУнун академик Б.Мурзубраимов атындагы Эл Аралык Ѳзгѳн технология жана билим берүү институтунун окуу-усулдук кенешинин отурумунда, окумуштуулар кецешмесинде бекитүү сунушталат.
5. Мамлекеттик сынак программасынын түзүмүнѳ программанын киришүүсү, мазмуну, программанын мазмуну, суроолор тизмеси (тесттик текшерүү) жана адабияттар камтылат.
6. Мамлекеттик сынак программасы сынак бергенге чейинки 6 айдан кечиктирилбестен студенттерге берилет.
7. Сынак учурунда студенттер комиссиянын уруксаты менен усулдук материалдарды колдоно алышат.
8. Студенттерди мамлекеттик сынактан ѳтүүгѳ даярдоо учун жыйынтыктоочу аттестация ѳткѳрүлѳ турган предмет боюнча жалпы лекция окулуп, топтук консультациялар ѳткѳрүлѳт.
9. Мамлекеттик сынакта жоопторду тест жүзүндѳ берүү үчүн 30 мүнѳттѳн кем эмес убакыт бѳлүнѳт.
10. МАКтын техникалык катчысы мамлекеттик сынак башталар алдында:

• студенттер менен мамлекеттик сынакты уюштуруу маселелери боюнча чогулуш ѳткѳрѳт;
• отурум ѳтѳ турган күндүн алдында МАК ар бир студент менен сынак үчүн зарыл документтердин тизмесин, алардын шайкештигин тактайт;
• мамлекеттик сынак ѳтѳ турган убакытты МАКтын иш графиги боюнча тактайт;
• аудиторияны даярдайт жана зарыл техникалык каражаттар жана МАКтын иши үчүн материалдар менен жабдыйт;
• МАКтын иш графиги жѳнүндѳ маалыматтарды студенттерге жеткирет;
• МАКтын сааттына тѳлѳѳ талаптарына ылайык, тѳраганын жана мүчѳлѳрүнүн айкын иш сааттары жана алардын сааттарынын кѳлѳмү тууралуу маалыматты даярдайт;
• МАКтын мамлекеттик сынак боюнча отурумдарынын протоколдорун ар бир студентке тариздейт;
• графикке ылайык Окуу бѳлүмүнѳ мамлекеттик сынактын натыйжалары кун сайын берилип турат;
• МАКтын иши тууралуу отчетту даярдоого катышат.

1. МАМЛЕКЕТТИК (ЖЫЙЫНТЫКТООЧУ) АТТЕСТАЦИЯНЫН

КАТЫШУУЧУЛАРЫ

1. Комплекстик адистик дисциплиналары боюнча мамлекеттик аттестацияга академиялык карызы жана тѳлѳѳ боюнча карызы жок, тиешелүү деңгээлдеги окуу программасынын планын толугу менен аяктаган студенттерге уруксат берилет.
2. Мамлекеттик аттестацияга уруксат берилген студенттердин тизмеси институттун директорунун буйругу менен таризделет жана МАКтын мүчѳлѳрүнѳ иши башталар алдында берилет.
3. Мамлекеттик сынакты ѳткѳрүү МАКтын ачык отурумунда ишке ашырылат. Натыйжалары МАКтын отурумунун протоколу таризделген күнү жарыяланат.

1. МАМЛЕКЕТТИК АТТЕСТАЦИЯЛЫК КОМИССИЯЛАР

1. Мамлекеттик аттестациялык комиссия (мындан ары-МАК) ѳз ишинде Кыргыз Республикасынын билим берүү тармагындагы мыйзамдарына, ушул Жобого, кесиптик орто билим берүүнүн мамлекеттик стандарттарына, окуу жай тарабынан КР Билим берүү жана илим министрлигинин ченемдик-укуктук актыларынын жана кафедралардын сунуш- кѳрсѳтмѳлѳрүнүн негизинде иштелип чыккан окутуу-усулдук документтерге таянат.
2. Комплекстик адистик дисциплиналары боюнча мамлекеттик аттестациянын комиссиясынын негизги функциялары тѳмѳнкулѳр:

• студенттин даярдыгынын мамлекеттик билим берүү стандартынын талаптарына шайкеш келүүсүнѳ комплекстүү баа берүү жана анын комплекстик адистик дисциплиналары боюнча деңгээлин аныктоо;
• студенттерди даярдоо сапатынын жалпы деңгээлин талдап-иликтѳѳ, МАКтын иш натыйжаларынын негизинде бүтүрүүчүлѳрдү даярдоону ѳркүндѳтүүгѳ багытталган сунуш-кѳрсѳтмѳлѳрдү иштеп чыгуу;
• отчетту ѳз убагында даярдоо жана ал боюнча корутундуну КР Билим берүү жана илим министрлигине берүү.

1. МАКтын ар бир багыт боюнча ѳздүк курамы окуу жайдын жетекчилигинин сунуштарын эске алуу менен КР Билим берүү жана илим министрлигинде бекитилет. Жетекчилик комиссиянын зарыл санын студенттердин контингентине жараша бекитет.
2. Мамлекеттик аттестациялык комиссиялар жыл сайын уюшулат.
3. Мамлекеттик аттестациялык комиссия окуу жайдын профессордук-окутуучулар курамынан, алдыңкы окутуучулардан жана башка ишкана мекемелердин кызматкерлеринен түзүлѳт.
4. Мамлекеттик аттестациялык комиссияны тѳрага жетектеп, ал комиссиянын ишин уюштурат жана комиссиянын ишин контролдойт, студенттерге бирдей талап коюлушун камсыз кылат.

1. МАМЛЕКЕТТИК АТТЕСТАЦИЯНЫ ѲТКѲРYY МѲѲНѲТY ЖАНА ТАРТИБИ

Мамлекеттик аттестациялык сынак ѳткѳрүү тартиби окуу жайы тарабынан ушул Жобонун негизинде иштелип чыгат жана мамлекеттик аттестация башталарга чейинки 3 айдан кечиктирбестен, студенттерге тааныштырылат. Студенттер Мамлекеттик сынактардын программалары менен камсыз болушат жана алар үчүн даярданууга шарттар түзүлѳт жана консультациялар ѳткѳрүлѳт.

5.1 Мамлекеттик аттестация мѳѳнѳттѳрү жумушчу окуу планына ылайык белгиленет. Комплекстик адистик дисциплиналары боюнча МАК графигин окуу жайдын Окуу бѳлүмүнүн жана окуу процессин уюштуруу адиси түзөт, жана сынак башталганга чейинки 1-2 ай мурун бекитилет.

1. Мамлекеттик сынакты ѳткѳрүү МАКтын ачык отурумунда ишке ашырылат.
2. Мамлекеттик аттестациялык комиссиянын чечими (жазуу иштерин текшерүү) Мамлекеттик аттестациялык комиссиянын чечимдери жабык отурумда, комиссия мүчѳлѳрүнүн кѳnчүлүк добушу менен кабыл алынат. Добуштар бирдей болгон учурларда комиссиянын тѳрагасынын добушу чечүүчү болуп эсептелет. ОшТУнун Ѳзгѳн технологиялык  жана билим берүү институнда бүтүрүүчүлөрдүн мамлекеттик аттестациялык сыноолору тест-суроолорун камтыган компьютердик тестирлѳѳ формасында ѳткѳрүлѳт. Бүтүрүүчүлөргѳ сунушталуучу тест суроолору тиешелүү окуу-усулдук бирикмелердин мүчѳлѳрү (окутуучулар) тарабынан даярдалат жана суроолордун мазмунуна ѳндүрүштѳ иштеген кесипкѳй адистерден пикирлер алынат. Тест-суроолор усулдук бирикменин кеңешмесинде талкууланып, жактырылган варианты институттун окуу-усулдук кеңешинин отурумунда каралып, бекитилет жана AVN маалымат системасындагы тийиштүү программанын тутумуна кийирилип, ишке ашырылууга даяр болот. Маалымат системасынын тутумундагы программанын жардамында ар биринде 30дан суроо камтылган 18-20 варианттагы тапшырмаларды даярдалат. Аттестациялык сыноодон ѳтүүчүлѳргѳ AVN маалымат системасынын администратору тарабынан тиешелүү аты (логин) жана сыр сѳз (пароль) берилгенден кийин алардын ар бирине 30 суроодон турган белгилүү варианттагы тест материалдары монитордун экранына чыгарылат. Ар бир суроонун 4-5 тен жообу бар. Студент тестирлѳѳдѳн ѳткѳн мезгил МАК мүчѳлѳрү тарабынан кѳзѳмѳлдѳнѳт. Комиссия мүчѳлѳрү тестирлѳѳдѳн ѳтүп жаткандардын түшүнүксүз суроолоруна (мисалы, суроолорду орус же кыргыз тилдерине которуу ж.б.) жооп бере алышат. Ар бир вариант боюнча берилген туура жооптордун санына ылайык маалымат системасына баалоо шкаласы тѳмѳнку түрдө кийирилет:

“эң жакшы”                                        30 суроонун 25үнѳ туура жооп берилсе;

“жакшы”                                            30 суроонун 20 туура жооп берилсе;

“канааттандырарлык”                        30 суроонун 15 туура жооп берилсе;

“канааттандырарлык эмес”                15 жана андан аз туура жооп берилген учурда.

Мамлекеттик аттестациялык комиссиянын мүчѳлѳрү AVN маалымат системасында даяр болгон сыноо ведомостуна кол тамгаларын коюшат. Сынак протоколуна пикирлерин жана сунуштарын жазып, жыйынтык бааларын бүтүрүүчүлөргө ошол замат угузат.

Чечимдер комиссиянын тѳрагасынын жана анын орун басарларынын милдеттүү турдө катышуусунда жабык отурумдарда кабыл алынат жана протокол менен таризделет.

1. Мамлекеттик аттестацияга жѳндүү себептерден улам келбегендерге жана «канаатандырарлык эмес» деген бааны алышкандарга биринчи мамлекеттик аттестация ѳткѳндѳн кийинки бир жылдан кийин кайра ѳтүүгѳ уруксат берилет.

Жыйынтыктоочу мамлекеттик сынактардан кайрадан ѳтүүгѳ билим берүү мекемеси тарабынан эки жолу гана уруксат берилет.

МАКтын иши тууралуу отчеттор билим берүү мекемесинин окумуштуулар кеңешинде угулат жана адистерди кесиптик даярдоо сапатын ѳркүндѳтүү тууралуу сунуш - кѳрсѳтмѳлѳр менен кошо КР Билим берүү жана илим министрлигине жыйынтыктоочу мамлекетик сынак аяктагандан кийин берилет. Студенттердин жыйынтыктоочу мамлекеттик аттестациясынын протоколдору окуу жайдын архивинде сакталат.

Комплексттик адистик дисциплиналар боюнча Мамлекеттик

сынактын материалдарынын мазмуну:

Педагогика-психология: окуучулардын билим алуу жана алардын ишмердүүлүгүн баалоо жөндөмүн калыптандыруу,  башталгыч класстын окуучуларын акыл эмгегине кызыктырууга тарбиялоо; күнүмдүк жашоодо билимди колдонуу, каалоосун арттыруу, сүйлөө, көңүл буруу, ой жүгүртүү, кыялдануу,элестетүү, мейкиндик фантазиясы; предметтин жыйындысын түзүү жана предметтик жана комплекстүү чечүүгө негизделген жалпы билим берүү көндүмдөрүн, жашоо милдеттери, системаны күчтүү жана аң-сезимдүү өздөштүрүүсүн камсыз кылуу. практикалык ишмердүүлүктө колдонуу үчүн зарыл болгон билим жана көндүмдөрдү,  интеллектуалдык өнүгүүнү камсыз кылуу сапатын калыптандыруу, иш-аракет үчүн мүнөздүү жана толук кандуу коомдогу жашоону өздөштүрүү; окуучулардын жөндөмдүүлүктөрүн жана дифференцияланган мамиленин негизинде жеке адамды эске алуу менен туруктуулукту кызыгуу менен калыптандыруу;

Баштапкы математиканын курсу жана баштапкы математиканын курсун окутуунун усулу: математикалык жана чыгармачылык жөндөмдүүлүктөрүн аныктоо жана өнүктүрүү стандарттуу эмес, кызыктуу тапшырмалар милдеттерди чечуу, сабакты ар кандай усулдарды  колдонуу менен, конкреттүү абстракттуу өтүү моделдери, теориянын өнүгүшүнө чындыктан же тиешелүү мисалдар менен түрткү берүү; жеке ыкмаларын шыктандыруу, математикалык көндүмдөрүн калыптандыруу билим берүү, когнитивдик жана практикалык маселелерди чечүү үчүн колдонуу;  математикалык жөндөмдүүлүктөрүн өнүктүрүү, окуучулардын белги-символдук жана алгоритмдик логикалык негизде калптандыруу. Математикалык билим берүүнүн милдеттери:  башталгыч класстарда логикалык жана абстракттуу ой жүгүртүүнүн калыптанышына шарт түзүү, алардын андан ары улантуусу үчүн негиз катары натыйжалуу окутуу, жаңы темаларды үйрөтүү.. 

Эне тили жана эне тилин окутуу методикасы: туура окуу жана каллиграфияны сактап жаза алуу көндүмдөрүн калыптандыруу; кебин тил мыйзамдарынын тиешелүү деңгээлдеги талаптарына ылайык түзө алуусуна жетиштирүү;  текстти тиешелүү ылдамдыкта, ошондой эле аң сезимдүү түрдө түшүнүп окууга, түшүнгѳнүн кайра айтып берүүгѳ (кыскача, толук, чыгармачылык менен) үйрөтүү; текстти жанрдык (ыр түрүндѳ, кара сѳз түрүндѳ), түзүмдүк жактан айырмалаган баштапкы деңгээлдеги адабий түшүнүктөргө ээ кылып, тиешелүү деңгээлде текст менен иштөө көндүмдөрүн калыптандыруу, жаңы темаларды үйрөтүү..

050709 “Башталгыч класстарда окутуу” адистиги боюнча студент негизги кесиптик билим берүү программасынын максаттарына жана Мамлекеттик билим берүү стандартынын кѳрсѳтүлгѳн кесиптик иштин милдеттерине ылайык:

Башталгыч класстардын мугалими төмөнкү жөндөмдүүлүктөр менен бирге жалпы компетенцияларга ээ болушу керек:

Башталгыч класстардын мугалими кесиптик ишмердүүлүктүн негизги түрлөрүнө дал келген кесиптик компетенцияларга ээ болушу керек:

Негизги кесиптик билим берүү программасынын максатына ылайык НКББПни өздөштүрүүнүн натыйжалары бүтүрүүчү тарабынан өздөштүрүлгөн компетенцияларга, б.а. анын кесиптик ишмердүүлүгүнүн милдеттерине туура келген билимдерди, билгичтиктерди жана жеке сапаттарын колдонуу жөндөмдүүлүгүнө ылайык аныкталышат.

Бүтүрүүчү төмөндөгүдөй ишмердүүлүккө ээ болуусу керек:

Бүтүрүүчүлөрдүн кесиптик ишмердүүлүктүн объектилерине:

уюштуруу укуктук формалары билим берүү уюмдарында, түзүмдөрдө,ар кандай түрдүү тармак багытындагы ведомостволор, мекемелер (ишканалар).

Кесиптик ишмердүүлүккө:

♦ кесиптик иш алып баруу, уюштуруу-башкаруу.

 Кесиптик ишмердүүлүктүн милдеттери

Бүтүрүүчүлөрдүн кесиптик ишмердүүлүгүнүн милдеттери:

➢ аталган адистик боюнча негизги кесиптик билим берүү программасын ишке ашыруу укугуна ээ болгон кесиптик орто билим берүүчү уюмдарынын администрация жана педагогикалык жааматы;

➢ аталган адистик боюнча негизги кесиптик билим берүү программасын өздөштүрүүдөгү өзүнүн окуу ишмердүүлүгүн натыйжалуу ишке ашыруу үчүн жооптуу болгон студенттер;

➢ тийиштүү кесиптик ишмердүүлүктөгү адистердин жана иш берүүчүлөрдүн бирикмелери;

➢ аталган адистик боюнча негизги кесиптик билим берүү программасын өздөштүрүүдөгү өзүнүн окуу ишмердүүлүгүн натыйжалуу ишке ашыруу үчүн жооптуу болгон студенттердин ата-энелери;

➢ аткаруу бийлигинин кесиптик орто билим берүү системасында мыйзамдардын сакталышын текшерүүнү камсыз кьшуучу, кесиптик орто билим берүү чөйрөсүндө аттестацияны жана сапатка көзөмөлдү жүзөгө ашыруучу ыйгарым укуктуу мамлекеттик органдар.

➢ бүтүрүүчүлөрдүн даярдык сапатын баалоону жүргүзүүчү мамлекеттик аттестациялык коммиссиялар

Уюштуруу-башкаруу:

♦ аткаруучулар жамаатынын ишин уюштуруу;

♦ иштерди пландаштыруу жана уюштуруу;

♦ стандарттуу эмес шарттарда иштерди пландаштырууда абдан ыңгайлуу чечимдерди тандоо;

♦ ишмердүүлүктүн сапатын жана экономикалык натыйжалуулугун баалоого катышуу;

♦ техника коопсуздугун камсыздоо.

Түзгѳндѳр: фил.и.к.А. Абдулатов,  ага окутуучулар Кайназаров Б.А., Калбердиева М.К., Жолдошева Ч.М., Нурдинов Б.Ж. тест жообу менен тиркелет.

Коррекциялаган:  ага окутуучу Кайназаров Б.А.

 «Педагогика жана тил илимдер» кафедрасынын отурумунда каралды

20.01.2022.жыл. № 6 протокол.

«Педагогика жана тил илимдер» кафедрасынын башчысы                           Нурдинов Б.Ж.